ТОМ ЙӦЗЛЫ МОГ — ДӦЗЬӦРИТНЫ СИКТСА ОБЩЕСТВОСА ОВМӦС

Комсомоллӧн мог — пыр велӧдны, туйдӧдны том войтырӧс, медым бурджыка дӧзьӧритасны обществоса овмӧс.

Тані ми сёрнитыштам, кутшӧм могъяс сулалӧны том йӧз водзын, нӧшта нин, комсомолечьяс водзын. Со мыйяс вылӧ медъёна ӧні колӧ видзӧдлыны:

Обществоса складъяс вылӧ. Оз-ӧ ва вияв кӧйдыс вылӧ, няньяс вылас. Гашкӧ либӧ шыръяс ёна няньсӧ сёйӧны. Кыдзи тӧваръяссӧ сэні видзӧны. Кадын обществоса кӧйдыс весавны.

Машинаясыд (кӧйдыс весалан машинаяс да мукӧд) тшӧкыда олӧны зэр улын, сэсся сісьмӧны, жугавлӧны. Вӧдитчигас на мукӧдыс жугӧдӧны и. Колӧ тӧждысьны, мед машинаяс бур ногӧн видзисны, бура дӧзьӧритісны.

Пӧжаръясысь колӧ видзчысьны. Кутшӧма дӧзьӧритсьӧ пӧжарнӧй кӧлуйыд. Дзоньӧсь-ӧ, уджалӧны-ӧ машинаясыс. Справнӧ абу кишкаыс, тырмӧны-ӧ бӧчкаясыс. Гашкӧ найӧ абу местаынӧсь да потласьӧны, косьмӧны. Оз-ӧ эновтчыны уджсьыныс пӧжарнӧй старостаяс. Мӧвпыштлыны колӧ пӧжарнӧй дружина лӧсьӧдӧм йылысь. Со Помӧздінса комсомолечьяс водзмӧстчӧмӧн кык во нин уджалӧ пӧжарнӧй дружина.

Обществоса мельничаяс. Оз-ӧ кыткӧ кырӧд ваыс. Кытъясті таво мельнича гӧгӧрыс колӧ дзоньталыштны. Шань-ӧ мельничаас изан пӧрадӧкыс. Кыдзи мынтӧдчыны убыткаысь.

Сиктса санитарнӧй комиссиялы отсавны. Весавны куйӧдысь, няйтысь уличьяс. Учрежденньӧясын мед гӧгӧр сӧстӧм вӧлі.

Сэсся мукӧдлаын вӧчалӧны нин сикт кузяыс (улич кузя) посъяс. Ӧд миян няйт дырйиыд сикт кузяыд весиг муннытӧ он письт. Москиыд ёна гажӧдӧ сикттӧ. Быд сиктӧ колӧ москитӧ лӧсьӧдны.

Колӧ мӧвпыштлыны и юкмӧсъяс йылысь. Ӧд зэв шоч юкмӧсын сиктъясад туйӧ ваыс юнытӧ. Кытчӧсюрӧ жӧ сэсся юкмӧсъястӧ кодйӧны, трубаяссӧ дыр оз вежлавны, медся нин омӧля дӧзьӧритӧны общественнӧй юкмӧсъястӧ.

Комсомолечьяслӧн да том йӧзлӧн мог: тӧдмавны нигаясысь, юасьны тӧдысь йӧзлысь (врачлысь, агрономлысь, техниклысь), кыдзи да кытчӧ колӧ бӧрйыны юкмӧс местатӧ, кодйынысӧ колӧ артельӧн да выль ногӧн, кыдзи тшӧктӧ гигиена. Сэсся бурджыка дӧзьӧритны.

Лёк юкмӧсъястӧ видлавны санитарнӧй комиссиякӧд да шуны тупкавны, тыртавны.

Общественнӧй керкаяс (школаяс, больничаяс) натураӧн вӧчны колӧ отсавны.

Вӧлӧсьтпытшса туйяс, посъяс, перевозъяс натураӧн да аскостса вотӧн лӧсьӧдавны. Вӧчны скод вылын постановленньӧ да мед быд вермысь морт уджалас.

Мӧда-мӧдлы отсасян комитетъяслӧн эмӧсь видзьяс, муяс да мукӧд угоддьӧяс. Коркӧ эськӧ сійӧ угоддьӧясыд зэв бурӧсь вӧліны да, ӧні вывті омӧля ми наяӧс дӧзьӧритам. Сэсся видзьясыд травитчӧны, нюрӧ пӧрӧны, вӧрӧн тырӧны, муясыс изӧрмӧны. Тайӧ сиктса обществоясад зэв ыджыд лёктор. Колӧ видзсӧ кӧртмалысьясыслы (торгъяс дырйиыс) тшӧктыны весавны, потшны. Либӧ комитетса шленъясыслы аслыныс вынӧн лӧсьӧдыштавны.

Сэсся и школаса да видз-му удж велӧдан кружокъяслӧн му участокъясыс быд во травитчӧны. Уналаын кыдзсюрӧ уджалӧм пондаыс муясыс омӧльтчӧны. Урожайсӧ оз кадын босьтны, идравтӧг и кольлывлӧ. Пажгаса крестьяна вӧлі дивитӧны комсомолечьяссӧ: бур градъяс пӧ налы сетлім да омӧльтісны. Межадорын мӧс сёркниыс лым улӧ сюрӧма. Тадзи уналаын на овлывлӧ. А сэні эськӧ колӧ петкӧдлыны крестьянаыслы — кыдзи бур ногӧн уджавны.

Вӧр видзӧм йылысь. Мыйта ми весьшӧрӧ, кыдзсюрӧ жугӧдлам вӧртӧ. Колӧ том йӧзӧс да челядьӧс сідзи велӧдны, мед найӧ радейтісны вортӧ. Таво колӧ бара мӧвпыштлыны комиӧн нуӧдӧм йывсьыд, зільны кадын весавны делянкаяс. Вӧрса пӧжаръястӧ кусӧдігӧн комсомолечьяслы да том йӧзлы, дерт, колӧ лоны примерӧн, йӧзӧс чукӧртны колӧ отсавны и быдтор.

Комсомолечьяслы да селькоръяслы колӧ аддзыны нелючкияссӧ стрӧитчан уджъясысь. Техникъясыд да десятникъясыд кӧ кулаккӧд-озыркӧд волысьӧны, уджалысьясӧс нелючки медалӧны, рабочӧйясӧс оз пыдди пуктыны — сійӧ ёна омӧльтор. Таысь колӧ норасьны рабочӧй да крестьяна инспекцияӧ, гижны газетӧ.

Субӧтникъястӧ колӧ бура пуктыны. Ыбса (Сыктыв. у.) комсомолечьяс кольӧм воӧ вӧчлӧмаӧсь 13 субӧтник. Мукӧдлаын сыысь эновтчӧны, кыдзсюрӧ уджалӧны. Зеленечсаӧс ми газетын ошким — уна пес пӧ пилитӧмаӧсь клубсӧ ломтынысӧ да, а ӧні кывсьӧ: пескыд пӧ вӧрас и эндӧма. Сернӧсын ӧти тьӧткалы ид вундӧмаӧсь да сусланиттӧгыс и эновтӧмаӧсь. Нювчимса комсомолечьяс заводитӧмаӧсь зэв ыджыд пос ю вомӧныс вӧчны, тайӧ эськӧ, дерт, зэв бур, сӧмын позьӧ водзвыв нин шуны: асланыс вынӧн найӧ оз вермыны помавнысӧ.

Татшӧм (гырысьджык) уджъястӧ колӧ аскостса вотӧн помавны.

Со кутшӧм некымын могъяс ми индам комсомолечьяслы.

К. Ӧ.