ПЕТКӦДЛІС ТАЙ ПУЖ
І.
Коми сиктын оліс кыйсьысь морт — Чизыр Кӧсьта. Ёна сійӧ вӧрті ветліс. Уна кӧмкот-паськӧм сэні кисьтіс. Кӧть вӧрасыд сылы омӧля шедліс, а муса сылы вӧлі вӧрыс. Сӧмын тай пӧрысь кадыс нин кутіс воны: дзормис юрсиыс, едждӧдіс тошкыс. А пыр на вӧрын-ваын ветлӧ. Оз кӧ вӧрӧ мун, лун помасьӧмсӧ виччысьны оз вермы. Сылы тӧдса ас вӧр-ваыс. Вӧрын сылӧн аслас керка эм. Уна вой сэні, коньӧр, узьліс Чайкӧ нима понйыскӧд. Уна омӧль думъяс юрас волывлісны арся пемыд войясын.
Медся ёна пыр поліс вӧрын олігӧн вӧрса «омӧльысь». Вӧр керкаын узьлігъясӧн уна лёк вӧт вӧтасьліс, чур-чермунтӧдзыс мукӧддырйиыс повзяс. Сэсся тай «омӧльыс» лёксӧ нинӧм жӧ эз вӧчлы-а.
Ӧтчыд тӧлын джуджыд лымйӧн муніс вӧрӧ кӧчьясӧс кыйны. Пӧрысь кыйсьысь бура тӧдӧ, кӧні олӧ уна кӧч. Мунӧ вӧрті, аслыс зэв долыд. Гӧгӧр чӧв, лӧнь, шы ни тӧв, некӧн кутш ни катш оз кыв, быттьӧ вӧрыс кодкӧ вылӧ лӧгасьӧма, весиг ӧти кыв оз кӧсйы шуны.
Чизыр Кӧсьта Кузь нюр бокысь аддзис зэв уна кӧч кок туй. Пукталіс капканъяссӧ да бӧр муніс гортӧ. Лэччигмозыс ёна вордіс, мед уна шедас кӧч. Долыдапырысь муніс гортас. Важ туй кузяыс лямпаыс ӧдйӧ сійӧс нуӧ. Друг мыйкӧ вужъя бокын швачкысис. Чизыр Кӧсьта повзис: мый нин тайӧ — ен-ӧ, морт. Час ветла, коді сэні кылӧ. Зэв ӧдйӧ сылань муніс. Вужъя бокын куйлӧ кӧч, гӧгӧр тырӧма нин вирӧн. Ӧдва ловсӧ кутӧ, ёна тіпкӧ. Нёйкӧдӧма, нетшкӧма сійӧс кутшӧмкӧ лэбач. Чизыр Кӧсьта шай-паймуніс. Дум вылас сылы уси: абу тайӧ бур водзын. Лоас, буракӧ, ыджыд шог. Зэв ӧдйӧ гортӧ муніс.
Куим лун мысти Чизыр Кӧсьта муніс вӧрӧ капканъяссӧ видлавны. Гажа вӧрті мунны сылӧн вӧчӧма нин туй. Видзӧдӧ да, кодкӧ мӧд морт ветлӧдлӧма, тӧдчӧ лямпа туйыс.
— Но, код нин тайӧ меям туй кузя мунӧма.
Неуна скӧрмыштіс быдӧн.
Воис ӧти капкан дінӧ, а капканыд абу.
— Кытчӧ нӧ лоис, кӧч нуис? Тайӧ капканын, дерт, вӧлӧма кӧч. Аддзис ветлысь мортыд да и нуис. Часлы петкӧдла ме сылы гаж...
Мӧдіс вӧтӧдны, быттьӧ бордъя лямпаӧн лэбзьӧ.
— Колӧ тӧдны тайӧ мортсӧ.
Пуяс костті быттьӧ тӧв ныр швучкӧ. Бадь куст бердті ӧдйӧ мунігӧн лямпаыс сибдіс. Видзӧдліс да, байдӧг петляӧ лямпа нырыс крукасьӧма. Сэки гӧгӧрвоис Чизыр Кӧсьта мыйла ветлӧм тані морт.
Сійӧ лунӧ ветліс вӧрӧ байдӧг кыйны Лукныр Миш. Аддзис Чизыр Кӧсьта капканысь кӧчтӧ, гӧгӧр видзӧдліс, некод абу. Сэсся ӧдйӧ босьтіс кӧчтӧ дай капкантӧ тшӧтш. Кутіс ӧдйӧ мунны гортас, быттьӧ кӧр тӧвзьӧ-мунӧ — кытчӧ вӧйлӧ, кытчӧ усьлӧ. Ачыс зэв ёна полӧ, мед эськӧ некод жӧ оз аддзыв.
ІІ.
Чизыр Кӧсьта коркӧ рыт пукалігӧн уна йӧз дырйи шуліс:
— Талун вӧлі муна Кузь нюр бокті. Куст бокын мыйкӧ еджыд тыдалӧ. Кватитчи да, байдӧг жбыракылӧ, пекляӧ шедӧма. Сэсся босьті, мед, мися, оз орӧдчы. Ачым ог тӧд, коді сэні кыйсьӧ.
Недыр мысти Лукныр Миш горӧдіс:
— Ме сійӧ пукті.
— А, тэ, Микайлӧ. Волы, волы асыв байдӧгыдла.
Чизыр Кӧсьта ёна виччысьӧ: кор нин воас Лукныр Миш байдӧгла. Аски рытнас пемыдгорулын мунӧ Кӧсьта ордӧ Лукныр Миш. Аслыс нимкодь, ёна радлӧ: пуктасьлӧм пӧ весьшӧрӧ эз вош. Пырис Чизыр Косьта ордӧ, гораа шуис: «Видза оланныд».
— Микайлӧ тай вӧлӧма. Мый нӧ порог дорас сувтін, лок татчань.
— Ме эськӧ да, — шуис Миш.
Чизыр Кӧсьта пачводз дорын пукалӧ, каллянсӧ пестӧ. Ньӧжйӧникӧн паніс сёрни.
— Гашкӧ, тэ мога да. Могтӧгыд он волывлы да.
— Мога эськӧ да. Байдӧгыдла моз вои.
Чизыр Кӧсьта зэв тэрыба чеччис пачводз дорысь, каллянсӧ киас босьтіс. Синъясыс ыдждісны, вирыс пузис. Кокнас зымнитіс да шуис:
— Воин, Лукныр, капкан гусялысь. Петкӧдла ме ӧні тэныд байдӧг.
Коньӧр Лукныр Миш места вылас быттьӧ кынмис. Синмыс коль кодь лои, ачыс дзӧрӧ, кывйыс оз артмы. Мыйкӧ вель дыр мӧмгис, весиг ӧти кыв эз вермы лючки шуны. Бура нёйкӧдісны сэні Лукныр Мишӧс куим ая-пиа.
— Вот тэныд и капкан, вот тэныд и байдӧг, вот тэныд и тугъя бӧжа кӧч.
