ГИЖӦД ПЫР ДОРАМ ВЫЛЬ ОЛӦМ

Воысь воӧ содӧны газетӧ гижысьяс. Колян во нин вӧлі лыддьысьӧ став Сӧвет Союз пасьта кыксё ветымын сюрс гӧгӧр гижысь. Найӧ нуӧдӧны зэв ыджыд удж. Рабочӧй да крестьяна пӧвстысь петӧм йӧз отсасьӧны бурмӧдны сӧветъяс, кооперативъяс, вермасьӧны ас гижӧдъяснас войтыркӧд, кодъяс кыдзкӧ дзугӧны либӧ торкӧны бур уджсӧ. Газетӧ гижысьяс индалӧны став нелючки, омӧльторъяссӧ, ошкӧны веськыда уджалӧмсӧ, дорӧны выль оласног.

Миян обласьтын сідзжӧ селькоръяс кутісны содны. Колян во тулыснас чукӧртлім газетӧ гижысьяслысь медводдза обласьтувса съезд. Сэки вӧлі „Югыд туй“ да „Коми сикт“ газетъясӧ гижысьяс лыддьысьӧ 250 морт гӧгӧр. На пӧвстын унджыкыс сиктса том войтыр. Гӧр бердын уджалысь крестьяна да нывбабаяс этшаӧн на гижӧны.

Съезд сетліс уна индӧдъяс. Сы бӧрын обласьтувса газетъясӧ кутіс локны унджык гижӧд. Колян вося май толысьын (съезд водзвылын) воліс газетъясӧ сӧмын 402 гижӧд. Юнь тӧлысьын локтіс 492 гижӧд, юльын — 781, августын — 625, сентябрын — 726, октябрын — 555, ноябрын — 882, декабрын — 898. Дерт, селькор лыдыс этшаджык. Мукӧдыс ӧти тӧлысьнас ыстас уна гижӧд. Бӧръя тӧлысьясас вӧлі лыддьысьӧ 500 гӧгӧр газетӧ гижысь.

Став гижӧдыс оз на шогмыны.

Оз на шогмыны став воан гижӧдъясыс. Декабр тӧлысьын 898 гижӧдъяссьыс позис лэдзны сӧмын куимсё гӧгӧр гижӧд, сэсся ыстӧма учрежденньӧясӧ тӧдмалӧм вылӧ 147 гижӧд. Позьӧ шуны — джынйыс эз шогмы. Зэв уна гижӧны ичӧтторъяс йылысь. Мукӧд аддзылас кодлыськӧ юӧм, косясьӧм (тышкасьӧм), сэсся пыр сы йылысь юӧртӧ обласьтувса газетӧ. Овлывлӧ сэтшӧмтор: мортыс лючки делӧсӧ тӧдтӧг, йӧзлысь кывлӧм бӧрын, либӧ лӧгалӧм кузя гижӧ газетӧ. Сэсся ӧтитор йывсьыс кык ногӧн гижӧны. Ӧти селькор ошкӧ уджсӧ, мӧд селькор дивитӧ. Он и тӧд, кодыслысь гижӧмсӧ пыдди пуктыны. Мукӧдыс гижасны зэв кузя, быд ногӧн сорлавласны, сэсся он вермы гӧгӧрвоны, — мый йылысь кӧсйӧмаӧсь висьтавнысӧ. Овлывлӧны гижӧдъяс ним-ов пасйытӧг, либӧ адрестӧг. Сэтшӧм гижӧдъястӧ, дерт, редакцияыд оз вермы лэдзны.

Селькорлы колӧ паськыдджыка да пыдӧджыка видзӧдны.

Ӧніӧдз на унджык селькорыс гижӧ сӧмын омӧльторъяс йылысь, индалӧ чукляинъяссӧ, петкӧдлӧ сиктъясыдлысь уджсӧ. Югыдінъясыс, выль олӧм тэчӧмыс оз тыдав гижӧдъясысь. Мукӧддырйи видзӧдлан газетад да, весиг шог босьтас. Быттьӧ сиктъясыд кутӧмаӧсь пӧдны юӧмнас да косясьӧмнас. Дас вонад эськӧ вежсис нин оласногыд, артмалісны уна бурторъяс. Эмӧсь нин выль петасъяс олӧмын. Уна морт кутчысьӧны бурмӧдны ассьыныс видз-му уджалӧмсӧ, эновтӧмаӧсь нин енмӧс, велӧдчӧны, петӧны гуысь моз пемыд олӧмсьыс, отсалӧны кыпӧдны сӧветъяслысь да кооперативъяслысь уджсӧ. Та йылысь колӧ ёнджыка гижны газетад.

Сӧветъясад йӧз костын нуӧдан уджыд сиктъясад вермас бурмыны ӧдйӧджык, кутасны кӧ селькоръясыд газет пыр петкӧдлыны став ыджыдджык сиктса уджъяссӧ, налысь пемыдладорсӧ да югыдладорсӧ. Миян зэв на этша гижӧны волісполкомъяс да партия удж йылысь. Газет оз на бура висьтав, кутшӧма волісполкомъяс дорйӧны гӧль войтырӧс, кутшӧма отсалӧны гӧль да шӧркоддьӧма крестьяналы велӧдчыны, кыпӧдны овмӧссӧ, бурмӧдны скӧтсӧ, видз-му уджалӧмсӧ, вӧчавны туйяс, ректасъяс, выль муяс.

Сэсся омӧля гижӧны — кутшӧма кыптӧ вӧлӧсьтувса бюджет, с.-коз. кооперация, кыдзи сиктъясын нуӧдӧны видзтан удж, чинталӧны тӧваръяслысь донъяссӧ, вермасьӧны гырысь рӧскодъясӧн. Уналаын на сиктса юралысьясыд пуктӧны асьнысӧ вывті вылӧ, ӧтдортӧны крестьянасӧ, оз сибӧдны найӧс сӧвет уджас, делӧяссӧ дыр нюжӧдӧны, дзик гудрасьӧны кабала пӧвстын, бурторсӧ нинӧм оз вӧчны. Татшӧм уджалысьяссӧ колӧ ёнджыка янӧдны газет пыр. Коркӧ Нёбдінса Виттор гижліс: „Лёк олӧмсӧ вуштышта, бур олӧмсӧ ошкышта“. Сэтшӧм жӧ мед вӧлі уджалан туйыс миян селькоръяслӧн.

Селькоръяслы колӧ уджавны чукӧрӧн.

Разі-пели уджалӧмӧн, мӧда-мӧднысӧ ӧтдортӧмӧн селькоръяс дыр оз велавны бура гижны. Кӧні эм куим-нёль газетӧ гижысь, сэтчӧ колӧ лӧсьӧдны селькор кружок. „Югыд туй“ газетын вӧлі паськыда гижӧма — кыдзи лӧсьӧдны татшӧм кружокъяссӧ. Сэтчӧ пырӧны быд уджалысь морт, коді гижлывлӧ кутшӧмкӧ газетӧ, либӧ кӧсйӧ гижнысӧ. Некутшӧм эскӧданпасъяс оз ков. Быд селькор уджалӧ ас вӧляӧн, бокысянь тшӧктытӧг. Оз ков повны кружокӧ пырӧмысь. Ним сертиыд эськӧ вермасны сэки тӧдны. Сӧмын гусянимтӧ пыр колӧ кутны гусьӧннас.

Медыджыд удж кружоклӧн — стенӧ ӧшӧдан газет бердын.

Быд селькор вермас велӧдчыны бура гижны стенӧ ӧшӧдан газет бердын. Мукӧд первойсяньыс кутчысьӧны гижны обласьтувса газетӧ. Дерт, налӧн воддза гижӧдъясыс оз шогмыны. Миян ногысь, колӧ велӧдчыны гортса газет бердад. Быд ыджыдджык сиктын позьӧ восьтыны ассьыныс газет. Гижанторйыд, майбыр, сюрӧ. Мый йылысь сиктса селькоръяс гижӧны обласьтувса газетӧ, сійӧ ставсӧ позьӧ лэдзны стенӧ ӧшӧдан газетӧ. Сэки на вермас лоны ыджыдджык пӧльза. Регыдджык усяс син водзад омӧльторъясыс. Крестьяна аддзасны: со пӧ тай мыжа войтыртӧ юрӧдыс оз малавны.

Ӧнӧдз на уналаын стенӧ ӧшӧдан газетъяссӧ кутӧны ас кипод улас коммунист да комсомол ячейкаяс, куш ас выннас сійӧс лэдзӧны. Водзӧ кежлӧ колӧ газет лэдзӧмсӧ сетны кружокъяслы. Мед газетыс лоас став крестьяналӧн, мед унджык гӧр бердын тільсьысь крестьяна кутасны гижны газетас, висьтавлыны сэні ас олӧм йывсьыс, индавны став нелючкияссӧ.

Стенӧ ӧшӧдан газетын уджнас веськӧдлӧ редколлегия. Сійӧ жӧ редколлегияыс нуӧдӧ уджсӧ кружоклысь. Эм кӧ кружокыс, редколлегияыс бӧрйыссьӧ сэні. Газет лэдзӧмысь кындзи кружокъяслы колӧ тшӧкыдджыка чукӧртчывлыны, сёрнитны сэні: кыдзи бурджыка да мый йылысьджык гижӧны, кыдзи ёнджыка разӧдны газетъяс, кутшӧм омӧльторъяс вӧлі петӧма ас газетас, кыдзи лэдзны выль номерсӧ, мый йылысьджык гижны обласьтувса газетӧ, сідзи водзӧ. Кружок вылын колӧ видлавны, кывзыны обласьтувса газетлысь индӧдъяссӧ, селькор съездъяслысь шуӧмъяссӧ, лыддьыны селькор журналъяс, велӧдчыны бурджыка гижны ас коми кывйӧн. Мед быд коми селькор кужис гижны комиӧн. Сійӧ медколантор.

Коммунист ячейкаяс омӧля отсасьӧны

Селькоръяс ваясны ыджыд бур сӧмын сэки, найӧ кӧ оз кежны бокӧ, оз сувтны озыръяс дор, кутасны уджавны партия индалӧм серти. Миян партияса ячейкаяс оз на кужны веськӧдлыны тайӧ уджнас, эновтӧмась сійӧс. Сэсся мукӧдлаын ячейкаыс кыйӧдӧ быд воськов селькорлысь, кутӧ ас киас стенгазетасӧ, асьныс пукталӧны сэтчӧ редколлегиясӧ. Татшӧм туйдӧдӧмыд бурсӧ нинӧм оз сет. Оз ков дзескӧдны газетӧ гижысьясӧс. Ячейка вермас бура веськӧдлыны селькор уджнас бурджык партияса шленъяс пыр, кодъяс асьныс гижлывлӧны газетӧ, кодъясӧс мукӧд селькоръясыс радейтӧны, пуктӧны ас вӧлянас редколлегияӧ. Сідзжӧ веськӧдлӧ селькор уджнас комсомол ячейка. Ячейкаяслы колӧ ас собранньӧяс вылас тшӧкыдджыка сёрнитны селькоръяс костын удж пуктӧм йылысь, сетавны индӧдъяс селькоръяс пӧвстын уджалысьяс аслас шленъясыслы. Абу кӧ на лӧсьӧдӧма сиктас газетсӧ, либӧ кружоксӧ, ячейкаяслы ковмас сійӧс регыдджык вӧчны бурджык шленъяс пыр, мед найӧ вермасны сибӧдны ас бердас мукӧд селькоръяссӧ.

Регыд (май 29 лунӧ) лоӧ чукӧртлӧма 2 обласьтувса селькоръяслысь съезд. Сэні бара ёна сёрнитасны газетӧ гижысьяс пӧвстын удж лӧсьӧдӧм йылысь, сетасны уна индӧдъяс. Мед ӧнісянь жӧ быд сиктын мӧвпыштасны, кыдзи бурджыка пуктыны селькор уджсӧ, мед сиктъясын пырысь-пыр кутасны бырӧдны миянӧн тані индалӧм нелючкияссӧ.

Минин.