АС ЙӦЗБара тэ дорӧ, бара тэкӧд, Менам музаӧй — менам мусаӧй. Тэныд норася, кодыр сьӧкыд, Кодыр гажлунӧй лӧгын мекӧд, Кодыр туй помӧй менам дзуг. Тэнад отсӧгӧн, тэнад сямӧн, Менам музаӧй — менам мусаӧй, Кортӧм шоглунӧй ачыс ямӧ, Норлун сьӧлӧмӧс озджык лямӧд, Горшӧ сёянтор озджык тшук. * * * Тувсов лунӧ кузь туйӧ ме петі, Отпуск кад кежлӧ эновті горт. Тӧдса мортӧс моз виччысьӧ, тӧді, Тӧдтӧм комиӧс ылыс курорт. Сыктывкаркӧд прӧщайтчи ме чӧла, Тӧді, регыдӧн аддзысям бӧр. Парма кышанлӧн павкнитчис пӧла, Карлысь трубаяс сайӧдіс вӧр. Пассажиравны поездӧ сӧлӧм, Кӧть нин абу мен дивуйтчантор, Пыр на неуна нормӧдӧ сьӧлӧм, Восьтӧ мӧвпъяслысь помасьтӧм шор. Талун тані, аскомысь Москваын, Сэсся Киевын, Львовын... Быд лун Меным мыссьыны выльысь-выль ваӧн И выль шыясӧн пальӧдны ун. Гӧгрӧс тупӧсьӧн гӧгыльтчис-пырис Варов ныв, быттьӧ ӧтдор и ас... Орччӧн пукаліс, сьыланкыв сьыліс, Менам сьӧлӧмӧ пуктіс бур пас: «Тӧла лунӧ ме чужи, Биа воясӧ быдми, Бушков потанын узи, Гым эг пуктывлы пыдди. Кымӧр вӧлі мен батьӧн, Парма му — муса мамӧн, Вой тӧв — ислалан даддьӧн, Шонді югӧрыс — сямӧн. Юи вӧрдорса ключысь, Эжва ваӧн ме мысси. Шерыс, слякӧтьыс усьліс, Но эг нормыв, эг висьмыв». Гажа нывкӧд сёрни пані: — Кыдзи нимыд тэнад? — Роза. — Мый нӧ вӧчан тані? Туйыд кузь? — Зэв дженьыд... — Кӧні тэнад мамыд, батьыд? — Гортын менам мамӧй. Батьӧн лоан, гашкӧ, ачыд — Важӧн сирӧта ме. Дас кӧкъямыс талун тырис; Батьӧс эг на аддзыв. Сійӧ кольӧм война вылысь Бӧрсӧ эз лок татчӧ. Менӧ быдтіс, ачыс быдмис Менам муса мамӧй. Книга дорын рытъяс рытйис, Сдайталіс экзамен. Ӧні сійӧ сиктса доктор, Висьӧмъясысь мездӧ. Аттьӧ быдладорсянь локтӧ. Лун оз кольлы йӧзтӧг. Сӧмын аслас сьӧлӧм вылысь Пыкӧссӧ оз вунды. И быд праздник батьӧ йылысь Висьтавны оз вунлы; Чайтӧ ловъяӧн да томӧн, Асьсӧ чайтӧ нылӧн. Пыр на сійӧ вӧръяс вомӧн Батьлысь гӧлӧс кылӧ. Тамбур дорсянь локтӧ дедӧ, Сувтӧ миян дорӧ... Роза места ассьыс сетӧ, Панӧм сёрни орӧ. — Чолӧм, Вася! — дедӧ шуӧ, Пуксьӧ мекӧд орччӧн, Бытшкӧ тошлӧн чорыд зуӧн, Сэсся скӧрысь ёрччӧ, — Сё мокасьтӧс нэм эг аддзыв! Чайті, висьмин-кулін. Кыдз тэд сӧмын абу яндзим? Талун вот и сюрин! — Семён дядьӧ? Муртса тӧді! — Сывйышті ме сійӧс. — Сідз ог лэдз. Вай Гамӧ мӧдім, Казьтыштам сэн пиӧс. Тэ ӧд ассьыд другӧс-вокӧс Эн на, кӧнкӧ, вунӧд. Дас кӧкъямыс во нин шогӧс Лоӧ меным нуны. Тайӧ лунӧ усьӧм йылысь Жугыль юӧр воис. Сэк жӧ кага бӧрддзӧм кыліс — Выль морт чужис-ловзис. Тайӧ нывсӧ чужтіс Дуня — Дӧва моньӧй менам. Шогыс вӧлі вывті уна — Ӧдва сійӧс венім. — Сідзкӧ, Розаыслӧн батьыс Тэнад пиыд — Гриша? — Код нӧ сэсся? Сійӧ ачыс... Ачыс сыысь мыжа. Збыльысь Роза чужӧм вылын Мам-батьыслӧн серыс. Кутшӧм тайӧ кадыс ылын! Дядьӧй кутшӧм пӧрысь! Мыйла эськӧ татшӧм ӧдйӧ Мунӧ миян поезд! Сёрни кості, эг и тӧдлӧй, Гамӧ сійӧ воис. Семён дядьӧ зу кодь тошнас Нӧшта ӧтчыд бытшкис... Кӧть и пӧрысь, оз на вошлась: Нывлысь мунӧм виччис, Сэсся гусьӧникӧн сыысь Мекӧд шогнас юксис. Мунысь поездыслӧн зыкыс Сылысь сёрни дзугліс. — Во-мӧд сайын письмӧ воліс Гриша нимсянь меным. Львовӧ овмӧдчыны корис, Зэв пӧ лӧсьыд сэні. Ме, дерт, письмӧлы эг эскы, Веськыда и гижи: Гриша гортӧ воис эськӧ, Ен кӧ сійӧс видзис. Сӧмын пыр на сьӧлӧм кылӧ Шоглысь чорыд гыжъяс. Гашкӧ, сійӧ ловъя збыльысь? Код нӧ мӧд морт гижас? Корсьлы, удитан кӧ, сійӧс, Вайӧдлы тшӧтш татчӧ. Кувтӧдз аддзыла кӧ пиӧс, Висьтала тэд аттьӧ. Тайӧ аддзысьлӧм бушкола тӧлӧн Катліс мӧвпъяслысь орлытӧм шӧрт. Доймӧм сьӧлӧм он кокньыда ӧлӧд, Бордъя казьтылӧм нопйӧ он йӧрт. Дзик на син водзын томлунӧй ӧні. Да и вунас мӧй гӧтрасян во! Кослан вӧлӧк том гӧтыркӧд венім, Гамӧ тэрмасим: мый лоас — ло! Ним мен жӧниклысь Мезеньыс сетіс, Тувсов визулыс бергӧдіс юр. Шань том ичмоньӧс петкӧді сэтысь, Чайті, мӧдлаысь сэтшӧм оз сюр. Паровоз сэки тані эз горзы, Гамӧдз кылӧдіс бур пароход. Тувсов шондіыс вӧр-вакӧд ворсіс, Пӧшти вой шӧрӧдз узьны эз вод. Пыри гортӧ, а батьӧй мен шуӧ: — Тӧді, гӧтыртӧг Кослан оз лэдз... Мамӧй лоӧмсӧ шогсьӧмӧн нуӧ: — Ковмас терпитны. Нинӧм он вӧч. Тӧдса кок туйӧд ми ордӧ воліс Менӧ сьӧлӧмас новлӧдлысь ныв. Меным синъяссӧ нэм кежлӧ колис, Но эз коль укӧрайтана кыв. Ӧнӧдз помнита ме, кыдзи ворсіс Миян томдырся радейтчан лун; Кыдзи туйяссӧ Дунякӧд корсьлім Ӧта-мӧд дорӧ, — некор оз вун. Дивӧсьыс на дивӧ! Збыльысь али абу?! Шонді кымӧр пивйӧ Ӧшис ассьыс шабур. Муніс вӧръяс йывті, Сыналіс веж юрси. Рытыс пыжӧн кывтӧ, Кодзувъясӧн вурсьӧ. Посни лэбач сьылӧм Рӧмыд пиын кусі. Войыс паськыд сывйӧн Сывъялӧ нин мусӧ. Пышйис кымӧр пивйыс, Шонді шабур нуис. — Бура узьны! — пиыс Бать-мамыслы шуис. Сылӧн аслас шонді Эжва дорын виччӧ. Мича нылыс зонлы Зарни шабур видзӧ. Шӧртсӧ шабур вылас Печкис сьӧлӧм пиас. Лолӧн вӧчӧм вурыс — Быттьӧ югыд бияс. * * * Ордӧм мыльӧн моз сьӧлӧмӧй ёнтіс, Сӧмын норасьны мортлы эз позь. Югыд синъяснас юасис шонді: — Висьтав, мый понда гӧтрасин водз? Мыйла тэрмасин, мыйысь тэ полін? Мыйла вунӧдін кӧсйылӧмтор? Кутшӧм олӧм тэ кытӧні ӧлін? Мыйла мусатӧ дінад эн кор? Мортлӧн абу жӧ сьӧлӧмыд кӧртысь Шогтӧ сьӧкыдджык кыскавны чӧв. Муса Дунюшӧй гусьӧник бӧрдіс, Нора сьыланкыв новлӧдліс тӧв: «Мыйла Эжва ойдлӧ, ямӧ, Тулыс волӧ? Мыйла менӧ чужтін, мамӧй, Сетін олӧм? Мыйла дзоридзалӧ ӧмидз, Быд во кисьмӧ? Мыйла радейтӧмыс ӧнӧдз Ыджыд висьӧм? Мыйла меным, коньӧр нывлы, Тайӧ шогыс? Абу муса гажа ывла, Оланногыс? Мӧдлапӧлӧ пыжӧн вуджа, Вӧрӧ пыра. Шогӧс новлӧдлӧмысь мудза, Вынӧй бырас. Кодлӧн бара жальыс петас? Мамлӧн-батьлӧн. Коді меным кисӧ сетас? Тӧдса баддьӧй». Ӧти вежон ме коллялі гортын... И кӧть кытчӧ эг ветлы, эг мун, Вӧлі мыжасьыс мыжаджык мортӧн, Шутӧм шуалӧм кылі быд лун. Эжва визулыс сёльӧдчис-видчис: «Тэ тай, вӧлӧмкӧ, яндзим он тӧд!» Туй дор пожӧм кос кабырсӧ мыччис: «Тайӧ козиныс ылӧглы — тэд!» Ковмис ставсӧ мен эновтны сэтысь: Олӧм гез лоис вывтіджык гар. И том гозъялы оланін сетіс, Индіс нэм кежлӧ удж Сыктывкар. * * * Мӧвпъяс, мӧвпъяс — биа киньяс, Тіянӧс не дзебны. Ог нин места вылӧ инась; Тырмас сэсся лэбны! Паровозыс, мый эм выныс, Водзӧ мунӧ-пызйӧ. Дойдан мӧвпысь, курыд тшынысь Сыкӧд ӧтув пышъям. * * * Со и Межӧг — Коми мулӧн дорыс, Со и Эжва вомӧн джуджыд пос. Но эз вежсьы поезд мунан горыс, И эз дженьды поезд сувтлан кост. Коми му — Сӧветскӧй му, Россия; Йитӧ ставсӧ йӧзлӧн ӧти шуд. Коммунизмӧ писькӧдчам ми зіля — Немтор водзӧ мунӧмысь оз кут. Волга вывса гэсъяс менсьым сьӧлӧм Вӧрзьӧдӧны талун дзик жӧ сідз, Кыдз Печора — Эжва море чӧжӧм; Мич Москвалӧн — менам мулӧн мич. Ме коми морт тан ветла-муна, Москвичӧ пукся повтӧг. И тӧда: ме кодьыс зэв уна Тат ветлӧ тані овтӧг. Столича радейтӧны быдӧн, Ас гортӧн шуны дасьӧсь. Кӧть коді ӧні олӧ кытӧн, Но аддзӧ асьсӧ татысь. Кор сотчис му да ойдліс вирӧн, Москва ми ставӧн дорйим. Эм, тӧда, гу и коми пилӧн Рӧднӧй столича дорын. * * * Гырысь мылькъяс, увтасінъяс, Степын каръяс, сиктъяс; Украинскӧй мича нимъяс; Кодзув тыра рытъяс. Днепрысь босьтӧм ва нин юа, «Перець» йӧз моз лыддя. «Заспівай», — пӧпутчик шуӧ, «Сьывны горӧд» пыдди. Бот и вои ме Карпатӧдз Зэра пемыд рытӧ. Кытӧн тані кывтыд, катыд? Войладорыс кытӧн? Асывводзын, шонді петіг, Ю дорӧ ме волі. Лэбач сьылӧмъясӧн пӧті, Вӧт кодь олӧм олі. Ляпкыдіник векньыд юыс Изъясыскӧд зыкын. Джуджыд гӧраыслӧн юрыс Кымӧръяссӧ пыкӧ. Татчӧс бук да войвыв козйыс Сулалӧны орччӧн. Найӧ, быттьӧкӧ том гозъя; Вӧрас свадьба ворссьӧ. Мен Карпатын лӧсьыд, гажа, Йӧзлӧн сёрни муса. Быттьӧ ола тані важӧн, Тӧда татчӧс мусӧ. Эм Татарово посёлок Рахов карсянь матын; Мекӧд юксисны нянь-солӧн Бур гуцулъяс татӧн. Пӧрысь йӧзкӧд рытын, лунын Гартлі сёрни пратьяс. Тан, ме чайта, медся уна Питӧм мамъяс-батьяс. Тат войналӧн сьӧкыд чепыс Ӧтар-мӧдар кыссис, Йӧзсӧ, быттьӧ тусьяс шепысь, Кытчӧсюрӧ кисьтіс. Йӧзлӧн сёрни визув, писькӧс, — Кытчӧ колӧ, воас. Уна висьтысь ӧти висьтӧн Юксьыны мен лоас. Шоныд сынӧд мусӧ нюлӧ, Изъя берег небзьӧ. Ыджыд зыкыс визув юлӧн Ӧтар-мӧдар лэбзьӧ. Тӧлысь чарла гӧра йывті Джӧмдалігтыр мунӧ. Миян сёрни рыт пыр кывтӧ, Пемыд войӧ сунӧ. Пӧрысь дед — Петрусь Полешко Мекӧд орччӧн вӧліс. Югӧр-кинас сылысь плешсӧ Малалыштіс тӧлысь. Вомас видзӧда ме сылы, Кывза, мый жӧ водзӧ: — Мортыс сійӧ вӧлі ылыс, Сёрнитіс пыр рочӧн. Сӧмын коркӧ ӧтчыд-мӧдысь Садьтӧм висян юрӧн Тӧдтӧм кылӧн сӧрны мӧдлас, Казьтывны мыйсюрӧ. Воас садь вылӧ, оз вермы Кыв джын шуны сідзи. Мыйкӧ юалан кӧ, скӧрмӧ — Кучкалӧмысь виччысь. Сійӧс немеч видзны кӧсйис Агитатор пыдди. Райскӧй олӧм сылы вӧзйис, Йӧйӧн сійӧс лыддис. Пу протезъясыслӧн дзуртӧм Быд лун тані кыліс. Татчӧс йӧзӧс, быттьӧ пуртӧн, Сылӧн гӧлӧс кырліс. Сӧмын ӧтчыд сӧрны дугдіс, Паськӧм пӧрччис вывсьыс, (Юрас сылӧн мӧвпыс югзис) Горӧдіс став вынсьыс: «Ёртъяс! Черъяс босьтӧ киӧ, Туйяс вылӧ петӧй. Оккупантӧс повтӧг виӧй, Пышйыны эн сетӧй!» Сэк жӧ рытнас гӧра бокын Немеч удждон мынтіс: Лыйліс, гуӧ йӧткис кокӧн — Райскӧй олӧм индіс. Домовинаӧн мед дзебны, Войын лэптім гуысь. — Лолыс эз на удит лэбны, — Кодкӧ сэки шуис. Муртса ӧзйыштлас да куслас Жебмӧм сьӧлӧм сылӧн. Пӧшти тӧлысь джын на гусьнас Лечитім ас вынӧн. А кор нёльӧд Украинскӧй Фронтыд татчӧ кайис, Пушка гымӧн олан вынсӧ Сійӧ зонлы вайис. Кутшӧм крайысь, кутшӧм муысь, Эз и вермыв шуны. Врач военнӧй сійӧс нуис И эз сет, дерт, кувны. * * * То ли дедыс, то ли вӧрыс, То ли войыс мойдӧ. Аддза, кыдзи воклӧн вирыс Вошӧ войтӧн-войтӧн. Оз нин джӧмдав тӧлысь чарла, Кывтӧ енэж шӧрӧд. Дед Петрусьлӧн кусӧ каллян, Юрыс боквыв пӧрӧ. Сынӧд кӧрыс ставнас вежсис, Зыкыс лӧнис юлӧн. Керка дорысь дзикӧдз вешйис Паськыд вуджӧр пулӧн. * * * Тӧлысь чӧж эз петав юрысь Мӧвпыс Гриша йылысь. Чайті, ловъя кӧ, мен сюрас, Мед кӧть кутшӧм ылысь. Но милиция эз аддзы Львовысь Гриша вокӧс. Сюрӧм шӧрт пом бара гартчис И эз могмӧд могӧс. Врач со вӧчӧ бӧръя пасйӧд Да сӧветъяс сетӧ. Торйӧдчам ми, кыдзи ас йӧз, Сэсся туйӧ пета. Поезд менӧ колис Львовӧ; Карыс садъя, мича. Дыр-ӧ тані овны лоӧ, Коді вочавидзас? Кӧні олӧ Гриша вокӧй? Збыль-ӧ сійӧ ловъя? Могмас оз-ӧ менам могӧй, Ог-ӧ весь тан довъяв? Адреснӧйын гӧлӧс нывлӧн: — Абу сэтшӧм мортыс. Военком оз видзӧд ылӧ: — Эм на уна мойдыс! Коймӧд лун нин карӧд ветла, Корся Гриша вокӧс. Гортӧ мунны кӧсйӧм вӧтла, Ышмӧдышта кокӧс: «Он на, гашкӧ, дзикӧдз личав, Шойччыны он сёрмы. Талун медбӧръя больнича, Медся бӧръя сёрни». Кузя юаси главврачлысь, Надейтчӧм эг вошты. Сійӧ меным вокӧс аддзис, Оланінсӧ восьтіс: «Ми эг тӧдӧй сылысь овсӧ, И эз помнит ачыс. Кодлӧн лолыс видзис ловсӧ, Сысянь овсӧ аддзис. Миян медсестра Величко Гӧтыр ӧні сылӧн. Олӧ вокыд сыкӧд, сідзкӧ, Татысянь неылын». И Величко Гриша сюрис. Важкодь тӧдса синъяс... Кинас кучкис дзормӧм юрас, Местаас оз инась: — Вася! Тэ ли абу? Висьтав. Вася, муса вокӧй! — Горзіс Гриша. Синва киссис. Вот и могмис могӧй. Дона гӧсьтӧн Гриша ордын Вӧлі сизим лун ме. Ставыс коли, быттьӧ мойдын, Быттьӧ дженьыд унмын. Кыдзи кужа, сідзи гижа, Мый мен юрӧ колис, Кыдзи, кӧні миян Гриша, Кутшӧм олӧм оліс: — Быдса во мен порок тшыныс Лолыштны эз сетлы. Вирӧй-яйӧй дзикӧдз чинліс, Госпитальӧ шедлі. Лыдсӧ-тшӧтсӧ некысь корсьны Усьӧм тӧдса йӧзлысь. Эз ӧд сэк футболӧн ворсны Вӧрӧг миян вӧзйы. Кӧсъян овны — виав ачыд, Либӧ виас асьтӧ. Позис вӧчны сӧмын тадзи, Мукӧдтор эн казьтыв. Либӧ Рӧдиналӧн шудыс, Либӧ раблӧн чепъяс. Тадз войнаыс менӧ кутіс Аслас вирӧсь гӧптас. Госпитальысь петӧм бӧрын Гортын олі во джын, Ветлі лӧнь да гажа вӧрын — Миян Котшмӧс вожын. Муса кодзув менам ӧзйис, Гӧтырпу мен индіс, Шуда олӧм сійӧ вӧзйис, Рана висьӧм чинтіс. Дуня верӧс сайӧ петіс — Жалитіс да сійӧн; Дзикӧдз меным бурдны сетіс Аслас мелі кывйӧн. Дерт, и думыштны эг кужлы, Мый ме пышъя сыысь, Мый мен лоас коркӧ чужны Кувлӧм бӧрын выльысь. Но война войнаӧн колис, И салдат — салдатӧн. Шудкӧд орччӧн шоглун оліс Сэкся сьӧкыд кадӧ. Ачыд тӧдан, сійӧ гожӧм Мыйта тышсӧ вайис, — Вирыс лэччис уна вожӧн, Сотчис муыс-ваыс. Курскысь лунвывдорса тышын Танкӧн немеч пурис; Коли враглӧн ичӧт кытшын, Йӧзлы — вошті юрӧс. Тадзи веськалі ме пленӧ, Нимтӧм мортӧн лои. Вошті ставсӧ: му и енэж, Олі пемыд войын. Шуйга кокӧс, веськыд киӧс Тӧдтӧм доктор вундіс. Вӧлі веськодь — мед кӧть виис; Ставыс менам вунліс. Весиг вежӧрын эз вӧвны Аслам горт ни гӧтыр. Эг тӧд, кыдзи водзӧ овны, Коді ветлӧ гӧгӧр. Эг тӧд лун, ни во, ни тӧлысь, Эг тӧд ассьым сёрни. Вӧлі веськодь — том ли пӧрысь, Юны эг куж корны. Тӧв ни гожӧм, пӧсь ни кӧдзыд — Нинӧмтор эг тӧдлы. Весиг мӧвп эз чужлы ньӧтчыд, Кыдзи овны мӧд ног. Йӧзлӧн висьталӧмъяс серти, — Рана бурдӧм бӧрын Пышйысь немеч эз ну сьӧрсьыс, Лыйліс татчӧс вӧрын. И Карпатын олысь войтыр, Горт мед вӧчны пуысь, Тӧдтӧм мортлысь кӧдзыд шойсӧ Кыпӧдісны гуысь. Сӧмын гортйыс эз на ковмы — Сьӧлӧм пыр на сырмис. Сетны меным водзӧ овны Йӧзлӧн бурлун тырмис. Дыр лечебничаын олі Станиславын, Львовын. Раз-мӧд ӧшӧдчӧмӧдз волі, А вот коли ловйӧн. Тэ он эскы? Чайтан, татчӧ Нарошнӧ ме кольччи? Эг! Ме виси, туй эг аддзы Чужан муӧс корсьны. Посни челядь лоӧм бӧрын Дзикӧдз сэзьмис юрын. Тӧдса лоис, войвыв вӧрын Турасыс быд пулӧн. Вӧтӧн Дунялысь да батьлысь Частӧ кывла сёрни. Сӧмын Гамӧ мунны татысь, Ачыд аддзан, сёрми. Менам кокӧн, менам юрӧн Кадсӧ сьӧкыд суны. Гашкӧ, вермас кодісюрӧ Лёктор меным шуны. Ме эг дзебсьы, ассянь гижи Гортӧ ыджыд письмӧ. И ӧтвет мен пыдӧ йиджис, Лыддя — сьӧлӧм висьмӧ. Аддзан, со мый гижӧ Дуня: «Менам верӧс мекӧд Оліс сӧмын лыда лунъяс. Казьтывнысӧ сьӧкыд. Сійӧ ыджыд ловсӧ ассьыс Рӧдиналы сетіс. Миян гозъя олӧм разьсис, Синва сорӧн петіс. Ме ог тӧд, тэ коді лоан, Сӧмын абу Гриша. Збыль кӧ сійӧ колис ловйӧн, Локтіс, а эз гижась. Менсьым тэ прӧщенньӧ коран; Висьтав кутшӧм мыжысь? Збыль кӧ ловзин ловзин сёрӧн, Томлунным нин пышйис. Вунӧд менӧ, ставсӧ вунӧд, Ов, кыдз овсьӧ сэні. Чужсьӧма нин шудтӧм лунӧ, Нинӧм вӧчны ӧні». Вот и батьӧй мен оз эскы: «Пиӧй, муса пиӧй, Эн кӧ кувсьы, корсин эськӧ Горттӧ весиг биӧн. Тэнад гу вылӧ ме волі И эг чайтлы ловйӧн; Дас во чӧж гордитчи-олі Ме салдат-геройӧн. Збыль кӧ сьӧлӧмыс эз кынмы, Батьыс дорӧ волас. Ог кӧ аддзыв аслам синмӧн, Эскытӧмӧн коляс». Гриша воклӧн мича гӧтыр, Куим пи да нывка. Ставлӧн синъясныс — сьӧд сэтӧр». Юраныс бур мывкыд. Аслас батьлы ыджыд пиыс Кӧрталӧ протезъяс. Папиросалӧн кӧ биыс Кусӧ, нылыс ӧзтас. Гӧтыр пуӧ чӧскыд сёян, Чышкӧ-мыськӧ, вурӧ. Шу кӧть сійӧс мамӧн, чойӧн — Он корсь сыысь бурӧс. Ывла вылын шӧйтысь вой тӧв Би сайӧ он сайӧд. Ловъя мортӧдз кынмӧм шойтӧ Кокньыда он вайӧд. Медсестраӧн вӧлі ачыс, Медсестраӧн коли. Вунӧдіс став олӧм ассьыс — Гришлысь олӧм оліс. Кыкнан пельнас Гриша кылӧ, Аддзӧ кыкнан синнас... И герой оз пуксьы вылӧ Дай оз ошйысь нимнас. Мастерскӧйын вӧчны йӧзлысь Тшыкӧм часі кужӧ. Ыджыд должносьтӧ оз вӧзйысь, Дӧвӧль аслас уджӧн. Кӧсйӧ: медым эськӧ быдӧн Кадсӧ тӧдіс бура, Медым югыд луныс рытӧн Мортлы эз пыр юрас. Медым уджлысь, шойччан кадлысь Джаджъяссӧ не сорны. Верстьӧ морт мед весь эз катлась, Бур вылӧ эз сёрмы. Стрийскӧй паркын коми кылӧн Гришакӧд ме вензи. Сьӧд да еджыд юсьяс вылӧ Видзӧді да шензи. — Тэнад мунӧмсяньыд вежсис Унатор нин миян. Быттьӧ кӧдзыд тӧвсӧ вештіс Мортыс аслас киӧн. Вӧркутаӧдз кӧрт туй мунӧ, Быдмисны выль каръяс. Йӧзыс ӧні кык пӧв уна, Озырджыкӧсь аръяс... Оз мӧй тайӧ кыскы тэнӧ, Висьтав, муса вокӧй? — Оз. Дзик ӧткодь тан кӧть сэні. Олӧм он шу лёкӧн. Вӧзъя: — Гӧститыштны ветлам, Аддзӧдлыны батьтӧ. — Кытчӧ китӧг-коктӧг петан? Асьсӧ мӧдӧд татчӧ. — Тэ ӧд эн на аддзыв нывтӧ, Невеста нин сійӧ. Вокӧй лоис быттьӧ кывтӧм, Кузя мен эз шыась. Сэсся чышкалыштіс синва, Сэсся шуис тадзи: — Места вылӧ ме ог инась. Олан визь ог аддзы. Сэні гӧтыр, гӧтыр тані, Сэні ныв, тан челядь. Вот ӧд кутшӧм олӧм пані. Элясь кӧть эн элясь. Висьтав ставныслы, кыдз артмис Менам татшӧм дзугыс, Кыдз войнаыс менӧ гартіс, Кыдзи висьӧм жугліс. * * * Пиыслысь да моньлысь письмӧ Вайи Семен дядьлы. Эг ӧд тӧд, мый сэк кост висьмас, Бурӧн ог нин аддзыв. Вои Гамӧ — чужан сиктӧ, Щӧгӧль мортӧн муна. Кӧть и олӧмыс тан зыктӧм, Тӧдтӧм йӧзыс уна. Школа дорті лэчча гортӧ, Школьникъясӧс аддза. На моз волывлі ме коркӧ Велӧдчыны татчӧ. Вот и миян керка места. Керкаыс нин абу. Пожӧм пу со век на эстӧн — Пыр на мыччӧ кабыр. Пӧрысь батьӧй, пӧрысь мамӧй Кувсисны нин важӧн. Овны тан эз сюр мен сямӧй, Гажъявны том гажӧн. Семен дядьӧдз абу ылын, Горӧда кӧ, кылас. Шуйгавылын, веськыдвылын Тӧдтӧм керка тырыс. Чужан сиктӧй важсьыс муса, Кыпыд менам ловлы, — Выль ног платтьӧӧдӧ мусӧ, Корӧ менӧ овны. Дядьлы керка стенас тотшка, Ӧдзӧс воссьӧм вичча. Аслам думысь, зу кодь тошкас Чужӧмбанӧн жмитча. Кильчӧ ӧдзӧс воссис ачыс. Тэрмасигтыр пыри. Кӧть и нинӧм эг на аддзы, Нюмӧй менам быри. Мыйла шы ни тӧв тан ӧні Пукалӧны йӧзыс? Мыйла татшӧм сьӧкыд меным? Мыйла кӧдзыд пӧсьыс? Семен дядь крӧватьын ружтӧ, Мекӧд оз нин сёрнит. Бӧръя туйпом коли вуджтӧм. Синмыс шуӧ: «Сёрмин». Муса дядьӧй, збыльысь сёрми, Эг су дзоньӧн-бурӧн. Оз нин кӧртассьы тан сёрни, Пульсыс ӧдва сюрӧ. Кык лун мысти ёль дор керӧс Гуӧ босьтіс сійӧс. Кокньыд тӧвкӧд шувгис вӧрыс, Бура узьны сиис. Сэк важ моньыс — Евдокия Гусьӧникӧн бӧрддзис, Небыд муӧ аслас киӧн Дзоридз кӧйдыс кӧдзис. Куим вежон мысти тані Свадьба Роза ворсіс; Ассьыс тшӧтшъяяссӧ панйис, Шудсӧ зіля корсис. Сылӧн кызь арӧса верӧс — Тракторист совхозын. Налӧн книгаяс пыр сьӧрас — Донтӧм дона козин. Кӧть дояркаалӧ ичмонь, Лоас агрономӧн. Кӧть и верӧс сайын — мичмӧ, Кольӧ томсьыс-томӧн. Нинӧм некодлы эг висьтав Гриша йылысь сэні. Пӧръясьны, ме тӧда, мисьтӧм, — Сійӧн гижа ӧні. Туйяс, туйяс — олӧм визьяс, Пом ни дор ог аддзы. Кывза тіянлысь ме висьтъяс. Ставсьыс ыджыд аттьӧ!
