ДЕД МОРОЗКӦД АДДЗЫСЬЛӦМ


Кодлы окота Выль вотӧ ёлкатӧг праздничайтны?

Лун дас водзті на ещӧ заводиті дӧзмӧдчыны папалы, ньӧбин эн нин, мися, билеттӧ, кайлам нин ёлкалаыд, кайлам! Но сійӧ вочавидзліс:

— Водз на, гылалас на лыскыс.

Медбӧрын воис жӧ сійӧ луныс, кор завтракайтігӧн папа шуис:

— Кайлам инӧ талун, эн дыр манитчы школаад.

Кутшӧм манитчӧм! Куим уроксӧ ещӧ кыдзкӧ пукалі, а нёльӧд вылас вынӧй эз тырмы кольччынысӧ, друг да, мися, метӧг папа мунас ёлкалаыд. Локті гортӧ, горза: — Бабӧ! Бабӧ! Папаыд эз на лок? — Некод оз шыась. Мунӧма кытчӧкӧ бабӧ. Прӧвериті, эм абу папалӧн лыжиыс. Эм на. Сідзкӧ, абу на кайӧма! Эновті портфельӧс гортӧ, петі ывлаас папаӧс встречайтны.

А ывлаыс кӧдзыд, руакодь. Первойсӧ кильчӧ помын бовъялышті, сэсся керка гӧгӧр ветлышті, сэсся Женя ордӧ котӧртлі, нуӧда, мися, тшӧтш сійӧс, а папа век абу. И Женя кӧнкӧ, абу на жӧ гортас.

Мый, мися, ме кынма ывла вылас, пыра гортӧ. Керкаын сразу шоныд менӧ шымыртіс ас сывъяс. Няньторйӧн нуръясьыштӧм бӧрын окота лоис куйлыштны диван вылын.

Пӧрӧдчи.

...И со нин лыжи вылын тӧвзя. Орччӧн кывтӧны эзысь паськӧмӧ вӧччӧм кыдз пуяс, дона воротникъясӧ тӧбсьӧм козъяс да на кок улын понӧльпиян. Кодӧс на пиысь бӧрйыны? Ак, то коді медся пушкыр! Сійӧс и сӧта!

Веськӧдчи бӧрйӧм понӧль дорад и сӧмын на удиті инмӧдчыны сійӧ лап бердӧ — дзарик ӧзйис ставнас понӧльыд зарни биясӧн. Вот дивӧыд! Мый нӧ тайӧ?

Веськӧдчи мӧд понӧльлань. И тайӧ югдіс! Эсійӧяс ломзисны и! Ставнас нин вӧрыс быттьӧ ӧзйӧма! Кытчӧ мунны? Кытысь ёлкасӧ сӧтны?

Друг тольсмуніс, быттьӧкӧ ӧта-мӧд дорас кык йи нёнь инмӧдчылісны. Сэсся уна-уна йи торйӧн нин пондісны тольскӧдчыны. И сэтшӧм лӧсьыда гольскӧны, быттьӧ металлофон вылын ворсӧны. Музыка, кӧть йӧктыны уськӧдчы. Да кутшӧм нин йӧктӧм, дивӧ бӧрся дивӧ кӧ пондіс петкӧдчыны. Со эстӧн лым толаас ӧні на быттьӧ некод эз вӧв, и друг кымыньӧн куйлысь нывка сэн лоис. Катька Чередова бара ме бӧрся вӧтчӧма ли мый? Абу тайӧ Катя, сылӧн татшӧм мича шапкаыс абу. Ӧшкамӧшкаӧн дзирдалӧ тайӧ ставнас да. И кузь кӧсаяс. Чеччис лым пытшсьыд, пырк-пырккерис асьсӧ, сэсся дзӧръялыштіс, нимкодясьыштіс югыда ӧзйысь вӧрнас и долыдысла пондіс йӧктыны.

«Снегурочка!» — кучкис юрӧ мӧвп, и чуть ог пӧд, лолӧй вошліс.

Снегурка! Тшук сійӧ! Энлы, юала ассьыс.

Эг на удит вомӧс паськӧдны, аддза, блянсйӧны кӧчьяс, тройкаӧ доддялӧмны, мегыр и быдӧн эм, кӧлӧкӧльчик мегырас. Кыскӧны найӧ мича корадодь. Сувтіс тройкаыд Снегурочка весьтӧ, кӧчьяс юрнысӧ копрӧдлӧны, лапаяснас лымсӧ куралӧны.

Чеччыштіс Снегурочкаыд доддяс. Зильгыны пондіс кӧлӧкӧльчик, резӧбтісны места вывсьыс кӧчьясыд.

— Ой, Снегурочка! Босьт менӧ тшӧтш! — горӧді.

— Ог босьт тэнӧ, тэ прогульщик! — кыліс Снегурочкаыдлӧн гӧлӧсыс, а тройкаыд некӧн нин эз тыдав.

— Абу ме прогульщик! Ме некор ог сёрмыв урӧкъяс вылӧ! — горза да котӧрта, кӧсъя вӧтӧдны тройкатӧ, но мыйлакӧ ог вермы котӧртнысӧ, лызьяс быттьӧ лясӧмны, сӧмын бедьясӧн ӧвтча. Медбӧрын пласьт уси лымъяс и забеднӧысла бӧрддзи. Сӧмын эз дыр ковмы шогавнытӧ. Кодкӧ гораа сьылігтыр матысмис мелань.

Ледовитӧй океанын ола ме, кыдз властелин...

Менам керка ставнас йиысь, некор кӧдзыд сэн оз чин...

Лэпті юрӧс, видзӧда, восьлалӧ веськыда ме вылӧ... ставнас дзор гыӧрӧн тупйысьӧм... Дед Мороз! Дерт жӧ сійӧ! Со и беддьыс киас!


Шеновта кӧ аслам беддьӧн,

Став вӧр-васӧ шызьӧда!

Войтырӧс и зверь-пӧткаӧс —

Став жуг-жагсӧ ловзьӧда!


Сьыліс Дед бедьнас ворсӧдчигтыр. Со сійӧ муртса и инмӧдчыштліс бедь йывнас понӧль бердӧ — брынс сы улысь чеччыштіс кӧчиль! Чуткыштсис мӧд пу дорӧ — дзиркъялігтыр мыччысис сэсь гӧрд руч! Пиньяссӧ зялькӧдігтыр уськӧдчис коймӧд коз улысь кӧин! А сы бӧрысь варгыль Мишка! Паськӧдлӧ вомсӧ, гӧрд кывсӧ мыччӧма. И тапиктӧ веськыда ме вылӧ.

— Ой! Ой! — чирза мый верма.

— А тані коді ещӧ чипсӧ? — копыртчыштіс ме дорӧ Дедыд.

— Ме тайӧ... Юра Пыстин... Ёлкала локті...

— Ха-ха-ха! — гораа серӧктіс Дедыд. — Ёлкала? Вӧлись? Сёрмин нин! Уна машина тыр лэччӧдісны важӧн нин тіянлы ёлкатӧ.

— Мем оз ков машинасьыд! Ме ачым кӧсъя медмичасӧ бӧрйыны, — шуа ме. Дед стрӧга дзоркнитліс ме вылӧ, сэсся шуис: — Ачыд? Тайӧ бур, ачыд кӧ. Ладнӧ, сета ме тэд ёлкатӧ. Сӧмын меным войдӧр колӧ лэбыштлыны Му шар гӧгӧрыс, видзӧдлыны, кыдзи войтырыс лӧсьӧдчӧ Выль восӧ пасйыны. Дальнӧй Востокын, Сибирын, Уралын ме вӧлі нин. Воис кад тэнсьыд паськыд Коми мутӧ кытшовтны. А сы бӧрын Рытыввывлань веськӧдча. Кӧсъян мекӧд тӧвзьыштлыны?

Ог эскы аслам пельяслы: менӧ нуӧдӧны Му шар кытшовтны! Кӧсъя, дерт! Жаль сӧмын, Женя Синицын абу мекӧд, эськӧ ӧтлаын и лэбзим.

— Кӧсъя! Кӧсъя! — мый вынысь горза ме.

— Эн горзы, абу пельтӧм, — шуӧ Дед да шеновтӧ бедьнас. Дзик пыр жӧ вжик — чужӧ миян дорӧ ракета. О, кутшӧм!

— Пуксьы, — вӧзйӧ Дедыд, оз сет весиг ракетанас любуйтчыштны.

И со нин ургам-лэбам. Кутшӧм лӧсьыд! Орччӧн дзирдалӧны кодзувъяс, кӧть кватит да зептад сюй ӧтикӧс либӧ эзысь тӧлысьыслысь чужӧмбансӧ малышт.

— Тадзтӧ баръялігӧн тэ, пиук, нинӧм он и аддзыв, Му шар джынсӧ лэбыштам да, — тувкыштӧ меным бокӧ Дедыд. — Видзӧд увлань, му вылас видзӧд! Тайӧ тэнад республикаыд!

И збыль, вӧлі мый видзӧдны му вывсьыс. Электрическӧй биясӧн ойдӧм кар, веськыд уличаяс, мича гырысь керкаяс. Кар шӧр площадь выліын дзирдаліс мича ыджыд ёлка, кыліс музыка шы да гажа серам и сьылӧм. А гӧгӧрпӧв то сэні, то тані кокньыдика тшынасисны енэжлань чургӧдӧм ёсь йыла треугольник кодь гӧраяс, накӧд орччӧн ӧзйисны яргӧрд звездаяс.

— Вӧркута тайӧ! — паськыда нюмдӧмӧн юӧртӧ Дед да содтӧ: — Ох, и сюсь да водзмӧстчысь йӧз тані олӧ! Декабрь шӧрын менӧ ас позйысь лэптылісны! Ковмис Выль во пасйыны волыны на дорӧ декабрын! Тайяс вӧсна ме ог пов, встретитасны Выль вотӧ кыдзи колӧ! Лэбам водзӧ!

И со нин ми увтын паськыд еджыд эрд, чуть дзирдыштӧ тӧлысь югӧръяс улын.

— Тайӧ тундра? — юала ме.

— Тундра, — эскӧдӧ Дед.

— А миян школаын висьтавлісны, вӧрыс пӧ оз быдмы тундраас. А тані со быдмӧ, — увлань инда ме.

— О, пиӧ, тэ тай сюсь синма! — ошкыштіс менӧ Дедыд. — Сӧмын абу вӧр сійӧ — кӧр стада. Сюръясыс вӧр пуяс кодьӧсь.

— Сы мында кӧр?!

— А кыдзи нӧ? Тундраын колӧ лоны уна кӧрлы. Аддзан, ичӧтик, куим пельӧса стрӧйбаяс лым вылас? Чумъяс сійӧ. Сэні кӧр видзысьяс олӧны.

— Тӧда чумтӧ, велӧдлісны школаын. А ми бӧр Воркутаад, тыдалӧ, воимӧ? Со бара биясӧн ойдӧм кар и быдлаын тыдалӧны эсійӧ ёсь йыла тшынасьысь гӧраясыс.

— Тайӧ абу Вӧркута, Инта тайӧ. Тожӧ шахтёрскӧй кар. А эсійӧ треугольник кодь гӧраясыс шусьӧны терриконъясӧн. Му пытшкысь из шом перйигӧн лыбӧ му вевдорӧ оз сӧмын из шомыс, но и ковтӧм породаыс. Сійӧс торйӧдӧны из шом дорысь да шыблалӧны матӧ шахта дорас. Вот сійӧ чукӧрмӧ-чукӧрмӧ, и артмӧ быдса гӧра. А из шомсӧ сӧвтӧны вагонъясӧ да нуӧны фабрикаясӧ да заводъясӧ...

— Ме тайӧс тӧда жӧ. Ломтас из шомыс. Сійӧ зэв ёна колӧ заводъяслы.

— Вот и бур, тӧдан кӧ. А тӧдан тэ, мый во кызь водзті тані сӧмын ичӧтик баракъяс вӧліны? А ӧні! Аддзан! Воысь-во паськалӧ да мичаммӧ шахтёръяслӧн карыс! А ещӧ мем кывсис, бара пӧ выль кар татчӧ, войвылас, стрӧитӧны.

— Усинск сійӧ, ме тӧда! Нефть сэні и газ! Миян Гриша дядь сэні олӧ, кӧрт туй стрӧитӧ!

— А кӧсъян Гриша дядьтӧ аддзӧдлыны? Дзик пыр тӧвзьыштлам!

— Кӧсъя!

— Видзӧд, сідзкӧ, сюся. Кӧрт туй стрӧитанінын йӧзыс уна уджалӧ, абу и дивӧ мӧдкӧд сорлавны.

— Ой-ой! Аддза! Сук вӧр! А мыйла нӧ вӧрсӧ пӧрӧдӧны? Варакылӧны сӧмын, пӧрлалӧны пуясыс!

— А кыдзи нӧ кӧрт туйсӧ вӧр вомӧныс писькӧдан, он кӧ первой трассасӧ вӧч? Со вӧр пӧрӧдысьясыс, ичӧтикӧсь, быд пу улын ноксьӧны. Видзӧд, абу-ӧ тані дядьыд?

— Абу, — шуа ме дыркодь дзоръялыштӧм бӧрын. — Ог аддзы.

— Кӧрт туй линия дорсьыс, сідзкӧ, колӧ сійӧс смекайтлыны. Аддзан со, буретш рельсъяссӧ тэчӧны. Рельс тэчан машинаыс мый ыджда!

— Аддза. Но Гриша дядь жӧ миян шофёр. Сылӧн самосвал, абу татшӧм машина. Гижліс, лыа пӧ кыскала.

— Лыа? Мед сідзи и висьталін. Лыасӧ кыскалӧны татчӧ ылысянь. Быд самосвал, сідзкӧ, кутам видзӧдны. Чӧлӧй колонна тай буретш локтӧ.

Журк прӧйдитіс ӧти, мӧд, коймӧд, ставнас нин колоннаыс бӧрын лоис, а Гриша дядьӧс сідзи и эг аддзыв.

— Тані абу жӧ, — шуа ме.

— А тэ сюся видзӧдін?

— Видзӧді.

И друг ещӧ ӧти машина тыдовтчис. Кольӧма мукӧд дорсьыс. Сулалӧ. Жугалӧма кӧ-а? Шофёрыс со гудйысьӧ мыйкӧ моторас. Сійӧс вӧтӧдісны ещӧ кык машина, сувтісны жӧ. Шофёръясыс петісны кабинасьыс, матыстчисны жугалӧм машина дорад. Ой, Гриша дядь ӧтикыс! Сійӧ, сійӧ!

— Гриша дядь! Гриша дядь! — горӧді мый вынысь. — Видзӧдлы ме вылӧ! Ме жӧ тайӧ, ме! Юраыд! Ме ракета вылын космонавт моз лэба! Ми Дед Морозкӧд!..

Ошйысьны, баквалитчыны кӧсйи, сӧмын друг мыйкӧ мекӧд лоис. Уся, уся кытчӧкӧ сьӧд пемыдас из моз. Ой страшнӧ! Дедук, кут менӧ, кут! — кӧсъя горӧдны да гӧлӧсӧй оз пет. Мый нӧ тайӧ? И друг дугді усьнытӧ. Крукаси кытчӧкӧ али Дедыд кутіс? Кватитчи, куйла диван вылын, брӧд пӧсявсьӧма повзьӧмысла.

«Вӧт тай, чӧртыд, вӧлӧма», — гӧгӧрвои. И ӧбида босьтіс ас вылӧ. Коліс жӧ, мися, йӧюклы горзыны да баквалитчыны Гриша дядь водзын. Эськӧ, гашкӧ, эг на и садьмы да верми на быдлаті лэбавны. Гашкӧ, Москваӧ волі, Америкаӧ...

— Узян, мужичӧй, чеччы вай, видзӧдлы, кутшӧм ёлка ми тэд вайим! Ме дорын сулаліс папа да нюмвидзис. Бокынджык кутіс киас пушкыр мича ёлка Женя Синицын.

— Машина тыр вайӧмаӧсь ёлкаястӧ ӧшинь улӧ, пыртім со. Вай чеччы, сувтӧдам да пондам виччысьны Дед Морозӧс, — шуӧ сійӧ.

— Ме аддзылі нин, — нурбыльті ме да чышкышті кымӧс вылӧ чепӧсйӧм пӧсьӧс.


Гижӧд
Дед Морозкӧд аддзысьлӧм
Жанр: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1