КУЖӦНЫ ТАЙ ШМОНИТНЫ!

«Гажа-курыд тешӧн» ним улын петӧма Цыпанов Йӧлгиньлӧн выль небӧг.

Ачыс гижысьыс водзкывъяс пасйӧ: сійӧс пӧ лӧсьӧдӧма верстьӧлы и челядьлы, медым пычкыны налысь серам. Небӧгыс артмӧма некымын юкӧнысь. Медводдзаас автор сетӧ коми поэтъяслӧн кывбуръяс вылӧ лӧсьӧдӧм пародияяс.

Видлӧг вылӧ шыӧдчӧ Некрасов Ӧльӧксанлӧн

«Важ дӧра гач,

Тэ меным дона,

Ми тэкӧд вуджим кымын туй?»

кывбур дінӧ.

Вайӧдӧм кывъясыс чужтӧмаӧсь небӧг дасьтысьлӧн юрын шмонитана мӧвпъяс:

«Быд мортлы мыйкӧ

век зэв дона:

То чужанін, то вина доз.

А меным, эсканныд

кӧть онӧй,

меддона киссьӧм

джинсы гоз.

Ме вошта олӧм

мичлысь джынсӧ,

Дзик киссян кӧ тэ,

менам джинсӧй!»

Татшӧм нюмсера пародияяс аддзам Игӧ Васьӧ Володь, Лодыгин Василей, Валериан Евгений (Козлов), Шебырев Ӧльӧксан, Бабин Вячеслав, Напалков Виктор кывбуръяс вылӧ.

Небӧглӧн мӧд юкӧныс «Коми сиктын олӧ Митрей» юргижӧда. Митрейыс — сиктса айлов, мукӧдсьыс ёна оз торъяв, киссьӧм колхозын век на мырсьӧ, ачыс арлыдакодь нин, гӧтыра-котыра, гӧга-ныла-пиа и быдсӧн.

Сыкӧд овлӧны тешкодьторъяс, ачыс на быдсяматорсӧ мойдлӧ, дай сы йылысь висьтавлӧны тшӧтш. Некымынӧс на пиысь йӧзӧдӧ Цыпанов Йӧлгинь. Со видлӧг вылӧ ӧти:

«Митрей Яков чожыскӧд ньӧбасьӧмаӧсь сиктса лавкаысь да гортаныс локтігмоз варовитӧны. Яков чожыс юалӧ Митрейлысь, мый сійӧ босьтӧма.

— Выль купайка да нӧшта «Олвиз-плюс».

— Мый нӧ тайӧ, Митрей? Кутшӧмкӧ суйӧрса вина али мый?

— Эньловъяс тайӧ «Олвизнас» тӧлысся лунъясас тупкасьлӧны.

— Ёна, видзӧдтӧ, Таттянтӧ радейтан, этатшӧмторъяс сылы ньӧбалан да.

— Ме сійӧс аслым ньӧби, сапӧг пыдӧсӧ вольӧс пыдди пукта. Мӧсъястӧ видзигӧн сапӧгӧй пыр кӧтасьлӧ. А вот «Олвиз-плюснас» кок пыдӧсӧй пыр кос. Кыдзи тай мичаньыс телевизорас век шулӧ: «Ӧти кывйӧн кӧ, «класс»!

Коймӧд юкӧнсӧ ӧтувтӧма «Ас гӧгӧрысь казялӧмторъяс» юрнимӧн. Сэтчӧ вайӧдӧма серамбана висьт сы йылысь, кыдзи авторыс ветлӧма 1993 вося гожӧмын Венгрияӧ конгресс вылӧ. Сійӧ воас моз тӧлысся 23–26 лунъясӧ Венгрияса Эгер карын коймӧдысь чукӧртчылӧмаӧсь финн-йӧгра гижысьяс. На лыдын вӧлӧмаӧсь Кудымкарысь кыкӧн, Сыктывкарысь — кӧкъямысӧн: Юшков Генагей, Игӧ Васьӧ Володь, Ванеев Альберт, Рочев Ёгор, Латышева Вера, Дёмин Володь, фольклорист Рочев Юрий да кыв туялысь Цыпанов Йӧлгинь.

Сыктывкарысь гижысь котыр петӧмаӧсь поездӧн, сӧлӧмаӧсь кык купеӧ: ӧтиас мунӧмаӧсь классикъяс, мӧдас — Рочев Ёгор, Дёмин Володь, Латышева Вера (литература туялысьяс) да Цыпанов Йӧлгинь. Гижысьяслӧн купеын сёрниыс мунӧма гылыда, а мукӧдлӧн — чӧв-лӧнь. Вӧлӧмкӧ, литература туялысьясыд, филологияса докторъяс Дёмин Володь да Латышева Вера, ӧта-мӧдныскӧд абу сёрнитӧмаӧсь, шыасьлӧмаӧсь сӧмын мӧд кыкыс дорӧ. Та понда Рочев Ёгор да Цыпанов Йӧлгинь вӧлӧмаӧсь парламентёр сямаӧсь.

Поездӧн мунігчӧж Рочев Ёгор азыма велӧдӧма венгр кыв, гораа лыддьӧдлӧма: «egy, kettő, három, négy, öt, hat»

Час мысти нин купеын бура тӧдӧмаӧсь, мый тайӧ лыдакывъяс: ӧти, кык, куим, нёль, вит, квайт.

Цыпанов Йӧлгинь нимкодьпырысь казьтылӧ конгресс мунан кыпыд лунъяссӧ, Венгрияса пӧдтана жар ывласӧ да гӧсьтъясӧс сьӧлӧмсянь вочаалӧмсӧ.

Торйӧн нин ёна воӧма сьӧлӧм вылас коми кыв туялысьлы Венгрияӧн сэкся юралысь Арпад Гёнцкӧд паныдасьлӧмыс. Венгр муӧн веськӧдлысь финн-йӧгра гижысь котырӧ локтӧма дзик ӧтнас, некутшӧм видзысь-дорйысьтӧг, быд гӧсьтлысь кисӧ кутлӧма. Лышкыда, сьӧлӧм бурмытӧдз, банкет вылын суйӧрса войтырӧс номсӧдлӧм бӧрын президентыд быдӧнлы козьналӧма рочӧн лэдзӧм «Тӧдтӧм венгрлӧн чужӧмпас» нима ассьыс небӧг и быд мортлы козьналӧмторйӧ пуктӧма кырымпас.

Цыпанов Йӧлгинь гижӧ: «Юрӧ воис мӧвп: Комиын кӧ вӧлі эськӧ татшӧм авъя да вежӧра юралысь, кутшӧма эськӧ позис сӧвмӧдны чужан мунымӧс!» Миян вӧвлӧм юралысьяс Торлопов Володь да Гайзер Вячеслав матын оз сулавны Арпад Гёнц дорад.

«Гажа-курыд тешӧнысь» позьӧ аддзыны эст да финн войтырлысь тешъяс, а сідзжӧ Болгарияын Габровоса олысьяслысь комиӧдӧм шмоньсӧ.

Цыпанов Йӧлгиньлысь выль небӧгсӧ вузалӧны неыджыд донысь юркарын Карл Маркс уличаса «Ордым» небӧг лавкаын.