Коми научнӧй конференциялӧн уджъясыс

Юльын 15–20-ӧд лунъясӧ уджаліс коми научнӧй конференция. Тайӧ конференциясӧ чукӧртіс Главнаука, коми гижӧд кыв йылысь сёрнитӧм кузя. Медъён сёрнияс вӧлі со кутшӧм вопросъяс гӧгӧр: коми гижӧд кыв вӧчан принципъяс, тиреяс (дефисъяс), шрифт, терминология. Конференция аддзис: ӧнія коми гижӧд кыв Сыктывкарбердса сёрниысь зэв на этша петӧма, зэв этша элемент на пырӧма сэтчӧ мукӧд коми сёрнисикасъясысь.

Сы понда конференция шуис: став сёрнисикасъясыслысь (диалектъясыслысь) кывъяссӧ да аслыспӧлӧс кывйывъяссӧ (суффиксъяссӧ) равноправнӧйӧн лыддьыны, сідзикӧн позьӧ гижны: косіндзик, косіник; шыбитны, чапкыны, вувзьыны — бросить.

Та йылысь эськӧ шулісны нин колян во КАПП конференция вылын, сӧмын тай ӧнӧдз на омӧля пӧртӧны олӧмас.

Коми гижӧд кывйыд ёна озырмас торъя сёрнисикасъяссьыс кӧ кутам босьтавны кывъястӧ да кывйывъястӧ (мукӧд дырйиыс шыяссӧ тшӧтш), шуам кӧть татшӧм кывъяс: кӧдзавны, ыркавны, сайкавны, с. в.; мортжуг человечище, морток — человечек, с. в. Кымын пӧлӧс оттенок вермас петкӧдлыны кывйыд!

Сэсся сёрни муніс дефисъяс (тире) гижӧм йылысь. Конференция шуис: уна дефис гижӧмысь пӧ некутшӧм пӧльза абу, некутшӧм кывйын пӧ сы мынтӧм тире оз гижны, мыйтӧм коми кывйын, с. в. Сы понда конференция шуис: дефисъяс гижны сӧмын сэки, кор гижтӧгыс оз нин позь. Ӧнія коми газетъяс серти нӧшта на чинтыны дефис гижӧмсӧ (гижны торйӧн: Иванов ёрт, Семӧ Ваньӧ, крестьяна газет, керка сайын, туй кузя с. в.; ӧтлаын: медъён, медмича, медыджыд, с. в.) Дефисъяс гижны сӧмын та мода кывъясын: ая-пиа, ветліс-муніс; лун-лун, ыджыд-ыджыд; „Югыд туй“-лы; мича-сера черань — паук с красивым узором (мича, сера черань — красивый пестрый паук), с. в.

Шрифт йылысь ёна бара лои сёрнитӧма. Ӧнія коми шрифт наука боксянь шуисны бурӧн, но сійӧ шрифтыс сӧмын коми йӧзлӧн, сы понда куш коми йӧзыдлы нига печатайтӧмыд зэв дона сувтӧ, сэсся бара жӧ олӧмыс мунӧ интернациональнӧй шрифтлань. Зэв нин уна йӧз вуджисны латинскӧй шрифтӧ. Конференция шуис: колӧ пӧ коми йӧзлы вуджны латинскӧй шрифтӧ, сӧмын ньӧжйӧникӧн, не тэрмасьӧмӧн, не таво либӧ локтан во — вуджныс вошйыны (заводитчыны), сӧмын сэки, кор лоӧ нин латинскӧй шрифтсӧ лӧсьӧдӧма (приспособитӧма) коми кыв дінас. Тайӧ лӧсьӧдӧм йывсьыс шуисны ӧні жӧ шыасьны Мӧскуаӧ Коммунистич. Академияса алфавитнӧй комиссияӧ (сійӧ комиссияыс уджалӧ роч шрифтсӧ латинскӧй шрифтӧ вуджӧдӧм могысь). Кытчӧдз абу на коми кывйыслы приспособитӧм латин шрифтыс, сэтчӧдз гижны ӧнія шрифтӧн.

Сэсся нӧшта на сёрнияс вӧліны коми терминология лӧсьӧдӧм йылысь, гырысь школаясын коми кыв велӧдӧм йылысь, с. в. На йылысь татӧн ог гижӧй — кодлы колӧ тӧдны унджык конференция удж йылысь, мед лыддяс „Коми му“ (сэн лоӧ печатайтӧма резолюцияяс). Докладъяссӧ да протоколъяссӧ печатайтасны торъя нигаӧ.

Кывзысь.