КЫТЫСЬ СЫ МЫНДА ШОНДІЫС

Сиктыс, кӧні олӧ Витя, сулалӧ неыджыд ю дорын, зэв гажаинын. Витя арлыда зонпосниыдлы лӧсьыд тані гожӧмнас. Пӧттӧдзыс ворсасны да тушмылясясны веж луд вылад. Мукӧддырйи вуграсьыштасны да весиг суналыштасны-уяласны кӧдзыд ваас.

Олӧны найӧ войвылын. Сиктсяньыс абу и ылын Войвыв саридзыс. Дженьыд гожӧм вӧснаыс юын ваыс прамӧя оз и шонавлы. Но зонпосниыдлы тайӧ абу ыджыд мытшӧд. Ваӧ ызгысьлӧм бӧрын дзизъялыштасны берег пӧлӧныс дай шоналӧмаӧсь нин.

А вот тӧвнас он ёнатӧ войлы. Кӧдзыдысла мамыс сідз гартас-пасьтӧдас, ӧдва и легӧдчынытӧ верман. А лунъясыс кӧч бӧж кодь дженьыдикӧсь. Садикӧ мунан — пемыд. Локтан — пемыд жӧ. Лызь вылын кӧ эськӧ мыськовтлыны ва дорӧдз, джуджыд кыртіыс исковтны! Но мамыс садикысь вайӧдас да пыр и шуас:

— Лолышт, инӧ, сынӧднас горт дорын. Эн некытчӧ мун. Вошан, да корсь тэнӧ кыськӧ...

Кытчӧ и шондіыс вошӧма? Оз и петкӧдчыв?

— Нӧрӧвитлы, пиук, петкӧдчас! — эскӧдӧ Витяӧс мамыс. — Выль во пасйӧм бӧрын шондіыд садьмас, мыччас югыд чужӧмсӧ!

— Збыль, мамӧ?

— Збыль, збыль!

И воис жӧ медбӧрын дыр виччысяна луныс. А стӧчджыка кӧ, асылыс. Вӧлӧмкӧ, сӧмын асылыс и вермӧ вайны шондісӧ.

Витя быд асыв садьмӧм бӧрас видзӧдлӧ ӧшиняс. Кыза кӧ гыӧртӧма ӧшиньыс — сідзкӧ, кӧдзыд! Колӧ шоныдджыка пасьтасьны. Абу кӧ гыӧра — позьӧ и маличатӧг садикӧ мунны.

А тайӧ асывнас... Муртса и ӧшинь дорас сибӧдчис, радысла тайкӧ оз кекӧначась. Ӧшинь саяс тыдаліс уна-уна шонді! Ӧти дзирдаліс дзик матын, Каневъяслӧн ӧшиньын, мӧд — накӧд орчча керкаын, коймӧд — со эстчаньын, мӧд уличвывса керкаын! И нёльӧд сэн жӧ! Витӧд...

— Ой, ой! Мамӧ! Мамӧ! Видзӧдлы! — горӧдіс Витя.

Мамыс буретш пӧсь ӧгыр вылын блин пӧжаліс. Эновтіс пач вом дорсӧ, матыстчис пиыс дорӧ.

— Мый нӧ лоис?

— Шондіыс... Уна шонді! Кытысь та мындаыс?

Мамыс серӧктіс да пиыслысь юрсисӧ чушкыль-чошкылькерӧм бӧрын нуӧдіс зонкаӧс мӧд жыръяс, индіс ӧшиняс да шуис:

— То-нӧсь... Аддзан? Мыччысьӧма! Дзорвидзӧ!

— Тайӧ ӧшиньсяньыд ӧти сӧмын тыдалӧ да. Мыйлакӧ и абу гӧгрӧс, — шензьӧмыс петыштіс зонкалӧн.

И збыль, ю мӧдлапӧвса гыӧрзьӧм бадь кустъяс сайсянь, быттьӧ гусьӧникӧн, дзоргис-видзӧдіс югыд шонді джын. Тыдалӧ, мӧвпаліс, качны-ӧ вылӧджык?

— Йӧюкӧй, — мамыс бара малыштіс пиыслысь юрсӧ. — Талӧн ӧд и югӧръясыс швачкӧны керка ӧшиньясас. Керка ӧшиньыс уна миян грездын, кодъяс лунӧбанӧ видзӧдӧны. Та вӧсна уна шонді и кажитчӧ. А збыль вылас, шонді-матушкаыс сӧмын ӧти! Со сійӧ! Мыччысис, медбӧрын! Ӧні сэсся лунысь-лун кутас вылӧджык качны! А кор енэж шӧрас воас, сэки и тулыс лоӧ!

— И гожӧмыс тшӧтш лоӧ?

— Лоӧ и гожӧм. Вежӧдас ставыс, дзоридзавны кутас.

— И купайтчыны кутам?

— И купайтчыны кутанныд. И вуграсьны. И мырпом вотны...

— А шондіыс, мамӧ, медся бур?

— Да сідз, буракӧ...

— А ме, мамӧ, муна да нӧшта мукӧд шондісӧ видзӧдышта. Ме кӧсъя, мед уна-уна шонді вӧлі! Мед пыр гожӧм вӧлі! Мед пасьтӧг позис котравны! Мед...

Зонкалӧн став кӧсйӧмыс ӧтчукӧрӧ пондіс петны. Мамыс кывзіс сійӧс да нюмъяліс. Ичӧт на пиыс, унатор на оз гӧгӧрво. Но и мамыслӧн лов вылас вӧлі долыд. Мыччысис шонді, бара воас тулыс. Бара ставыс ловзяс.