ПОГОДА МУНӦМ
Гажа жӧ нин бара лоӧ луныс. Шондіыс ёна-ёна шонтӧ мусӧ, быттьӧ ыджыд сильӧ ассьыс посньыдик пиянсӧ шымыртӧма аслас шоныд небыд борд улас. Лейкуйтӧ, мелыйтӧ, войся унмысь ставсӧ пальӧдӧ, ойбырсӧ пыркӧдӧ коми пармапытшса йӧзлысь.
Асылыс зэв лӧнь. Некутшӧм кор пулӧн, весиг пипулӧн оз вӧрзьышт. Сыктыв ю кузя ньӧжйӧник, муртса дзольгӧм шыыс кылӧ, гӧграліг-муткырасигтырйи лэччӧ помасьтӧм ва. Асъя югыд кельыд бана шонді улас мича эзысь рӧмӧн визув ваыс дзирдалӧ. Шочиника, кӧнкӧ-кӧнкӧ ичӧт чери ва вылын югнитлас. Коркӧ-коркӧ ва веркӧсті чирзігтырйи, ньӧв моз сотыштас-лэбзяс еджыд каля. Гашкӧ сійӧ ассьыс пӧвсӧ корсьӧ, гашкӧ кынӧмпӧтсӧ перйӧ, — посни арпиянсӧ (ю арсӧ) ӧктӧ.
Шондіыс ньӧжйӧникӧн кыпӧдчӧ вывлань, ворсӧ, мича бисерӧн разӧдӧ ассьыс шондісӧ, югыдсӧ. Ёна жӧ нин пӧжӧ, сідзи и яйтӧ быттьӧ сотӧ. Пӧсьыд петӧ, жарыс личкӧ.
Лун шӧр кад гӧгӧр пӧльыштіс шоныд сынӧд пӧвстті небыдик рытыввыв тӧв сійӧб. Вӧрзьӧдіс, быттьӧ ловзьӧдіс вӧрсӧ и васӧ. Ыркмуні сынӧдыс. Сыктыв ю мича посни ва серӧн тыри. Ва серыс увлань пыр тивгис. Посни бадьяслӧн, кыдзьяслӧн листъясыс повзисны — тірзьыны кутісны. Читкылясьны, копрасьны кутісны турун йывъясыс. Бара ставыс, быттьӧ мӧда-мӧдныскӧд шусьӧмӧн, ӧтпырйӧ ланьтісны. Сӧмын чиркъяслӧн веж турун пытшкын чирзӧмыс кылӧ, кайяслӧн зёльзьӧмыс мӧвкйӧдлӧ. Недыр мысти бара пӧльыштлас тӧвру, разӧдлас жарсӧ...
Вежа ягсянь петісны Митрей да Иван. Дерт, бара чери кыйны локтӧны. Воисны кыр йылӧ. Сувтісны, видзӧдлісны ю вылӧ, гораа серӧктісны. Йӧла шы нерыштіс найӧс. Тэрыба лэдзисны пыжнысӧ, петісны ю шӧрӧ, вӧйтісны подольник да сюся бӧр петісны берегӧ. Пуксисны кыр йылӧ. Вуніс тай налӧн мудзыс, бырис удж вӧсна быдлунся тӧждныс. Босьтчисны сьывны: «Гажаджык коми йӧз олӧй». Сынӧд пӧвстас паськалӧ налӧн сьылӧм шыыс. Налы воча Вежа ягсянь мӧвкйӧдлӧ йӧла шы.
Тӧлыс пыр ёнджыка палькйӧдлӧ. Сы бӧрся воӧны неыджыд еджыд кымӧр пластъяс. Серӧдӧны юр вылысь югыдлӧз рӧма сынӧдсӧ. Тупкыласны югыд шондісӧ, сэсся ӧдйӧ бӧр тювгасны-мунасны, вӧр саяс вошасны.
Дыр сэні пукалісны. Сэсся кыкнаныс сы ни садь унмовсисны гажа, югыд шонді улас, веж турун вылас, шоныд тӧв водзас. Кымӧръяс содӧны, кызӧны, сьӧдӧдӧны.
Кӧнкӧ, кылӧ, ӧтчыд дай мӧдысь зэв ылын муркнитіс, быттьӧ пос кузя телегаӧн мунісны. Чорыдакодь палькнитіс тӧв. Вӧлӧмкӧ, рытыввывсянь шонділы паныд кыпӧдчӧ сьӧд, мисьтӧм кымӧр. Лӧзӧдӧма, быттьӧ ыджыд гыа ю енэжас кыптӧма. Ӧткымынысь тыдовтчылас кымӧр улас вӧсньыдик чиклясьысь би. Югыда сявкнитлас, чегъясяс-мунас, сэсся дзикӧдз бӧр кусас. Дыр мысти чард бӧрын йиркнитас гым. Асыв кодь жӧ лои лӧнь. Буракӧ, кымӧрыс ас увтас став эбӧссӧ тӧлыслысь чукӧртіс. Кымӧрыс пыр ӧтарӧ паськалӧ, кыпалӧ вывлань. Гымыслӧн шыыс ыдждӧ да ыдждӧ, пыр ӧтарӧ ёнджыка, чорыдджыка муркйӧдлӧ, весиг муыс вӧрзьыштлӧ. Кымын матысмӧ, сымын чожмӧ, сымын лӧзӧдӧ, визьясӧн гӧрдӧдӧ.
Тупкис кымӧрлӧн юрыс дзирдалысь ворсысь шондісӧ. Быттьӧ вой улӧ пырны кутіс ывлаыс. Кылӧ помала, — дугдывтӧг шувгӧ, муркйӧдлӧ, сяркйӧдлӧ. Бырлытӧг ӧтар помсяньыс мӧдар помӧдзыс, ӧтарӧ-мӧдарӧ чиклясьӧ, чегъясьӧ — ветлӧдлӧ вӧсньыдик би кодь гӧрд ньӧв. Чорыда йиркмуніс, кытчӧкӧ чардбиыс, буракӧ, лыйис. Вӧрзис муыс, дзобмуніс сынӧдыс, вӧлисти чери кыйысьяс садьмисны. Котӧрӧн, дерт, буракӧ, повзисны да, уськӧдчисны пыж дінӧ. Лэдзисны пыжсӧ, чорыда сыныштісны, кӧсйисны лэптыны ассьыныс угоддьӧнысӧ. Ӧдӧбтіс тай зэв ыджыд тӧв. Мисьтӧма буткӧдчыліс ваыс, муткыртчис да зэв гырысь гыӧн вывланьӧ, ва паныд уськӧдчис. Швачнитіс пыж бокӧ, муртса эз пӧрӧд. Сы бӧрся мӧд гы пыж вылас кайис. Пыжйыс йирас, ва пыдӧсас тювмуні. Мортъясыс ва вылын гыяс костті береглань чепӧсйисны. Качайтчигтырйи вошлӧны, кор петавлӧны, береглань вартчӧны-кыссьӧны. Вынаӧсь тай том йӧзыд, эз сетчыны ваыдлы, венісны гыястӧ, петісны берегӧ. Садьӧн ли, садьтӧг ли усьӧны-чеччӧны котӧрӧн пырисны неыджыд лапъя коз улӧ. Чорыда чардыштіс-ломзьыліс сынӧдыс биӧн. Нӧшта на чорыда, лелькмунтӧдз повзьымӧн гораа йиркмуніс-гымыштіс. Кыпӧдчис зэв ыджыд тӧв. Мӧдӧдчис зэв гырысь шер. Повзисны Иван да Митрей. «Рӧкыд пӧ то» вӧлисти суис миянӧс татчӧ. Кыдзи нӧ он повзьы. Ӧд тӧлыс мӧдӧдчис варӧдны вӧрсӧ. Пуяссӧ вужъяснас нетшкӧ, шӧртіыс чегъялӧ, бӧрйӧдлӧ-юклӧдлӧ. Тӧв нырыс ю пасьта либӧ нӧшта на паськыдджык визьясӧн тыла моз став вӧрсӧ вольсалӧ. Оз тай ков, майбырӧй, тӧвлы черыд, оз ков некутшӧм отсӧг, войлайтчӧ ставыскӧд. Оз такав вӧрыд ни ваыд. Посньыдик рассӧ, кыдзпиянсӧ, бадьяссӧ му бердас ляскӧма. Гартлӧдлӧ, песӧ, нетшкӧ да нӧбӧдӧ.
Помасьлытӧм гымыслӧн мургӧмыс, дугдывтӧг йиркйӧдлӧмыс, вӧсни лэчыд гӧлӧсӧн помала сяркйӧдлӧмыс, вӧрыслӧн тӧлыскӧд пессьӧмыс, пуяслӧн пӧрласьӧм шыыс, лёк тӧлыслӧн шувгӧмыс, зэр сора шерыслӧн ызгӧмыс — пельсадьтӧ сёйӧ, сьӧлӧмтӧ чеччӧдӧ, асьтӧ ставнад тірзьӧдӧ. Гашкӧ час, гашкӧ дырджык дикуйтчис тадзи погодаыс. Сэсся ньӧжйӧникӧн бӧр кыдзкӧ ланьтіс. Тӧлыс сьӧд нисьӧ лӧз нисьӧ, гӧрд визьясӧн серӧдӧма лёк кымӧрсӧ водзӧ пыр нӧбӧдіс.
Бара важ моз югнитіс шондіыс.
Тадзи муніс погодаыс Палаззяа — Гриваа костті во кӧкъямыс сайын. Трактӧвӧй туйсӧ вӧлӧсьтнас став йӧзыс весалісны кымынкӧ лун. Мукӧд пусӧ пилаыд оз вӧлі судз орӧднысӧ. Мукӧдлаас вевсьӧн вит-квайт пу пӧрӧдӧма. Посйысьтӧг выліас кайны он вермы. Кыті тӧв нырыс мунӧма, тыла моз став пусӧ вольсалӧма, сулалысьсӧ нёрыньтӧма.
