КЫДЗИ КООПЕРАТИВӦС ЁНМӦДНЫ

Миян кооперативъяслӧн вузасьӧмыс воысь воӧ содӧ. Нажӧткаяс йӧзлӧн ӧні эмӧсь, ёна вермӧны босьтасьны. Сідзкӧ, кооперативъяслы колӧ уна тӧвар вайны.

Тӧвар вайӧмыд прӧста оз артмы. Мыйсюрӧ сэтчӧ унатор колӧ: медъёнасӧ сьӧм — капитал. Бур уджыд, донтӧм тӧварыд кооперативыдлӧн медъёнасӧ пыксьӧ капиталӧ. Гӧль кооперативыд уна буртӧ оз вермы сетны.

Кыдзи вынсьӧдны кооперативӧс.

Мед эськӧ барышыс вузасьӧмысь быд во неуна содӧ, колӧ чинтыны рӧскодъяс. Ӧнія кадӧ, дерт, ыджыд барышъяс оз вермыны лоны, тӧвар донтӧ быд ногӧн колӧ чинтыны да содтӧд донсӧ колӧ ичӧтӧс пуктыны да.

Колӧ мӧд ногӧн, мӧд помсянь босьтчывны ёнмӧдны кооперативтӧ. Колӧ шленъяс пӧвстысь чукӧртны кооперативлы капиталтӧ.

Уна-ӧ миян ас капитал пуктӧма кооперативӧ.

Зэв этша. Тавося январ тӧлысь кежлӧ быд шлен вылӧ воӧ вӧлі сӧмын нёль шайт да 20 урӧн. Вит-квайт во чӧжыд позис нин эськӧ унджык чукӧртны да! Да ӧд нӧшта сы пиысь на ас зепсьыс ӧдвакӧ шленыс шайтысь уна сетіс. Унджыкыс барышъясысь чӧжсьӧма.

Позьӧ оз нӧ, шуам, нёль шайт вылад шленлы тӧвар вайны да нӧшта донтӧма вузавны? Дерт, оз. Этша капиталнад нинӧм оз артмы. Миян кооперативъясыд уджйӧзӧн тӧвартӧ ньӧбалӧны. Кокни, дерт, тӧвартӧ кӧ кооперативыдлы уджйӧзнад сетӧны. Сӧмын ӧні мӧд ногӧн кутіс сійӧ уджыс мунны. Государстволы сьӧмыд ӧні зэв ёна колӧ пабрик-завод паськӧдны, видз-му уджалӧм вылӧ тшӧтш. Войдӧр сійӧ вӧлі удждӧ вель уна кооперативъяслы. Ӧні шуӧ: корсь пӧ сьӧмтӧ ачыд, ме унатӧ ог сет, ас шленъяс костсьыд да уджтӧ пукты кыдзи бур кӧзяин уджалӧ. Бур кӧзяинлӧн чагтор оз туплясь, ӧти грӧш весь оз куйлы.

Сідзкӧ, быд кооперативлы, быд шленлы лоӧ мӧвпыштлыны — ӧдйӧджык, чорыдджыка босьтчыны капиталсӧ содтыны кооперативыслысь.

Кутшӧм ногӧн содтыны капиталсӧ.

Пайсӧ шленъяслы лэптыны дас шайтӧдз. Ар кежлӧ пайсӧ сы выйӧдз нин колӧ лэптыны. Ӧнісянь жӧ колӧ быд ногӧн чукӧртны. Гӧль йӧзлы колӧ нажӧтка сетны, удждыны пайсӧ содтыны.

Кооперативлы важ уджйӧзъяссӧ колӧ чукӧртны. Зэв уналаын на гырысь уджйӧзъяс эмӧсь. Ставсӧ кӧ лыддьыны, 200 сюрс шайт саяс лоӧ. Абу-ӧмӧй тайӧ капитал? Тамда уджйӧзыс вайӧ кооперативлы быд во ыджыд убытка. Колӧ таво чорыда заводитлыны чукӧртны уджйӧзъяссӧ. Йӧз ӧні сьӧмаӧсь, ичӧтиканад вермасны уджйӧзъяссӧ мынтыны. Кодъяс оз кутны вештыны ассьыныс уджйӧзъяснысӧ, суд пыр перйыны.

Йӧзлысь сьӧмсӧ чӧжӧм вылӧ (вкладъяс) колӧ чукӧртны. Уна крестьянинлӧн ӧд сымда-мында сьӧмыд, шуам, 10–20 шайтыд запасад эм. Сійӧс колӧ сетны кооперативлы уджйӧзӧн, прӧчент вылӧ, мед сійӧ оборотӧ петӧ, кооперативлысь капиталсӧ содтӧ. Ӧтиклысь дас, да мӧдлысь дас — видзӧдан да кооперативад сё-мӧд шайт чукӧрмас. А пӧльзаыс сыысь воӧ удждысьыдлы дай кооперативыслы тшӧтш. Государстволы нӧшта сійӧ бур: оз ков удждыны кооперативлы.

Тӧвар вылӧ сьӧмтӧ кооперативъяслы позьӧ водзджык сетны — сыысь зэв жӧ ыджыд пӧльза.

Кооперативӧс сьӧмӧн вынсьӧдӧм, сылысь капиталсӧ содтӧм — зэв ыджыд да колана удж.

Кымын ыджыд капиталыс кооперативлӧн, сымын бура вермас уджсӧ пуктыны, сымын ыджыд пӧльза воас шленъясыслы.

Парма.