ОБ Ю БОКЫН КОМИ ВОЙТЫР
Кӧть миян республиканым и абу ичӧт: сійӧ нёль пӧв ыджыдджык Венгрияысь, а Удмуртияысь — весиг дас пӧв, но коми войтыр олӧны и миян республикаысь бокын: Архангельскӧй, Мурманскӧй, Кировскӧй, Пермскӧй, Тюменскӧй да мукӧд обласьтъясын. Сыктывкарса университетын коми кыв велӧдысь студентъяс быд во ветлӧны экспедицияясӧн Сибырса комияс дінӧ да быд пӧрйӧ шензьӧны, мыйта коми сикт паськалӧма Из сайын, Об ю бердын да сылӧн уна лыда вож пӧлӧн; Ямало-Ненецкӧй округын дзик Об ю вылын — Ныда, сэсся Белоярск, Аксарка, Харссаим, Лабытнанги, Катравож, Мыжы, Питляр, Горка да мукӧд, лунвылынджык Ханты-Мансийскӧй округын: Березово, Ляпин (Саранпауль), Щекуръя, Сосьва, Няксимволь, Игрим, Казым да мукӧд, Тобол ю пӧлӧн, Ялуторовскӧй районын: Старо-Александровка, Ивановка, Ыджыд Типина, Ичӧт Типина; Каменка да мукӧд. Оз и помасьлыны коми сиктъяс Сибырса паськыд эрдъяс вылын. Ёна шензьӧдӧ сійӧ, мый сюрсысь унджык километр сайӧ мунан Коми муысь, а век кылан коми сёрни. Но сӧмын сёрнисӧ! Сьӧлӧмыд доймӧ, мый Сибырса комияс некутшӧм ногӧн абу йитчӧмаӧсь Коми мукӧд, сылӧн культуракӧд. Сэтчӧс сиктъясын оз кыв коми радио, оз юргы коми дикторлӧн гӧлӧс телеэкранын, оз лэдзны коми газет ни журнал, оз велӧдны челядьӧс садйын ни школаын ас кывйӧн. Сӧмын ӧткымынӧн судзӧдӧны «Войвыв кодзув» журнал, коді кутшӧмакӧ тӧдмӧдӧ татчӧс войтырӧс коми муын олӧмӧн. Дум вылӧ воӧны Югославияын, Чехияын, Словакияын да Румынияын олысь венгръяс, кодъяс велӧдчӧны чужан кывйӧн оз сӧмын садйын да школаын, но и вузъясын, сэтшӧм жӧ позянлунъясыс и финнъяслӧн, кодъяс олӧны Швецияын. И миян странаын — удмуртъяс, кодъяс олӧны Башкирияын да Татарияын, школаын велӧдӧны удмурт кыв да литература, лэдзӧны районнӧй газетъяс чужан кывйӧн. А Сибырса комияс та боксянь кылӧны асьнысӧ ӧтдортӧмаӧн.
Старо-Александровкаын да Ивановкаын олӧмаджык войтыр казьтывлӧны, волӧмаӧсь пӧ татчӧ комынӧд воясӧ Сыктывкарысь коми кыв велӧдысьяс, пыртлӧмаӧсь школаӧ чужан кыв. Сэсянь на помнитӧны сиктын «Ту-ту-ру-ту Семӧ». «Чужи-быдми сьӧд вӧр шӧрын», «Узьысь Вань», «Тиук», «Сувт, чеччы, ёрӧм-дорӧм войтыр» да мукӧдтор классическӧй коми поэзияысь. Но регыд велӧдлӧмаӧсь чужан кывсӧ. Сталин культ кадӧ коми кыв паськӧдысьястӧ шуасны «врагъясӧн» да пуксьӧдасны дзескыдінӧ. И сэсянь коми гор Из сайса школаясын ланьтӧма. Век жӧ миян лунъясӧ, кор важся ӧшыбкаяссӧ азыма эрдӧдӧны, Сибырса комияслы сӧвмӧдны ассьыныс культуранысӧ некутшӧм позянлун абу. Сы вӧсна мый коми театр на дінӧ оз волы, коми писательяс, поэтъяс, сьылысь-йӧктысьяс найӧс оз гажӧдны, коми кыв велӧдысьясӧс татчӧс школаяслы оз дасьтыны. А йӧзыс эськӧ ёна кӧсйӧны, мед налӧн челядь велӧдчисны лыддьысьны, гижны комиӧн, мед воисны коми книгаяс, телевизор пыр позис видзӧдны коми кывъя программаяс.
А ӧд Сибырын, коми сиктъяскӧд орччӧн, эмӧсь тотараяслӧн сикт-грездъяс, кӧні национальнӧй культура сӧвмӧдӧмын серпасыс мичаджык, ясли-садйын и школаын челядь велӧдчӧны ас кывйӧн, телевизор пыр сетӧны татарскӧй кывъя передачаяс, Казаньысь драмтеатр тшӧкыда волывлӧ спектакльясӧн.
Кор Сыктывкарса студентъяс Сибырса сиктъясын петкӧдлісны коми сьыланкывъясысь, кывбуръясысь, ӧти акта пьесаясысь ассьыныс концертъяс, Старо-Александровка сиктсӧветса юралысь Леонид Тихонович Уляшов да Ивановка сиктсӧветса юралысь Лидия Тимофеевна Катаева, сэтчӧс школаса, директор Надежда Семеновна Попова да завуч Галина Сергеевна Лыюрова, «Восход» совхозса директор Виктор Яковлевич Самохвалов да и сиктъясысь мукӧд войтырыс ӧтсӧгласӧн корисны, мед ми юӧртам Коми республикаса министерствоясӧ: колӧ мӧдӧдны коми кыв велӧдысьясӧс сэтчӧс школаясӧ, мед быдмысь войтыр кужисны гижны-лыддьысьны чужан кывйӧн, мед Сыктывкарса телестудия коми передачаяссӧ тшӧтш петкӧдлас Тюменьса сиктъясын. Сибырса комияс кӧсйӧны унджык тӧдны талунъя Коми му йылысь, сьывны коми композиторъяслысь сьыланкывъяссӧ, лыддьыны коми гижысьяслысь кывбуръяссӧ да романъяссӧ.
