МАМӦЛӦН ЮГЫДЫС…
Александра Фёдоровналӧн, либӧ, 
кыдзи шулісны Брыкаланскса олӧмаджык войтыр,
Учитель Санялӧн, дона мамӧлӧн чусмытӧм паметьлы 

1.

Печать Керкаӧ пыра —
Быттьӧ сё во нин татӧн ме ас.
Лолӧй тӧждлунсьыс тырӧ,
Дойыс морӧсӧс кырӧ,
Кыдз тай сынӧдсӧ — тшӧтшӧдӧм рас.

Ачым тшӧтшӧдӧм лои:
Мамӧй, му вылас мамӧй эз ло...
Вӧлисти гӧгӧрвои
Сійӧс, ӧнӧдз мый эг гӧгӧрво.

Мый эг тӧдлы, эг вуджлы —
Эз на лолы ӧд татшӧмыс, эз.
Тайӧ пасыс оз вушйы —
Гартӧ сьӧлӧмӧс тыдавтӧм вез.

Коймӧд судтаӧ кая,
Тӧлӧн войӧда — чольӧблун эм...
А мый выльторсӧ вая —
Сыӧн ёртъяскӧд юксьыны мем.

Бӧрсянь паметьӧй кыссьӧ,
Кыдз шӧвк тупыльӧн орлывтӧм
				шӧрт,
Сэсся кӧн кӧть эг кывсьы,
Тайӧ свет вылас кӧн кӧть эг шӧйт.

Пырӧ паметьӧ гыӧн,
Кодӧс лэптӧ Печораӧй, мед
Шогыс сьӧлӧмысь гывдӧ,
Мед нин лёкыслы тывйӧ эг шед.

Пырӧ паметьӧ руӧн,
Кодӧс лыбӧдӧ мем Виска вад,
Нитшкӧн гӧгӧрыс туӧм,
Кытчӧ ёртъяскӧд волывны рад.

Пырӧ паметьӧ шерӧн,
Коді нёптовъяс кольтӧг оз ов;
Аслас ыршасян серӧн
Ӧнӧдз, оз-оз да, ёнтыштлӧ лов.

Пырӧ паметьӧ гымӧн,
Кодысь пыркмунліс вӧртас и му.
Воыс кольӧ кӧть кымын,
Кадыс сӧстӧмысь горсӧ оз ну.

Пырӧ паметьӧ лымйӧн,
Коді воча мем лэбӧ — оз усь.
Быттьӧ, кӧдзыдӧн лыйӧм,
Збыльысь гӧн-пухсӧ пыркнитіс юсь.

Пырӧ паметьӧ тӧлӧн,
Коді ырзьӧдӧ сьӧлӧмысь би, —
Пессьӧ ӧдӧба сьӧлӧм,
Важ моз ӧвтӧ мем быд турун сі.

Пырӧ паметьӧ ягӧн,
Кытӧн кӧмтӧг на вотчыліс мам.
Ягыс озыр зэв тшакӧн,
Ӧні сійӧ зэв гулыд да рам.

Пырӧ паметьӧ флагӧн,
Коді дӧлалӧ му весьтын, гӧрд,
Сылы лӧсялан ладӧн, —
Ас, бур войтырӧс оз весьӧпӧрт.

Печать Керкаӧ пыра...
Ставыс, мекӧд мый вӧвлі, мый эм,
Пырӧ, веськодьлун зырӧ,
Тыра этшнас мед югзьӧдны нэм.

Печать Керкаысь, татысь,
Дзик быд вежӧс
			ме аддзыны рад...
Ӧтмоз колана, матыс
И слесарка, и Госкомиздат.

Кабинетӧйлӧн ӧдзӧс
Аснас мирсӧ оз саймовтӧд, оз, —
Олӧм, ньӧжмыд и ӧддзӧм,
Нӧйтӧ ӧдзӧсас гыясӧн моз.

Быдтор, мирас мый вӧвсьӧ,
Тан тшӧтш ёртъяскӧд
			донъявны дась,
Кытчӧдз коркӧ ог ӧвсьы
Да дзик бӧръяысь пет сэсся тась.

Но, да сыӧдз на ылын —
Он на регыдӧн меысьсӧ мын...
Оз жӧ помась на сьылан,
Эз на тырвыйӧ чукӧрт кӧ вын.

Быдтор пымӧдӧ вирӧс —
Ӧтка шоглун и ӧтувъя шуд.
Лёксӧ лёкыс мед йирас,
Мирсӧ кутӧ мед мирыс —
Таысь югыдджык кӧсйӧм ог кут!

Кыдзкар ді и Гренада,
Амазонка и лӧнь Изьва ю...
Мед нӧ ӧти бур лада
Ветлӧ быд пельӧс йитлалысь ру.

Кайӧ ӧтвывъя шонді,
Рӧммӧ ӧтвывъя тӧлысьлӧн бан...
Кузя висьтасьны понді,
А ӧд тӧрыт на эг вӧв ме тан.

2.

Шпоргӧ тӧв нырлӧн тыдавтӧм борд,
Тривксьӧ ва визув ёльӧдыс...
Кыдзкар дівывса аэропорт
Менӧ тӧрыт на колльӧдіс.

Еджыд кымӧр, кыдз паруса пыж,
Шуньгис тшӧтш и Печораӧд...
Эз нин ӧтчыдысь, эз вӧв кӧть мыж,
Менӧ дойдлыны чорыда.

Но эг тӧдлы на ме татшӧм дой,
Кодӧс, лэба да, кыла на:
Увсянь синмӧ мем зырӧдліс вой,
Вӧрыс зарни кӧть гылӧдіс.

Кӧн нӧ мортыслӧн медшуда час?
Ог тӧд — ылын-ӧ, матын-ӧ...
Кыдзкар сиктысь, кӧн быдӧн
				мем ас,
Муна первойысь мамӧтӧг.

Оз нин сэсся мем мамӧӧй ӧвт
Дедлӧн бадь дорсянь, чой йывсянь,
Кысянь ме дорӧдз ылькмунліс тӧв,
Самолётным кор тойыштчис.

Мыйкӧ торкӧ кӧ бур сьыланкыв,
Век на сьӧлӧмӧ парскывліс...
Коді ӧтиклысь дойсӧ оз кыв, —
Оз и кыв государстволысь.

3.

Мамӧ,
Со му вылӧ павгысьӧ лым,
Падъявтӧг му вывсӧ тӧбӧ.
Еджыднас бара на содтӧ мем вын:
Ывлаыс, вӧчӧ мый, тӧдӧ.

Мамӧ,
Веж турун и сэн эз ло веж,
Керка дор садйыд, дерт, вежсис.
Тан, Сыктывкарас, кӧть кытчӧ
				ог кеж,
Тэ дорӧ думнам век кежсяс.

Мамӧ,
Сэн сикт помын нормис и ёль,
Тулысӧдз кыв-ворыс йизис.
Оз тай нин лым вылӧ кок туйыд
			коль.
Олӧмлӧн вешйӧ век визьыс.

Мамӧ,
И телеантеннаным сэн
Месянь оз вай нин тэн чолӧм...
Лымъянас мыйлакӧ казьтывсьӧ зэв
Лая посёлокын олӧм.

Мамӧ,
Сэк война ӧд вӧлі. И ми
Быд сикас дзескыдлун тӧдлім.
Кокньӧдліс тэнад пӧсь
			сьӧлӧмлӧн би,
Медым эг нюкыртчӧй тэнад кык пи
Лым пиӧ вӧйтӧдысь тӧлын.

Мамӧ,
Сэк радио сэтӧн эз вӧв.
Выль юӧр, быттьӧкӧ козин,
Вайліс то газет,
		то туй морт, то тӧв
На йылысь, муніс код косьӧн.

Мамӧ,
Тэ уджын эн мудзлы сэк, эн:
Сьӧкыд пӧ татӧн, а сэтӧн,
Фронт вылас, би улас,
			кутшӧмджык сэн,
Коді атакаӧ петӧ?

Мамӧ,
Сэн школаӧ ветлӧм оз вун —
Ӧтнад сэн велӧдысь вӧлін.
Звӧноксьыс быттьӧ и югдыліс лун,
Звӧноксьыс югзьыліс сьӧлӧм.

Мамӧ,
Кор раскысь сэн кыскавлім пес,
Дзужгис дадь сюв уланым чарӧм.
Быдмысьяс вӧлім сэк быдӧн эг весь,
Артеля зэвтчӧмсьыс ярӧсь.

Мамӧ,
Печораным ойдӧдліс кыр,
Сы мында лымйыс кор сывліс, —
Быттьӧ сідз шевгысьліс,
			вермасигтыр,
Йӧзыслӧн ӧтвывтӧм сывйыс.

Мамӧ,
Кор ытваыс асьсӧ эз кут,
Баракъяс горулӧдз воліс,
Чайтсис, мый ызӧдчӧ сідзсӧ,
			кыдз шуд,
Ыджыд Россиялӧн лолыс.

Мамӧ,
Тэд аттьӧӧй кадӧн оз чин:
Велӧдлін радейтны йӧзӧс.
Восьсаӧсь кытчӧдз и сьӧлӧм, и син,
Бурлуныд пытшкӧсам ӧзйӧ.

Мамӧ,
Ме тӧда: тэ нинӧм он кыв,
Но кодкӧ ӧд, лыддяс да, кылас.
И, гашкӧ нӧ, лыддьысьлӧн
			вынсялас сыв
Да кокняммас сэк сьӧлӧм вылас.

4.

Ышмӧм тӧлыс вӧлі нач
Войладорсянь пӧльтӧ...
Эштӧдім галанка-пач
Кыдзкарын Сьӧд Ӧлькӧд.

Эм, дерт, сылӧн ов да вич —
Бур нимыс эз пемды.
Прӧзвищесьыс лӧг оз видз,
Ачыс тай и шулӧ сідз:
«Мый нӧ, сьӧд и эм да!
Да и рӧбӧтаӧй сьӧд.
Воысь сьӧм вот — сӧстӧм.
Пачыс, керка шонтысь рӧд,
Зымвидзӧ оз прӧста:
Пачас — керкаыслӧн вын,
Лов оз югдыв пачтӧг.»
Труба вомысь пуркйысь тшын
Ӧвтчӧ сэтчӧ-татчӧ.

Разьӧм пыдди лыбис выль,
Нэм тадз быттьӧ-й вӧвлі.
Тшынсӧ выльысь бара, збыль,
Пугрӧдлыны тӧвлы.
Пачыс быттьӧ ловъя лов,
Лолалӧ пӧсь вомнас.
Сыкӧд тӧвйыны он пов,
Ломты-верд да водзӧ ов,
Медтӧ вӧлі нянь да сов,
Кос мед вӧлі ломтас.
«Китӧ, Ӧльӧш, жмитла вай!
Эрдӧ петіс сямыд.»
«Оз нин ломтыв сэсся тай
Федоровна мамыд...»

Локтас мамӧтӧг и март,
Выльысь вотӧдз мунас.
Усьӧ дум вылӧ мем, яр,
Мартлӧн гӧрда луныс,
Воддзаыс на, менӧ кор
Гортлань вӧлі кыскӧ,
«Югыд туй» пыр татшӧмтор
Мамӧлы сэк ысті:

«Он тай кодсюрӧ моз лӧвт,
Висьӧдчан кӧть, тӧда...
Кыдзкар сиктӧ менӧ мӧвп
Нулӧ чизыр ӧдӧн.
Кыдз кӧть турӧбыс оз гарт
Лымсӧ тшӧтш и сэтӧн,
Паныдавны выльдӧм март
Кильчӧ вылӧ петан.
Ловтӧ лэптӧ баддя ді,
Ягыс мӧдлапӧлас.
Весь оз овлы тэнад ки —
Лымсӧ зыртан чӧла.

А кор бара лэптан юр —
Тэнад видзӧдласысь
Гӧгӧр лолӧ шань да бур,
Шондіасьӧ асыв.
И ме кӧсъя-вӧзъя тэд:
Эн на дзикӧдз висьмы.
Мый нӧ сэсся, кӧть и мед
Дыр эг гижлы письмӧ.
Весиг открыткатор
Ыстынысӧ вунлӧ.
Копыртчыла — водз кӧть сёр —
Мартлӧн гӧрда лунлы.
Пач трубасьыд пуркйӧ тшын,
Кыдз быд асыв петлӧ.
Кыла сэсь ме олӧм вын,
Коді-й вирам ветлӧ.
Дорысь дор и помысь пом
Праздник гысӧ кылам.
Сэтчӧдз, мамӧ, лоа том,
Кытчӧдз олан-вылан.
Кӧн кӧть менӧ гаж и шог
Топӧдласны нэмнам,
Ог на ӧтчыд сэтчань лок:
Виччысьысь тэ эм на.
Сотысь-ӧзйӧдысь, кыдз би,
Чолӧм ыста талун —
Гражданин, поэт и пи
Тэнад да страналӧн!»

5.

Орӧ мортлӧн нэм,
А кад оз орлы...
Дедӧ йылысь бур кыв тшӧтш оз ор.
Лэчча вала шор пӧлӧн, а шорлы
Пуксьылӧма ним — Учитель шор.

Тайӧ шорыс,
Кӧні кӧть ог ло ме,
Бузгӧ-кылӧ пелям лун и вой.
Быгзьӧм ванас швачкӧ
			меным лолӧ,
Пельклуннас и саймовтӧдӧ дой.

Тайӧ шорыс,
Кытчӧ кӧть ог мунлы,
Лайкъялӧ век син водзам, оз мун,
Быттьӧ радлӧ сійӧс чужтысь лунлы,
Но, а чужтіс сійӧс тувсов лун.

Тайӧ шорыс,
Кытчӧ кӧть оз нулы
Тӧв нырӧн моз менӧ олӧм пуд, —
Медпӧсь сьыланкывсӧ вӧзйӧ мулы,
Чуксасьӧ, кыдз мортлӧн векся шуд.

Тайӧ шорыс
Менсьым сьӧлӧм косьтӧ,
Ӧддзӧдӧ и менӧ кӧн кӧть кор,
Быттьӧ сэтӧн, сьӧлӧм пытшкам,
				босьтӧ
Ассьыс туйсӧ, ассьыс йывсӧ шор.

Тайӧ шорыс
Весиг кулан часам
Югнитас — и шонавлас на лов.
Тэнӧ, шор, эг радейттӧг ме асав,
Му вылас и гижӧдторъям ов!

6.

Печора визулінӧ пета,
Ас инӧдз воӧдчыны мед.
Пыж быттьӧ кылӧ тшӧтш:
Став светыс —
Быд ковтӧм нетшкысьӧмысь мезд.

Кыдз колӧ, нуӧ менӧ ваті.
Бур лача вӧвлі да и эм.
И ачым юлы воча ката,
И юыс воча кывтӧ мем.

И кадыс ыпкӧ-локтӧ воча,
А мыйӧн — водзвыв он век тӧд,
Но асьным, тшӧкыда кӧть шоча,
Ми аддзам: кадыс вежлӧ ӧд.

И мортыс мортлы воча мунӧ,
Кӧть нуантор — то лёк, то бур...
Мед вой шӧр войӧ,
Лун шӧр лунӧ
Морт ас водзас эз янӧд юр!

7.

Ӧтчукӧрӧн, нормыштӧмъяс, чольӧбъяс,
Ді вылысь со кыпӧдчисны дзодзӧгъяс.

Налы лэбны колӧ, со и лэбӧны,
Борд выланыс югыдлунсӧ лэптӧны.

Татчӧс мичсӧ-серсӧ ылі муясӧ
Морӧсаныс лэбысьясыс нуасны.

Тулыслысь, и гожӧмлысь, и арыслысь
Тӧдлісны тан эзысьсӧ и зарнисӧ.

Горӧктӧны вӧрлы, валы, сиктнымлы,
Асьныс туйвизь аслыныс и ликтӧны.

Мам гу весьтын шенасьӧны бордъясныс.
Синнам найӧс колльӧда кыдз ёртъясӧс.

Дерт, и водзӧ коркӧ лолас дзескыд мем, —
Но и налӧн оз вун бурӧ эскӧдӧм.

Мый лӧз кыпыд отсӧ тан и, сэтӧн и
Пакӧститны оз кутны ракетаяс.

8.

Печора мӧдлапӧлын,
			Симон керкаын,
Ми Василь дядькӧд коллим арся вой,
Сись сотчис-ляпкаліс,
	важ кӧрт пач жургис-ломтысис.

Дыр триньгис чайник —
			пузьӧма да, збой.
Сэн быдтор ас ног ышӧдіс да
				кыпӧдіс.
И весиг сэтчӧс вӧтыд долыд зэв!
Ме садьми. Петі ывлаӧ.
				И чужӧмам
Мем гусьӧн моз сэк асьсӧ резіс зэр.

Но эстӧн сиктыс
		югзис ӧшинь-синъясӧн,
Быд би-чут аснас пыкис пемыд эрд.
Сэн — быттьӧ ловъяс налӧн,
				кодъяс бырлісны,
И — видзӧдласныс ловъяяслӧн,
					дерт.

И татчӧс дзузган-сись
			оз наысь ӧтдортчы,
Кӧть костаным и видз, и ю, и ді...
Здук кежлӧ чайтсис мем,
			мый мамӧ ловъя на,
Мый сылӧн на тшӧтш сиктас
				ӧзйӧ би.

А енкӧлаас кымын би-чут ӧнісӧ,
То гырысьӧсь, то посниӧсь кыдз бус?..
Мем локтӧ дона мамӧсянь на
					югыдыс
Да, кытчӧдз ола, пытшкӧсам
					оз кус.

9.

Кор кыалӧн шеныштчӧ борд,
Кор пармасӧ шувгӧдӧ тӧлыс,
Сэк быттьӧ тай выльысь ми, ёрт,
Ас пӧльяслысь кылам на гӧлӧс.

И вежӧрӧ косӧны сэк
Йӧз шуд вӧсна вир кисьтан косьяс,
И збой комиссаръяслӧн век
Пӧсь кывъясныс юргӧны, ёсьӧсь.

И син водзын сэкся на, со,
Лӧз войвывсӧ пальӧдысь асыв.
Ас рӧмъяснас югъялӧ во —
И пӧртмасьӧ тан енэжтасыс.

И мед нӧ дзик некод оз вун,
Код вынсьӧдіс выль олан туйсӧ!
А сійӧ, код чусмӧдӧ лун,
Мед кывбурам матӧ оз сюйсьы.

10.

Коркӧ колана сьыланкыв лыбліс —
Грымган-горалан йӧзас: Поэт!
Кӧть он кыв нин ни карлысь, ни
				ыблысь
Выльдӧм шыяс — нем важӧн оз пет
Кипод увсьыд. Но воддзанад олан,
Быттьӧ тӧрытсӧ вӧйпӧдысь тӧв.
Коркӧ-й веськодьлун пырӧма
					лолад —
Сійӧн тэныд и кивывджык чӧв.
Гаж кӧ пузьӧдӧ, дойыс кӧ дойдӧ, —
Ёртӧй, нинӧмла чӧв усьны тэд...
Тадз нӧ код вылӧ шуася? Войдӧр
Сӧмын ас вылӧ — мед инӧсь, мед!..
Тадзсӧ мамӧ на велӧдліс менӧ:
Вылӧ лэптысьӧм — уськӧдлӧ ним,
Но и аскӧдыд сюйсьывны венӧ
Зэв на-й ковмывлӧ — чиныд оз чин.

11.

Сійӧ тӧлыс, код пармаын чепсасьӧ,
Аски, гашкӧ нин, воӧдчас
				степъясӧдз.

Сійӧ ваыс, код ме водзын гыалӧ,
Бӧрсӧ волытӧм вылӧ нин кылалӧ.
Сійӧ лыаыс, юсӧ код діалӧ,
Вешъяс — чир бӧрся чир — оз ло
				дінаным.

Сійӧ сьылансӧ, кодӧс мем
				пӧсьӧдны,
Кадыс сяммас дзик выль ногӧн
				лӧсьӧдны.
Мыйкӧ ловсьым тшӧтш нуӧ
				Печораӧй,
Код тай тӧв нырсьыс буалӧ-горалӧ.
Быдтор выльмӧдчас-вежсяс,
				но паметьным
Нэмсӧ кольӧ, мед морт сӧвесть
				пальӧдны.

12.

Коми гижысь Владимир Безносиков
Йӧз кост шусьӧг мем вайис:
«Мам кӧ бырӧма — потшӧсыд
				пӧрӧма.
Тьӧзӧ, эн вунӧд тайӧс...»

Мыйкӧ вир-яям, кылі да,
				вӧрзьыліс,
Ӧттшӧтш содіс и шоныд.
Ӧні аслым нин лонысӧ потшӧснас,
Пыкӧд-майӧгнас лоны.

Кутшӧм радлун кӧть менӧ оз
				шамыртлы,
Кутшӧм шоглун оз сулы, —
Помӧдз кыв кутны ставсьыс,
				век служитны
Йӧзлы, ас чужан мулы.

Медся югыдыс мый,
				медся донаыс —
Век мед сьӧлӧмӧс сотӧ.
Кор ми ыджыда шуамӧ: РӦДИНА,
Ог весь МАМ кывсӧ содтӧ.

13.

Печать Керкаысь пета,
Олӧм визулас сунгыся бӧр...
Йӧзас шуся поэтӧн,
Сідзкӧ, овла и мелі, и скӧр.

Печать Керкаысь пета...
Йӧзлы асныра овла и рам,
Вынӧс, кӧн колӧ, песа,
Абу быдӧн кӧть тайӧлы рад.

Печать Керкаысь пета...
Олӧм кытшысь ог некытчӧ пет.
Ставсӧ, олӧм, тэд сета,
Мем быд воськолын веськыдлун сет.

1984