ЧУЖЛІ-Ӧ КРИСТОС?

(«Рӧштво»)

Кристиана вичкоса праздникъяс пиысь быд во колльӧдӧны «рӧштво» — Кристослысь чужанлун. Тайӧ праздникыс мунӧ воысь воӧ важысянь нин. Дерт, ӧнітӧ унджык йӧзыс став вичко праздникъяссӧ колльӧдӧны модаӧ нин пӧрӧмла; некод Кристослы эскысь йӧз пиысь оз зіль мӧвпыштны пыдысяньджык тайӧ праздникъяс йывсьыс, оз кӧсйы тӧдмавны кытысянь, да мыйла лоӧмаӧсь вичко праздникъясыс. Сӧмын ыстысьӧны евангелльӧ вылӧ.

Ми тані висьталам Кристослысь чужлӧмсӧ, Кристослы эскӧм артмӧмсӧ.

Кыдзи чужи Кристос.

Медвойдӧр, медым миян сёрниыс гӧгӧрвоанаджык лои, дженьыдика казьтыштам, кыдзи евангелльӧяс серти, чужи Кристос.

Маръя нима ныв («дева Мария») дінӧ локтіс аркандел Гаврил да висьталіс: тэ пӧ, нылӧ, чужтан пиӧс, вежа ловсянь пӧ сійӧ лоӧ тэнад. Сы вӧсна пӧ сійӧ лоӧ енлӧн. Збыль, Гаврил висьталӧм ногӧн, «Маръя ныв» сьӧктіс. Сылӧн тайӧ сьӧктӧмӧн нывъюрыс эз вош. Маръяӧс сьӧктӧм бӧрас нин ас саяс вайис пӧрысиник плӧтник Ӧсип.

Исусӧс мамыс — «нывъюра» Маръяыс чужтіс пещераын. Чужӧм бӧрас пуктісны лясниӧ. Скӧтӧс видзысьяс, анделъяс висьталӧм да тшӧктӧм серти, локтісны видлыны Исусӧс, копыртчыны сылы. Исус чужӧм йылысь велӧдчӧм йӧз (волхвы) тӧдісны кодзув серти дай локтісны сы бердӧ козинъясӧн.

Исус Кристосӧс кутіс вӧтлӧдлыны Ирод сар. Сы вӧсна Ӧсиплы аслас «гӧтырӧн» («нывъюра» Маръяӧн) лои пышъявны, весиг ветлыны Египетӧдз, дзебсясьны Иродысь, видзны Исусӧс виӧмысь. Ирод сар оз тӧд вӧлі сутшӧмсӧ кагаяс пиысь коді лоӧ Исусыс да мед эськӧ вермис вины сійӧс, тшӧктіс виавны Иудеяысь зэв уна кага.

Евангелльӧын сорласьӧмъяс.

Корсьыштамӧ Кристос чужӧм йылысь евангелльӧясын висьталӧмъясысь. Евангелльӧ гижысьяс шуӧны: Кристос пӧ чужи вежа ловсянь. Сідзкӧ Кристослӧн рӧдвужыс му вылын оз вермы лоны. А асьныс жӧ евангелльӧ гижысьясыс (босьтам кӧть Лукаӧс да Матьвейӧс) мырсьӧны, корсьӧны, вензьӧны ӧта-мӧдныскӧд Кристос рӧдвуж йылысь, индӧны сылысь рӧдвужсӧ му вылысь.

Евангелльӧ гижысьяс — Матьвей да Лука Исус Кристос рӧдвуж йылысь оз воны ӧти кывйӧ (видзӧд евангелльӧ: Матьвейсянь, 1, 1–16; Лукасянь — 3, 23–39). Матьвей шуӧ: Исус Кристослӧн пӧ дедыс вӧлі Яков. Лука шуӧ: дедыс пӧ Илия. Матьвей индӧ: Исуслӧн пӧ рӧдвужыс мунӧ Давид сар писянь — Соломонсянь. Лука шуӧ: оз на пӧ, Натансянь на пӧ (Давид сарлӧн мӧд пиыс). Весиг ӧти морт Исус рӧдвужысь Лукалӧн да Матьвейлӧн абу ӧткодь.

Миян ногӧн кӧ, мед инӧ нин Кристос чужи вежа ловсянь. Мый нӧ сэсся сылысь рӧдвужсӧ корсьны ещӧ на му вылысь!

Оз жӧ тайӧ кык евангелистыс лӧсявны Ӧсип да Маръя оланін йывсьыс. Матьвей гижӧ: овлісны пӧ найӧ Вифлеемын. Назаретын пӧ Ӧсип овмӧдчис Египетысь воӧм бӧрти нин, мед лоӧ ылынджык Ирод сарысь.

Лука гижӧ: Ӧсип пӧ овліс Назаретын, Вифлеемӧ пӧ ветліс сӧмын бӧрводз, гижасьӧм вылӧ (на перепись). Сэсся Лука висьталӧм серти Ӧсипыс эз вермы, эз удит ветлыны Исус чужӧм бӧрын Египетас. Исусӧс ӧд кӧкъямысӧд лунас чужӧм бӧртиыс нулісны вичкоӧ (на обрезание). Кыдзи нӧ эськӧ Ӧсипыс Маръяыскӧд кӧкъямыс луннас удитіс ветлыны сюрс верстсӧ (Египетӧдз Вифлеемсянь 1000 верст саяс). Сэки ӧд кӧрт туйясыд да аэропланъясыд эз вӧвны! Осёл вылад ӧд (евангелльӧ серти Маръя «ныв» Египетӧ муніс осёл вылын) он, буракӧ, ӧдйӧтӧ гӧнит!

Попъяс висьталӧм серти, евангелльӧ гижысьяс пӧшти ставныс вӧліны Исуслӧн велӧдчысьяс. Найӧ ӧтлаын овлісны, сёйлісны, узьлісны Кристоскӧд. Мыйла нӧ найӧ оз тӧдны асьнысӧ, велӧдысьыслысь чужлӧмсӧ да олӧмсӧ? Мыйла сорсьӧны висьталӧмъясас?

Вӧлі эз Кристос история серті.

Важ дырся олӧм йылысь, важ дырся йӧз йылысь эмӧсь сэкся (важ дырся олӧмлӧн) велӧдчӧм йӧзлӧн гижӧдъяс. Сэкся важ олӧмлӧн, важ йӧзлӧн воисны миян олӧмӧдз ӧткымын кутшӧмкӧ да кутшӧмкӧ кӧлуй.

Татшӧм кӧлуй сертиыс позьӧ оз висьтавны веськыда — збыль-ӧ вӧлі Исус Кристос? Оз. Исус Кристослӧн некутшӧм кӧлуй ӧні абу дай войдӧр эз вӧз. Кристослӧн яй торъясыс, крестыс, кытчӧ сійӧс тувъявлісны, кӧрт тувъясыс, кодъясӧс ӧні попъяс мыччӧдлӧны эскысь йӧзлы, — ставыс сійӧ попъясӧн да манакъясӧн лӧсьӧдлӧм кӧлуй. Та йылысь некод нин оз вензьы. Весиг енлы эскӧм дор юрнас и, кокнас и сулалысьяс велӧдчӧм йӧз (ӧтпырйӧ сэтшӧм велӧдчӧм йӧзыс сулалӧны буржуйяс дор), шуам кӧть со, Древс, оз суссьыны, найӧ веськыда, миян моз жӧ шуӧны: яй торъяссӧ пӧ Исус Кристослысь, крестсӧ, кӧрт тувъяссӧ да мукӧд пӧлӧс кӧлуйсӧ некутшӧм яндзим синманыс тӧртӧг вӧчавлӧмаӧсь да лӧсьӧдлӧмаӧсь попъяс.

Кристос олан кад дырся (ми тані пыр босьтам Кристос олан кадсӧ евангелльӧясын да попъясӧн индӧм серти) гижӧдъяс серті, история серти некутшӧм ногӧн жӧ оз позь тӧдмавны збыльысьсӧ вӧлі эз Исус Кристосыс. Исус Кристос чужлӧм кадса гижӧдъясысь кӧ кутам корсьысьны, сэні весиг ӧти кыв абу висьталӧма Кристос йылысь.

Ми бӧрынджык гижим нин кыдзи сорлалӧмаӧсь Кристос чужӧм йылысь Лукасянь да Матьвейсянь евангелльӧясыс. Дерт, уна на эськӧ сюрӧ сорлалӧмъясыс Кристос олӧм йылысь став евангелистъясыслӧн да, ми чайтам, сы йылысь нинӧм гижны. Мый гижим и, сійӧ шань. Ӧні ӧтлаавлам евангелльӧяссӧ историякӧд. Ӧткодь абу налӧн висьталӧмыс Кристос чужлӧм кад йывсьыс? Матьвейсянь евангелльӧын гижӧма Кристос пӧ чужи Ирод Великий сар дырйи (Матв., 2, 1). История серти ми зэв лӧсьыда тӧдам — Ирод сар кулі нёль воӧн водзджык сійӧ кадӧдзыс, кор, евангелльӧ да попъяс висьталӧм серти, чужлі Исус Кристосыс.

Сэсся сэк дырся велӧдчӧм йӧз асланыс гижӧдъясын оз висьтавны Иродӧн некутшӧм кагаяс виалӧм йылысь, мый йылысь гижӧма евангелльӧясын.

Матьвейсянь евангелльӧын гижӧма: быттьӧ пӧ Исус Кристос кулан лунӧ бердліс шонді дай быттьӧ пӧ сійӧ бердлӧмыс нюжалі дзонь куим час кежлӧ. Кутшӧм воӧ кулі Исус Кристос спутюсӧ некод оз тӧд. Попъяс эськӧ ёна вензьылісны кутшӧм воӧ лӧсьыдджык кулӧдны Исус Кристосӧс да ӧти кывйӧ бара эз воны. Босьтам кӧ ӧткымын попъясӧн индӧм Исус кулӧм восӧ — 29-ӧд во да тӧдмалам — вӧлі эз сэки шонді бердлӧмыс, аддзам: шонді бердлӧм 29-ӧд воын збыль вӧлі. Сӧмын эз вӧв апрель тӧлысьын 15-ӧд лунӧ (евангелльӧ серти сійӧ лунӧ кувсис Кристос), вӧлі ноябр 24-ӧд лунӧ. Костыс тані абу кык-куим лун, либӧ кык-куим вежон, дзонь сизим тӧлысь!

Кристос моз чужліны мукӧд енъяс.

Мукӧд йӧз эскылісны дай ӧні эскӧны мукӧд енъяслы. Налӧн кристиана ен моз жӧ чужліны асланыс енъяс. Египтянинъяслӧн Озирис, еврейяслӧн Таммуз, индусъяслӧн Ману да Агни, важ персъяслӧн Митра, мукӧдлӧн мукӧд енъяс. Ставныс тайӧ енъясыс чужліны «нывъюра» бабаяссянь жӧ.

Персъяслӧн ен нога пророк Заратустра чужӧм йылысь висьталӧмаӧсь жӧ мамыслы войдӧр, сьӧктытӧдзыс на. Висьталӧмаӧсь вӧт пыр. Заратустра чужӧма «мужик да баба волысьтӧг жӧ». Сійӧс, Кристосӧс моз, зільлӧмаӧсь вины. Заратустра овлӧма пустыняын. Сэні сійӧс, Кристосӧс моз жӧ, омӧльяс зілисны грекӧвӧйтны.

Индусъяслӧн енмыс — Буддаыс бара Кристос моз чужлі. Мамыслы, Майялы уськӧдчылӧмаӧсь вӧтӧн да висьталӧмаӧсь Будда чужӧм йылысь. Буддалысь чужӧмсӧ водзджык жӧ тӧдлӧмаӧсь кодзув серти. Чужӧм бӧрас Буддалы вайлӧмаӧсь козинъяс. Ставыс вӧлӧма Кристос чужан ног. Сӧмын ӧтитор оз ӧтлаась. Мамыс Буддалӧн вӧлӧмкӧ верӧс сайӧ нин мунӧма, сар Суддодан сайӧ, абу нин «нывъюра» вӧлӧма да бара жӧ Майя Будданас абу мужиксянь сьӧктӧма. Сылы узигас вӧтӧн рушкуас веськыд бокӧдыс пырӧма квайт югӧра (луча) да слӧн картинаа кодзув. Майя сьӧктылӧма вӧтӧн.

Му вылын Будда овлӧма бара жӧ дзик Кристос моз. Буддаӧс кӧсйылӧма вины Бимбиссар нима сар (Исусӧс — Ирод сар). Будда вӧчавлӧма дзик Исус кодь «чудесаяс», весиг ва вывті ветлывлӧма косінті моз. Медбӧрын сійӧ, Исус моз, лэбзьӧма небесаӧ.

Сідзкӧ став лӧсьӧдлӧмыс Заратустра йылысь, Будда йылысь, мукӧд енъяс йылысь ӧткодь Кристос йылысь лӧсьӧдлӧмкӧд. Заратустра йылысь лӧсьӧдлӧмыс вӧлӧма 500 воӧн кымын водзджык Евангелльӧ дорысь, Будда йылысь 1500 воӧн водзджык. Кристиана ассьыныс енсӧ чужтісны да олӧмас видзисны мукӧд, Исус дорысь важджык енъяс ногӧн жӧ. Нинӧм выльторъяссӧ Кристослы эз вермыны сюйны.

Вӧвлі эз Кристос?

Тайӧ став висьталӧмъяс бӧрын позьӧ миянлы юавны: вӧлі эз Кристос?

Пӧлинӧ, вӧлі эз Кристосыд? Кристослӧн чужлӧмыс да му вылын олӧмыс збыль вӧлі али ставыс сійӧ сӧмын лӧсьӧдлӧм?

Евангелистъяс сорсьӧмаӧсь асланыс висьталӧмъясӧн. Налы оз позь вӧлі сорсьыны, збыль кӧ Кристос овліс му вылын да вӧліны кӧ евангелльӧ гижысьяс сылӧн велӧдчысьяс, ветлӧдлісны кӧ да олісны Кристосыскӧд. Мукӧд попъяс шуӧны: евангелльӧсӧ пӧ сёрӧнджык, Кристос бӧрас нин лои гижӧма, весиг мукӧд йӧзӧн. Сідзкӧ, нинӧм и шуны евангелльӧястӧ Матвейсянь, либӧ Иоансянь, либӧ Лукасянь, либӧ Марксянь. Тайӧ сорласьӧмъяс сертиыс позьӧ шуны — Кристосыд збыльысьсӧ эз и вӧв.

Попъясӧн Кристос чужӧм да олӧм кад висьталӧм дырся велӧдчӧм йӧз гижӧдъясын весиг ӧти кыв абу казьтыштӧма Кристос йылысь. Сэсся историяысь да евангелльӧысь видласьӧмысь ми аддзам евангелистъяс сорлалӧмаӧсь сэк дырся (Кристос чужӧм дырся) вӧлӧмторъяссӧ.

Историяын кӧ нинӧм абу казьтыштӧма Кристос йылысь, оз позь шуны Кристослысь вӧлӧмсӧ. Кристосыд ӧд, евангелльӧяс серти, эз гусьӧн, кӧнкӧ гуын ли, мый ли ов. Сійӧ овліс паськыда, уна йӧз пӧвстын ветлӧдліс, уна йӧзлы петкӧдчыліс, уна йӧз водзын сёрнитліс. Збыль кӧ нӧ вӧлі Кристосыд, кӧть ӧти сэк дырся олӧм йывсьыс гижысьлы колі жӧ кывлыны сы йылысь, сійӧн «чудесаяс» вӧчӧм йывсьыс.

Ещӧ кӧ ми казьтыштам Кристос моз мукӧд енъяс чужлӧм йылысь, сэки ещӧ нин веськыдджыка позяс шуны: Кристос ни, мукӧд пӧлӧс енъяс ни збыльысьсӧ эз вӧвны, найӧс ставсӧ лӧсьӧдӧмаӧсь.

Мыйсянь лои Кристослы эскӧмыс.

Ӧні корсьламӧ мыйсянь босьтчис Кристослы эскӧмыс. Кристослысь чужан лунсӧ празднуйтӧны декабр 25-ӧд лунӧ. Тайӧ лунъясас асланыс енъяс чужан кадсӧ (Буддалысь, Митралысь, мукӧдлысь) казьтылӧны и мукӧд йӧз.

Декабр 25-ӧд лунъяс гӧгӧр бергӧдчӧ шонді — лунъясыс заводитӧны содны. Важ йӧз нянь уджалігӧн нин эскылісны шондіӧ. Му уджалысь йӧзыдлы ӧд шондіыд зэв уна сетӧ. Не шонді кӧ ӧд, няньыд ни, туруныд ни, нинӧм эз во. Шондітӧг эз вермы лоны му вылын некутшӧм олӧм. Сы вӧсна важ йӧз шондісӧ лыддисны енмӧн, кевмысьлісны, мед шондіыс ваяс бур нянь. Вочасӧн, дырӧн, йӧз казялісны шонді бергӧдчан лунсӧ, корсянь заводитчӧ матысмыны тулыс, нянь кӧдзан кад. Найӧ кутісны чайтны — тайӧ луныс пӧ шонді ловзян лун. Сы вӧсна и важ йӧзыд кутісны празнуйтны шонді бергӧдчан лунсӧ асланыс ен — шонді ен чужанлунӧн.

Тайӧ шонді енсӧ, тыдалӧ и вуджӧдісны-лӧсьӧдісны аслыспӧлӧс енъясӧ (Адонис, Митра, Будда, сідз водзӧ). Сэтшӧм жӧ енмӧн, тыдалӧ, лои и кристианалӧн енмыс — Исус Кристос. Сідзкӧ, Исус Кристосыд, тыдалӧ, вӧлӧма енмӧн шонді енъяс пиысь, либӧ Исус вылӧ вуджӧдісны, кытсюрӧ содтыштӧмӧн, кытсюрӧ вежлалыштӧмӧн лӧсьӧдлӧмъяссӧ шонді енъяс йывсьыс.

Кодлы колӧ Кристослы эскӧм.

Тані индӧм ногӧн Кристос лоӧмыд оз на петкӧдлы став кристианство лоӧмсӧ.

Кристианствоыд ӧд лоӧмсяньыс эз пыр ӧткодь вӧв. Сійӧ, кымын олӧмыс вежсис, сымын жӧ олӧмыскӧд ӧтув вежласис.

Быд енлы эскысь морт тӧдӧ ӧнія кристианстволысь эскӧм-сямсӧ. Попъяс кристианствотӧ пӧртісны раминикӧ, небыдик сьӧлӧмаӧ, тэ вылӧ лӧгъясӧс да паныд мунысьясӧс радейтысьӧ, быдторйысь да быдӧнлы прӧща сетысьӧ. Со кутшӧм мортъясӧн попъясыд тшӧктӧны овны эскысь йӧзыслы. Сыысь кӧсйысьӧны абутӧм «райӧ» кыскыны.

Кодъяслы колӧны раминик, быдӧнӧс, весиг тэнӧ нӧйтысьӧс, радейтысьяс, быдӧнлы прӧща-сетысьяс йӧзыд? Сӧмын дась нянь сёйысьяслы, уджалысь йӧз сьылі вылын ӧшалысьяслы — капиталистъяслы. Капиталистъяс, мед кокниджык ас киподулас вӧлі кутны уджалысь йӧзӧс, мудера лӧсьӧдісны вичко да попъясӧс. Попъяс ещӧ на мудерджыка кыисны, чераньяс моз, везъяс, лӧсьӧдісны капитализм обществолы колан сяма енлы эскӧм.

Исус Кристос нога эскӧмсямыс артмис ӧтлаын капитализм заводитчигтырйи. Исус Кристос капиталистъяслӧн енмыс, уджалысь йӧзӧс капиталистъясӧн верман ен, капиталистъяслы уджалысь йӧзлысь вир юны отсасьысь ен.

Кристослы эскӧм чужи ӧтпырйӧ капитализм заводитчигӧн, мед ӧтпырйӧ сыкӧд и кулӧ. Уджалысь йӧзлы, лёк кындзи да олӧмысь падмӧдӧм кындзи, нинӧм сійӧ оз сет.

Эн пӧ.