«А ТЭ СӦДЗӦДЧИН, ВОЯССӦ ВЕНІГ...»

«Анбур» небӧг лэдзанінысь петіс филологияса доктор Цыпанов Йӧлгиньлӧн веськӧдлӧм улын дасьтӧм небӧг, кӧні нимӧдӧма коми кыв туялысьясӧс. Тайӧ йӧрыша петасыс пыр и вайӧдіс тӧд вылӧ Юшков Геннадийлысь кывбурсӧ:

«Коми кыв!

Колян нэмын на тэныд

Уна потшӧссянь кравзісны пом.

А тэ сӧдзӧдчин, вояссӧ веніг,

Гора юралан, важсьыс на том.

Он на эновтӧм ыб моз тэ эжмы,

И он кус, кыдзи лӧдсавтӧм би.

Коми йӧзлы тэ колан, кыдз Эжва,

Кыдзи парма, кӧн рӧдмывлім ми».

Син водзӧ сувтіс Нью-Йоркысь профессор Аустерлиц Роберт, коді 33 во сайын, 1985 вося сора 24 лунӧ Сыктывкарын республикаса опера да балет театрын лыддис тайӧ кывбурсӧ, кор сёрнитіс докладӧн коми кывлӧн винёвлун йылысь ставмирса финн-йӧгра кыв туялысьяслӧн квайтӧд конгресс вылын.

Залӧ чукӧртчӧм делегатъяс гораа клопайтӧмӧн аттьӧалісны ылі суйӧр сайысь воӧм ыджыд мывкыда мортӧс чужан кывнымӧс сьӧлӧмсянь донъялӧмсьыс.

Нимнебӧгас (роч нимыс сылӧн — «Исследователи коми языка») видлалӧма 149 гижысь-кыв туялысьӧс. Таӧдз татшӧм уна йӧза нимнебӧгсӧ эз на лэдзлыны. Вайӧдӧм учёнӧйяс пиысь кызвыныс коми, кодъяслы чужан кывным торъя нин дона, кодъяс сьӧлӧмсяньныс зільӧны сылысь гусяторъяссӧ туявны.

На лыдын унаӧн нималӧны оз сӧмын Комиын, но и роч муын, дай суйӧр сайын. Тайӧ Перымса Степан, Илля Вась, Ёгуш (Лыткин Георгий Степанович), Сандрӧ Васьӧ (Молодцов Василий Александрович), Петыр Семӧ Йӧвгинь (Гуляев Евгений Семёнович), Ӧдӧль Туркин (Туркин Адольф Иванович), Палалей Кале (Жаков Каллистрат Фалалеевич) да мукӧд.

Пыдди пуктӧмӧн нимнебӧгӧ пыртӧмаӧсь и суйӧрсайса войтырӧс, кодъяс уна вын да сям вичмӧдӧмаӧсь коми кыв туялӧмлы, на лыдын Венгрияысь — Фокош Фукс, Давид-Рафаель, Кӧвеши Магда, Васон Эрик, Редэи Карой, Батори Иштван, Добо Аттила, Коренчи Эва... Финляндияысь — Кастрен Матиас, Вихман Юрьё, Калима Яло, Тойвонен Юрьё, Стипа Йоханнес, Уотила Тойво, Шёгрен Андреас, Бартенс Райя, Генец Арвид Густав, Лейнонен Марья, Кокконен Паула... Эстонияысь — Видеман Фердинанд, Аристэ Пауль, Хаузенберг Ану. Англияысь — Коутс Джон, Бейкер Робин... Америкаса ӧтвывтӧм штатъясысь — Хармс Роберт, Аустерлиц Роберт, Ниради Кеннет... Германияысь — Габеленц Ганс, Феэнкер Вольфганг, Шлахтер Вольфганг, Гейслер Михаил.

Пасйӧма и Кудымкарса, Перемса, Екатеринбургса, Питерса да Мӧскуаса войтырӧс, кодъяс нималӧны коми кыв туялӧмын.

Быд мортлысь нимнебӧгас тӧдчӧдӧма олан вояссӧ, вайӧдӧма сылысь тӧдчанаджык наука уджъяслысь юргижӧдсӧ да кӧні сійӧс йӧзӧдӧма. Сетӧма и гижӧда ӧшмӧсъясысь кыв туялысьясӧс донъялана пасйӧдъяс.

Тайӧ небӧгсӧ дасьтӧмӧ ыджыд пай пуктӧмаӧсь Коми наука шӧринын филологияса доктор Цыпанов Йӧлгинь юрнуӧдӧм улын уджалысьяс: Гуляева Наталья, Мусанов Ӧльӧксей, Некрасова Галина, Некрасова Ольга, Попова Элеонора, Пунегова Галина, Ракин Николай, Сажина Светлана, Федосеева Елена.

Мудз тӧдтӧг найӧ чукӧртӧмаӧсь коми кыв туялысьяслӧн олӧм да удж йылысь юӧръяс абу сӧмын Сыктывкарса небӧгаинъясысь, но и Мӧскуаса, Питерса, Вӧлӧгдаса, Тотьмаса, Кардорса, Перемса да суйӧрсайса архивъясысь.

«Исследователи коми языка» нимнебӧг лэдзӧмыс — тӧдчана лоӧмтор коми йӧзкостса олӧмын, республикаын культура вокӧд йитӧдын зэв лӧсялана козин.

Тайӧ выль небӧгыс ышӧдас том войтырӧс пырӧдчыны чужан кыв туялӧмӧ, пыдісяньджык тӧдмавны коми войтырлысь пытшкӧсса озырлунсӧ.

Ме сьӧлӧмсянь вӧзъя «Исследователи коми языка» небӧгсӧ пасйыны наука юкӧнын туялӧмъясысь Коми Республикаса правительстволӧн премияӧн.