ВЕРӦС


Верӧс кыв ёнджыка паныдасьлӧ «верӧс сайӧ мунны» зумыд кыв тэчасын, литературнӧй кывйын сійӧс активнӧя пыртӧны гижӧда да устнӧй сёрниӧ. Сылысь позьӧ торйӧдны -ӧс суффикс, коді тыдовтчӧ и мукӧд эмакывъясын, шуам: водзӧс — водз нимтан кывйысь, рокӧс — рок эмакывйысь да с. в.

Талунъя коми сёрниын «вер» кыв торйӧнсӧ оз нин паныдасьлы, сӧмын сійӧ петкӧдчӧ мукӧд кывъяскӧд йитӧдын: пивер — верӧслӧн вок, мӧд юкӧнас тані -вер кыв, емватас сёрнисикасын вер чериӧн нимтӧны ай чери. XIV нэмся коми гижӧда памятникъясын вер кывйӧн нимтывлӧмаӧсь слугаӧс, казакӧс, а верӧсӧн — верстьӧ мортӧс, мужичӧйӧс. «Троица» ӧбразвывса пермскӧй гижӧдын висьтавсьӧ: Авраам пукаліс аслас керка ӧдзӧс дорын да сы син водзӧ тыдовтчисны куим верӧс: тайӧ вӧліны ен ай, ен пи да ен вежа полтӧс (дух).

Рӧдвуж финн-угор йӧз мужичӧйӧс шуӧны важъя коми вер кывкӧд ӧтмоз юргысь нимъясӧн: удмуртъяс — вар (раб, слуга), воргорон (мужичӧй), воддза кыв юкӧныс кӧні вор. Удмурт сёрниын коми э-лы тшӧкыда лӧсялӧ медводдза слогын «о», ӧткодялӧй:

коми — зэр, керка, чери, лэбач, менӧ, тэнӧ,

удмурт — зор, керка, чорыг, лобась, монэ, тонэ.

Ӧткымын согласнӧй водзын коми о-лы удмурт кывйын весьтас сулалӧ а:

коми — кодь, сёркни, торкны...

удмурт — кадь, сяртчы, тарканы...

Ӧнія мордва сёрниын эм вардо кыв, кодлӧн вежӧртасыс: слуга, казак, а сідзжӧ... верӧс.

Венгръяс сёрниын мужичӧй — ferfi, а верӧс — ferj. Кыв водзса венгерскӧй — f-лы комиын лӧсялӧны п да в шыяс, ӧткодялӧй:

коми — вӧрны, видзчысьны,

венгерскӧй — forogni, vigyázni.

Венгерскӧй ferfi кыв ми вермам торйӧдны кык пельӧ: fer — вер да fi — пи вылӧ. Кыкнан юкӧныс нимтӧны мужичӧйӧс, на пиысь воддзаыс быттьӧ гӧгӧрвоӧдӧ бӧръясӧ: казак — мужичӧй, слуга морт. Зэв важӧн, кор комилӧн пӧльясыс овлӧмаӧсь ӧтлаын удмуртъяскӧд, венгръяскӧд, мукӧд финн-угор рӧдвужкӧд, мужичӧйӧс, коді вӧчлӧма сьӧкыд кипом удж, шулӧмаӧсь верӧн, а кор сійӧ гӧтрасьлӧма, нимсӧ сылы сетлӧмаӧсь верӧс — семья пыкӧд сідзкӧ, тайӧ нимсӧ артмӧдлӧмаӧсь сідз жӧ, кыдзи тэчлӧмаӧсь «шомӧс» кыв нянь шом эмакывйысь, «мезӧс» — мездыны кадакывйысь да с. в.


Гижӧд
Верӧс

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1