ГӦРД АРМИЯ
Февральын, 23-ӧд лунӧ Гӧрд армиялӧн праздник. Революцияӧн да рабочӧй-крестьяна власьтӧн чужтӧм Гӧрд армия вермасис ставмувывса капиталистъяскӧд, эз сет налы косявлыны Сӧвет власьтӧс, вӧтліс рабочӧй да крестьяна государствоысь.
Аслас вынӧн, став СССР-са уджалысь йӧзӧн дай ставмувывса рабочӧйясӧн отсалӧмӧн Гӧрд армия ас венӧмнас чуймӧдіс став мусӧ.
Дерт, Гӧрд армиялы став венӧмыс эз кокниа шед. Уна вын сылӧн сэтчӧ муні, уна бур, ыджыд сьӧлӧма ёртъясӧс кӧсйытӧм кості воштім.
Гӧрд армия вермис водзсасьны ставмувывса капиталистъяс армияяскӧд, аслас бура да веськыда гӧгӧрвоӧмнас — мый вӧсна ыджыд тышыс мунӧ.
Гӧрд армиялӧн ёнлуныс, гӧгӧрвоӧмыс, революция дор сулалӧмыс, дерт, вӧлі сӧмын Коммунист партияӧн веськыда чуйдӧдӧмла. Гӧрд армия вылын чуйдӧдысьыс — Коммунист партия. Мед бурджыка муніс сійӧ чуйдӧдӧмыс, армияын лӧсьӧдӧма Революционнӧй Военнӧй Сӧвет, пукталӧма комиссаръясӧс. Комиссаръяс сетісны революция ногса вежӧр став Гӧрд армияыслы, отсалісны кыскыны да сьӧлӧмысь сулавны революция дор сардырся армияса опицеръяслы.
Гӧрд армия — велӧдчанін.
Война кусӧм бӧрын Гӧрд армияысь йӧзсӧ лэдзалісны. Ӧні миян армияыд абу ыджыд. Быд во армияӧ босьтӧны том йӧзӧс кык во кежлӧ. Сэні том йӧз велӧдчӧны оз куш ӧти воюйтӧмӧ, велӧдчӧны тшӧтш обществоса уджӧ, югдӧдчӧны. Лыддьысьны кужтӧмъясӧс велӧдӧны грамотаӧ.
Гӧрд армияысь том йӧз воӧны гортаныс вежӧраджыкӧсь, сюсьджыкӧсь. Армия бӧрын том йӧз сяммӧны бура уджавны сиктъясын.
Территориальнӧй часьтъяс.
Армияад, ичӧтысла, став йӧзсӧ босьтлыны велӧдӧм вылӧ он вермы. А войнаыд кӧ лоӧ, дерт, ӧнія ыджда армияыд оз кут тырмыны. Ковмас сэтчӧ босьтны уна йӧзӧс.
Сы вӧсна лӧсьӧдӧма ещӧ военнӧй уджас мӧд сикас велӧдӧм, — территориальнӧй часьтъясын. Тайӧ часьтъясас уджалысь йӧзӧс, гортсьыныс нулытӧг, уджсьыс дыр кежлӧ нетшыштлытӧг, велӧдӧны военнӧй уджӧ: велӧдӧны вит во чӧжӧн кымыныськӧ чукӧртлӧмӧн кӧкъямыс тӧлысь. Война дырйи территориальнӧй часьтъясыс мунӧны пронт вылӧ.
Ми армия видзам сӧмын СССР-ӧс дорйӧм вылӧ.
Колӧ-ӧ миянлы ставнымлы мӧвпавны дугдывтӧг Гӧрд армия йылысь, кыдз-мый вермам отсавны сылы? Дерт, колӧ. Миянлы некор оз позь вунӧдлыны Гӧрд армиялысь коланлунсӧ, кытчӧдз ми кутам овны капиталистъяс государствояс пӧвстын. Дерт, ми огӧ кӧсйӧ воюйтны. Сӧвет власьтлы война оз ков. Сы йылысь ми шулывлім войдӧр, шуам ӧні, шуны кутам водзӧ. Ми некод вылӧ уськӧдчыны огӧ кӧсйӧ. Сӧмын ми армиясӧ видзам асьнымӧс мукӧд государствоясысь дорйӧм вӧсна.
Капиталистъясыд пыр зырсьӧны миян вылӧ. Коркӧ найӧ уськӧдчыласны на миян вылӧ.
Мыйла капиталистъяс зырсьӧны СССР вылӧ.
Мыйла нӧ кышасьӧны миян вылӧ капиталист государствоясыс? Мый нӧ ми омӧльсӧ вӧчам налы? Уджалысь йӧз вежӧрӧн кӧ мӧвпыштны, омӧльсӧ ми, дерт, некодлы огӧ вӧчӧй. Сӧмын вӧчам бурӧс, асланым власьтлы дай ставмувывса уджалысь йӧзыслы. Видзӧдлыны кӧ капиталист вежӧрӧн, ми, дерт, ставсӧ, быд воськовын сӧмын «омӧльӧс» вӧчам. Кутшӧм «омӧльясыс» миян? Ӧти-кӧ, миян власьтыс рабочӧйяслӧн да крестьяналӧн, кодъяс оз кӧсйыны капиталистъясӧс пыдди пуктыны, вӧтлісны найӧс. Тайӧ быд капиталист государстволы парскӧ сьӧлӧмас. Мӧд-кӧ, миян овмӧсным кыптӧ. Ми, коммунист партияӧн чуйдӧдӧмӧн, веськӧдлӧмӧн, мунам социализмлань. Бур ён овмӧснад миянӧс ещӧ нин сьӧкыд вермынытӧ.
Коймӧд-кӧ, миян овмӧс кыптӧмтӧ, олӧм бурмӧмтӧ аддзӧны ставмувывса рабочӧйяс. Найӧ ыставлӧны миян СССР-ӧ ассьыныс йӧзӧс тӧдмавны миянлысь кыптӧмсӧ. Капиталистъяс, коммунист партия кындзи, мукӧд партияяс (на пӧвстын тшӧтш меньшевикъяс) висьтавлӧны асланыс государствоса рабочӧйяслы, ылӧдлӧны найӧс: рабочӧйяс пӧ ӧтув крестьянакӧд, капиталистъястӧг оз кужны лӧсьӧдны некутшӧм олӧм, оз вермыны кыпӧдны овмӧссӧ. Тадзи висьтавлӧны, мед рабочӧйясыс оз кыпӧдчыны, оз босьтны ас кианыс власьтсӧ. Рабочӧйясӧн видласьны ыстылӧм йӧзыд миянысь аддзӧны дзик мӧдтор (овмӧс кыптӧмнымӧс), мунӧны дай висьтавлӧны асланыс уджалысь йӧзыслы сы йылысь. Рабочӧйясыд казялӧны капиталистъясыдлысь ылӧдчӧмнысӧ, казялӧны — СССР-са рабочӧйяс ӧтув крестьянакӧд, капиталистъясӧс вӧтлӧмӧн дорӧны аслыныс выль бур олӧм. Найӧ вежӧрнаныс дай сьӧлӧмнаныс сулалӧны миян дор. Сідзкӧ, СССР (сійӧ эмлуныс да олӧм бурмӧмыс) ӧзйӧдӧ ставмувывса рабочӧйясӧс да крестьянаӧс вӧчны рабочӧйяс революция, петкӧдлӧ, велӧдӧ, кыдзи вӧчны революциясӧ, сетӧ налы сьӧлӧм тайӧ ыджыд удж вылас.
Нёльӧд-кӧ, колонияясын увтыртӧм йӧзыс зільӧны асьнысӧ мездыны мукӧд государствоса капиталистъясысь, кыпӧдчӧны на вылӧ. Найӧс бара жӧ ёна ӧзйӧдӧ кыпӧдчӧм вылас СССР-лӧн уджыс быд ас сикас сёрниа йӧзлы права сетӧм йылысь.
Татшӧмторъястӧ зэв сюся гӧгӧрвоӧны ставмувывса капиталистъясыс. Найӧ тіралӧны ас зеп вӧснаыс, ас лов вӧснаыс. Найӧ кӧсйӧны чышкыштны миянлысь власьтнымӧс му вывсьыс. Найӧ кыйӧдӧны кадсӧ, кор эськӧ бурджык миян вылӧ уськӧдчыны, пурыштны миянӧс. Сӧмын ӧд абу кокни миянӧс пурыштнытӧ. Виньдасны. Ми асьным ёнмим. Сэсся ставмувывса рабочӧйясыс миян дор, водзмӧстчысьджык рабочӧйяс быд ногыс кутасны падмӧдны ассьыныс капиталистъяссӧ миян вылӧ уськӧдчӧмысь.
Колӧ ОСО-Авиахим обществолысь уджсӧ паськӧдны.
Гӧрдармеечьяслы ещӧ на ёна колӧ босьтчыны велӧдчан уджӧ, ещӧ на чорыдджыка колӧ лэптыны армиялысь вынсӧ.
Со мый вӧсна колӧ миянлы Гӧрд армияыд.
Со мый вӧсна колӧ, мед став СССР-са рабочӧйясыс да крестьянаыс сьӧлӧмсянь отсаласны ассьыныс государствосӧ дорйӧм уджын. Медбура отсавны позьӧ ӧтув аэропланъяс лӧсьӧдлӧмӧн, газъяс ёнмӧдӧмӧн да содталӧмӧн. Сэсся быд мортлы колӧ тӧдмасьны ӧнія воюйтан ногӧн, воюйтан кӧлуйӧн. Капиталистъясыд кӧ ӧд уськӧдчасны миян вылӧ, уна рабочӧй да крестьяналы ковмас бара на босьтчывны винтовка бердад. Мед эськӧ бурджыка кужны кутам воюйтны, ӧнісянь жӧ колӧ велӧдчыны. Государствонымӧс дорйыны отсасян став уджсӧ, воюйтан ногсӧ, тӧдмалӧмсӧ нуӧдӧ ОСО-Авиахим общество^Кодлы нуӧдны уджсӧ да кыдзи уджавны ОСО-Авиахим обществоса ячейкаяслы, ми дженьыдика гижыштім тайӧ номерын «Йӧз пӧвстса ас вӧляа обществояс» статтяын. Редакция./^.
Быд коми крестьянинлы мог мӧвпыштны государствоӧс доръян уджлы отсасьӧм йылысь. Быд мортлы колӧ пырны ОСО-Авиахим обществоӧ да сьӧлӧмсянь уджавны сэні.
Н. П.
