ЧЕРДІН КАР МӦСКУА УЛӦ СЕТӦМ

— Чердінтӧ ме ачым тэнад ки улӧ сета. Лэдз менӧ сэтчӧ аслад ратникъяснад, — шуис ӧксы Микаль Мӧскуаса юралысь Пестрыйлы.

— Ай да тэ! — нимкодясьӧм пыр шуис сылы Пестрый. — Зэв лӧсьыдтор мӧвпалӧмыд! Вир кисьттӧг миян уджыд артмас... Сӧмын дядьыд тэнад сетчас-ӧ? Кывзас-ӧ тэнсьыд?

— Кыдз оз кывзы. Сылы менсьым быть кывзы, — веськыда шуис Микаль. Сэсся пыр жӧ мӧдіс Мӧскуаса йӧзкӧд Чердінӧ. Аслас сьӧлӧмыс доймӧ ас вӧляӧн сетны ассьыс кар йӧзлы — да нинӧм он кер. Микаль бур, вежӧра, тӧлка морт, арталіс вынсӧ ӧтарсьыс и мӧдарсьыс, аддзис: водзӧ косясьны накӧд он вермы. Куим ён кар жугӧдісны, пусь-пась вӧчисны вит сюрс ратник. Бурӧн кӧ сетан Чердін карсӧ, гашкӧ, Пестрыйыд Мӧскуаса ӧксы водзас доръяс сійӧс.

Чердін кар бердӧ первойсӧ матӧ оз сибӧдны, лыйлӧны Мӧскуасаясӧс. Сэсся Микаль зумыда тувччалігтырйи петіс ӧтнас водзӧ, мед тӧдасны сійӧс, гора горӧдіс йӧзлы восьтыны мудӧд ӧдзӧссӧ. Тӧдӧй пӧ ставныд. Мӧскуа босьтіс Изкар, Урӧс, Покча; став йӧзсӧ пусь-пась вӧчисны... Менӧ воеводаяскӧд пленӧ босьтісны... ӧксы Матьӧӧс виисны. Ӧти Чердін кар коли. Ӧтнас сійӧ оз вермы Мӧскуакӧд венсьыны... Восьтӧ ӧдзӧстӧ бурӧн! Ставыс ӧд мем, шудтӧмӧйлы, сюрӧ найӧсянь!..

Мудӧд вылын йӧз шызис: котралӧны, жӧдзӧны. Тыдалӧ, ёна повзисны: юргисны гӧлӧсъяс, горзісны мыйкӧ... Кар ӧдзӧс восьтігӧн тыдовтчис кутшӧмкӧ морт, лёк горшӧн горзӧ, лыддьӧдлӧ, кабырсӧ петкӧдлӧ.

— Весасьӧ тась! Мунӧ, лёк омӧльяс! Бурӧн ог сетчӧ ми тіянлы! Ог кывзы пӧръячка Микальлысь! Ог сетчӧй тіянлы! Миянлы ыджыд Войпель отсалас!

— Тайӧ менам дядьӧй, — шуис Микаль сыкӧд мунысь юралы. — Ог тӧд, вермам огӧ тайӧс павкӧдны.

Сэсся чукӧстіс ас дінас Кубарӧс, вашнитіс мыйкӧ сылы пеляс. Кубар нем шутӧг котӧрӧн кар ӧдзӧслань. Сэсся тай кыдзи лэдзис ньӧвтӧ Ладимерлы!.. Микаль чожа горӧдіс:

— Чӧвлӧ, мыйла сійӧс вианныд?..

Ньӧвйыд инмис Ладимерлы. Сійӧ нора горӧдіс дай уси мудӧд вывсьыд ывлаладорас.

— Сетчам, сетчам! — Горӧдісны кар пытшкын. Буракӧ, повзисны лёк збой йӧзсьыд, казялісны ассьыныс вынтӧмлунсӧ. Восьтісны ӧдзӧсъяс. Кар тырис Мӧскуасаясӧн.

Доймис сьӧлӧмыс Микальлӧн, эз вермы пыкны синвасӧ ас пытшкас, кор аддзис Мӧскуасаяслысь гортас моз ыджыдалӧмсӧ сійӧ муын. Сьӧкыдджык ещӧ вӧлі видзӧдны сылы Ладимер ӧксы кулӧм вылӧ, пессьӧм вылӧ. Ньӧв дойдӧма сылысь коксӧ, а усигас ёсь майӧг вылӧ кынӧмнас сатшкысьӧма — ӧшйӧма. Коньӧр зэв ёна чукрасьӧ, вийсьӧ, зэв нора лӧвтӧ:

— Ой, доймӧ, ой, доймӧ! Ёрис менӧ ен аслам грек кузя! Збыль висьтавлӧма игумен Максим! Ой, доймӧ, ой доймӧ, Микаль! Ог вермы терпитны водзӧ! Жалит менӧ, Микаль, ви менӧ!..

Дерт, эськӧ Микальлы жаль да, кысь нӧ вермас вины... Дыр на Ладимер нирзіс, чукрасис. Коркӧ сэсся и воис пом сылы: мыні мученньӧысь.

Татшӧмӧсь вӧліны медбӧръя лунъяс Коммулӧн.