ШОЙНАТЫЫСЬ ЗОЯ
Кӧрткерӧс районысь Шойнаты сиктса шӧр школаын коми кыв велӧдысьӧн нэм джын нин уджалӧ Зоя Васильевна Шиликова (нывдырйиыс — Михайлова). И сы дыра жӧ нуӧдӧ челядьлы «Би кинь» кружок, кӧні дасьтӧ том поэтъясӧс.
Том поэтъяс тшӧкыда гижӧны коми газет-журналӧ: «Йӧлӧгаӧ», «Би киньӧ», «Коми муӧ», «Войвыв кодзулӧ», ас вынъясӧн дасьтӧм кывбуркудъясаныс.
Зоя Васильевналӧн быдтасъяс пиысь унаӧн мунӧны велӧдчыны Сыктывкарса университетӧ пыдісянь тӧдмасьны чужан кывйӧн, мусмӧдны коми кывсӧ быдмысь войтырлы. Татшӧмъяс лыдын Нина Фёдоровна Каракчиева — Нёбдін сиктса велӧдысь, Надежда Васильевна Макарова (Вокуева), коді университет помалӧм бӧрын уджалӧ коми кыв велӧдысьӧн Изьва районысь Мошъюга сиктса школаын да сэні вӧвлӧм велӧдысьыс моз жӧ нуӧдӧ поэтъясӧс дасьтан кружок. И сылӧн быдтасъясыс тшӧкыда йӧзӧдӧны кывбуръяснысӧ республикаса газет-журналын.
Велӧдысь-гижысь ань Зоя Шиликовалӧн «Килля-лыска пуяса чужанін» кывбуркудйыс лоис дона козинӧн лыддьысьысьяслы. Ортсыыс и пытшкӧсыс сылӧн шонтӧ сьӧлӧмтӧ. Чужан вӧр-валысь мича серпас вылысь, кодӧс небӧг тэчысь М. М. Попова пуктӧма небӧг ӧтар-мӧдар кышас, лыддьысьысь оз вермы вештыны синсӧ. Сылы тайӧ быттьӧ чужан муыслӧн вежасьыс-вежа пертас.
Коми литератураысь висьтъяс да повесьтъяс Зоя Васильевна тшӧтш нимӧдӧ аслас кывбуръясас. Тайӧ зэв колана удж: поэт оз сӧмын ассьыс гижӧдъяссӧ вӧзйы лыддьӧм вылӧ, сійӧ нимкодясьӧмӧн индӧ миянлы, со пӧ кутшӧм сьӧлӧм вӧрзьӧдана гижӧдъяс эмӧсь коми литератураад!
Кыпыд кывъяс аддзӧ автор коми йӧзлысь нималана ныв-писӧ ыдждӧдлігӧн: Тима Веньӧс, Нёбдінса Витторӧс, шылад гижысь Ӧльӧксан Осиповӧс, Нина Каракчиеваӧс...
Ичӧт чужанін — Шойнаты сикт да Кӧрткерӧс район — нимӧдӧмлы Зоя Васильевна аддзӧ джуджыд тӧдчанлуна, яръюгыд серпас артмӧдан кывъяс:
Шойнатыӧй, чужанінӧй!
Мортыд кӧні кӧть оз ов,
Сӧмын тані сьӧлӧм инӧ,
Сӧмын тані югзьӧ лов.
Чужан сикт да районса юрсикт йылысь кывбуръясыс пӧрисны радейтана сьыланкывъясӧ.
Ыджыд ожман — война помасьӧмсяньыс 65 во тырӧмлы автор сиӧма уна кывбур. И быдын сійӧ оз дӧжнав важсӧ, а аддзӧ ассяньыс шуанторъяс:
Воюйтӧ радейтан верӧс,
Окыштны татчӧ оз во.
Вир кисьтана тышъяс пиысь ӧтиын чужан мусӧ да ичӧтик Зояӧс дорйигӧн авторлӧн батьыс пуктӧма юрсӧ.
Томӧн верӧстӧг кольӧм мамыслы Зоя Васильевна сиӧ некымын кывбур, и быдын аддзӧ сьӧлӧм пыдзыртана кывъяс:
Тэ эн новлывлы
Кокни бур кӧм,
Тэ эн пасьтавлы
Зэв дона платтьӧ,
Тэ пыр судзсьӧдін
Ставнымлы сьӧм.
Аттьӧ, муса мам,
Ставсьыс тэд аттьӧ.
Генагей Юшков аслас «Морт олӧм» романын дженьыда да мӧрччана гижӧма Прокӧ Вась йылысь: «Еджыд нитшка гулыдтіыс кыпыда мунсис Прокӧ Васьлы». Автор оз гиж: гулыд ягті, а гижӧ «гулыдті», ӧд гулыднас вермӧ лоны сӧмын яг, и быд коми мортлы тайӧ гӧгӧрвоана, сійӧн и Юшковлӧн гижӧдыс кольӧ лыддьысьысь вежӧрӧ, дженьыда, этша кывйӧн гижӧма. «Яг» кывсӧ видзтӧмӧн лоис шуӧма паметьӧ пуксянаджыка.
Тадзи жӧ Зоя Васильевналы позис ассьыс кывбуркудсӧ нимтыны дженьыдджыка да мӧрччанаджыка: «Килля-лыска чужанін». Килля овлӧ кыдз, лыска — пожӧм, коз, ньывпу, ниа, тусяпу. Быд коми мортлы юрас воӧ «пу» нимыс, кор сылы шуасны: лыска да киля эмакывбердъяс. «Пуяса» кывтӧгыс кывбур чукӧра небӧг нимыс эськӧ артмис зэлыдджыкӧн, юр вежӧрӧ мӧрччанаджыкӧн.
Мед Зоя Васильевналӧн водзӧ на петасны чужан мусӧ нимӧдана кывбуркудъяс! Мед сылӧн «Би кинь» кытшыс-котырыс водзӧ сӧвмас, медым сэтысь бордъясясны да лэбзясны чужан му пасьтала велӧдысьныс кодь жӧ енбиа гижысь войтыр!
