ПАМАКнязьпогост. Памалӧн керка ПАМА Сэсянь, кор тэ, шаман, локтін татчӧ, Ог узь сьӧд вой еджыд асылӧдз; Лун-вой меям полысь лолӧй аддзӧ Сьӧкыд вӧтъяс. Мый оз лёк йӧз вӧч! Тшыкин, бӧбмин, Пама, тут! Со кывзӧ, вокъяс, Тавой куни син, мем вӧтавсьӧ: Даддьын пукала; чож кӧрлӧн кокъяс Вӧялӧны лымйӧ; вӧтлысьӧ Кині сэтшӧм, ог тӧд, миян бӧрӧд, Демон яй-лыӧн кӧ пасьтасис, Эськӧ сы кодь мисьтӧм петкӧдчис! Кодыр даддьӧс этшаник оз пӧрӧд, Кодыр быдсяма ног видчӧ, лӧг, Чиршӧдліг сьӧд чуньнас бӧрын. Ме ог вермы пышйыны... ПЫРАССА ШАМАН Вой шӧрын Кыдз оз ворс вӧт, лёкӧс вӧзйытӧг! ПАМА Мӧдысь вӧліс сэтшӧм жӧ вӧт мисьтӧм: Уся, уся... Кӧсъя горӧдны: Вомын абу кыв; ме — кутчысьны: Ки оз лэптысь, озысь сыӧ кисьтӧм... Висьтав, вокӧй, бур-ӧ тайӧ ун? 1 ТУН Пама! Ачыд тэ медтӧдысь тун! Войпель оз эльт сылы кевмысьяссӧ! ПЫРАССА ШАМАН* Коньӧр сійӧ, коді ачыс асьсӧ Кӧсйӧ видзны, кортӧг отсӧгсӧ Войпельлысь лёк кадӧ! Мездысигӧн Понмысь, весьшӧрӧ тай шыбласьӧ Кӧч мыльк сайӧ гусьӧникӧн! Пон моз кӧчӧс, аддзӧ шудтӧмлун Руыс кузя полысьӧс. Морт кока Вӧтлысьысь чож лёкысь оз, оз мун! Виччыси ме чӧскыд ун, Артавтӧг, мый садьма лёка, Мый бӧб Пырас аскинас Войпель вылын сералас!.. Меям вольпась вылӧ надзӧ Югыд тӧлысь видзӧдіс; И синлысъяс пыр ме аддза, Эзысь югӧр вывтіыс Восьса ӧшиньӧд тай пырӧ Ыджыд Войпель меям жырӧ. Чеччи ме — и регыдджык Сувті пидзӧс вылӧ рама. Сійӧ пондіс ньӧжйӧник: «Кывзы менӧ, меям Пама! Кывзы тэ — и лӧсьӧдчы Кывны менсьым, гым кодь, шы». Уськӧдчи ме полігтыръя Кымыньӧн — и быд буртор Йӧзлы кори синва пыръя. Сэки кывзі сылысь гор: «Петлӧ! Виччыси ме тырыс! Сорласисны бур и лёк! Ёнджыка тай ышмис Пырас, Буралӧмысь, кага ног! Аски шогӧн аддзылан тэ Пырастӧ — и мунан тась, Мед оз аддзыны нин бантӧ Синтӧм лола войтыръяс! Сэки видзӧдла ме улӧ, Кыдзи ыжъяс пондасны Кӧинъяскӧд косясьны! Мед тан нимӧй меям кулӧ. Шаман! весьшӧрӧ, нин сёр, Эн бурсиӧм менсьым кор! Степанлы ме вежа вичко Ассьым лэдза жугӧдны, Мед тан сійӧс аддзиг кыдзкӧ Менӧ нин оз гаравны. Кагалысь сідз лёк мам вомсӧ Тупкӧ, мед оз шысӧ тӧд!» Со кыдз Войпель сёрниыслысь помсӧ Курзьӧдіс — и вошис тӧлыськӧд! Лыбис турӧб, тӧвъяс керка вылын Нюжӧдісны сэтшӧм дзугыль сьылан, Мый ме сьӧлӧм потласис — и дыр Пыркӧдчи, кыдз пу кор кельдігтыр. 1 ТУН Войпель! Эн коль йӧзӧс! ПАМА Пыр на шензя Вӧтъяс вылӧ. Мӧскуаса князь Митрей петкӧдчис. Ме сыкӧд вензя Коми муяс йылысь. Сійӧ тась Менӧ вӧтлӧ; меям йӧзлы тшӧктӧ Менӧ кӧртавны — и кӧртавмысьт Сералігӧн меным шуӧ: йӧкты! Тупкисны мем вом — и горӧдіс Митрей: сьылышт пӧ тэ! Сэсся кыла, Шуны пондісны тай быдсӧнӧн Менӧ йӧктыӧн да сьылыштӧн! 2 ТУН Висьтася ме; быдсяма вӧт вылӧ Видзӧдан тэ: петӧ серамӧй... ПАМА Ичӧт дырйи серавлі ме, йӧй, Кодыр шаньджык бӧрдны вӧлі, пиӧ! Мый тэ вывті долыд? Он тӧд сійӧ: Синтӧ тэнсьыд кӧрталӧны йӧз: «Гораньӧн пӧ ворсам!» — вашкӧдігӧн. Сералан тэ тай, — а коньӧрӧс Нуӧдӧны гулань ньӧжйӧникӧн! Тэ кодь тай став коми войтыр дзик. Гӧгӧрвоан: кывзы зіляджык! Войтырсӧ роч саръяс, кырныш моза, Ыставлісны важӧн гулю позӧ, Комиӧ. Рам коми йӧзлысь пыр Повзьӧдлывліс синъяссӧ морт вир. Мыжтӧмӧсь ми: мортӧс печиктыны Коми ки оз вермы лэптыссьыны! Гӧгӧрвоис роч, кӧн шоныдджык И ми ордӧ воис ӧдйӧнджык. Медводз эг ми сылы паныдасьӧ, Пызан сайӧ корим пуксьыны Гӧсьтӧс, коді пырис миян пачӧ Ас ныр улас сёян ваявны. Сы бӧр казяліс, мый татӧні Сылы колантор эм. Мый нӧ сысся? Мед пув ва моз донтӧм шорӧн кыссьӧ Коми йӧзлӧн вир! Ті тӧданныд: Кор зэв муса гӧсьт ми ордысь мунас, Сэки дзугыльӧсь ми рытывбыд. Коми му сідз вӧвліс шог сы луннас, Кодыр татысь роч йӧз ылӧдсяс. Ловъя — нямӧдъястӧг кольлывлас, Кага — тӧбан рузумтӧг... Сідз войтыр Усис, озыр, ён и ыджыд войдар! Эз на помась! Коръя-й помасяс?.. Долыдӧсь-ӧ, вокъяс, миян лунъяс? Дугдісны-ӧ волыны тиунъяс? Ог ме шуны вермы, бурджык кин: Мӧскуаса князь-ӧ тотарин Сарайса? Ог тӧд! Медбӧръя бурнас, Весьшӧрӧ тай коми войтыр урнас Кӧсйӧ рочӧс бурмӧдны! Сідз тэч Унджык биӧ песъяс: мывкыда йӧз, Оз-ӧ ӧзъявныджык кут? Выль лэч Локтысь Степан коми йӧзлы вайис! Гӧгӧрвоин-ӧ тэ вӧлись тайӧс? 2 ТУН Гӧгӧрвои ме... 3 ТУН Ми раммӧдам Степанӧс, кор... 2 ТУН Лыям, талялам Степанӧс, кор... 1 ТУН Сӧмын оз лок дыр-ӧ Татчӧ? ПАМА Сулавлӧ! Со кодкӧ пырӧ, Бур морт. (Пырис Туглимса шаман). ТУГЛИМСА ШАМАН Ов-выв, Пама! Кутшӧм вӧйпӧдчӧм? ПАМА Сідз ми сёрнитімӧ; пуксьы, висьтась! 2 ТУН Миян ай со синъяснымӧс восьтіс, Мед ми аддзамӧ, мый дасьтӧны Коми войтырлы роч князьяс ӧні... Гӧгӧрвои ме... ТУГЛИМСА ШАМАН Ті аддзанныд, Мый оз ов; а мый ті водзын эм, Ті сы вӧсна синтӧмӧсь, бур войтыр! ПАМА Важӧн-ӧ тэ сідзи мывкыд лоин? Важӧн-ӧ он юась миянлысь? ТУГЛИМСА ШАМАН Оз ков вывті мывкыд лоны, тэ ног, Шуавны мед веськыд кыв, кор колӧ... Кора кывзыштны. ПАМА Ме гӧгӧрвоа: Тэнсьыд нинӧм кывзыны, — сы понда, Мый тэ, аддза, миӧс вузалін... Тэяд сёрни тайӧс мыччылӧ! ТУГЛИМСА ШАМАН Бур кыв тэнӧ лӧгӧдӧ, дерт, Пама! ПАМА Бур кыв лӧгӧдӧ! Эн вунӧд, шаман.. ТУГЛИМСА ШАМАН Оз, оз менӧ шуны сідзи нин... ПАМА Эн тэ вунӧд, мый ме ола, вокӧ... ТУГЛИМСА ШАМАН Сідзи менӧ колӧ шуны... ПАМА Ола, Мед бур вылӧ йӧзӧс велӧдны: Рад сы вӧсна ачым кывзыны ме, Кор морт виысь буртор сёрнитӧ... ТУГЛИМСА ШАМАН Сідзкӧ, кывзӧ. Мый нин пӧрйӧдлыны, Вокъяс, аслынымлы асьнымӧс? Вывті чиніс, усис коми йӧз... Сідзи сиӧм чужны, лэптысьлыны Войтыръяслы, — сэсся ассьыс ин Сетны мукӧд войтыръяслы нин!.. Зырӧдӧ выль важӧс тай му вылысь. Тадзи айясӧс ми зырӧдім, Зырӧдасны-й миӧс пиянным! ПАМА Ог тӧд, мыйла сёрнитан та йылысь... ТУГЛИМСА ШАМАН Тӧдан, усян кад нин комилы... Ёнмӧдны оз вермы эбӧсторсӧ... Чеччыны мед; сідз оз лэптывлы Нюгыль увъяссӧ и нюдзвиж корсӧ Арся кыдз пу... ПАМА... [1859-1860]
