БУР МОРТ УНА БУР ЙӦЗ ПЫТШКЫСЬ (Абрис)Быдмиг узис идзас вылын, Сёйис коньӧр кайяс моз Мый ен сетас; ай-мам поз, Кольмысьт ӧтпыр, вӧлі — оз Некор аддзыв; кӧнкӧ ылын Велӧдчис да велӧдчис, Да со морт жӧ-й велаліс! Петіс сэтшӧм инӧ, коді Сетӧ зептӧ ӧкмыс сё, Пызан вылӧ госа ёді, Ёді бердӧ вина. Со Тшыгйывсьыс и сёйӧ, юӧ, Вина содтавлыны шуӧ!.. Сёй жӧ, бур морт, сёй тэ, сёй! Ю жӧ, бур морт, лун и вой! Эськӧ эм и гӧтыр сылӧн, И кык коксьыс муса пилӧн Петас кык морт, кӧть бур пи Оз тӧд помӧдз азбуки. Да сэн накӧд ноксьы бара! Гӧтырыслы ним Barbara, Яй-лыа идиотизм, Оз тӧд, мый лоӧ папизм, Элевферъя, эклектизм. Сёрнитны бур морткӧд гӧтыр Вывті кӧсйӧ! Нем оз тӧд, Вольпась лӧсьӧдӧмысь ӧтар! Босьтам писӧ, й-пиыскӧд Нинӧм дзик бур батьлы вӧчны. Батьсӧ батьыс гӧрны-кӧдзны Сӧмын кӧсйис велӧдны, Да сэк карӧ нуисны... Бур морт ӧтнас кӧнкӧ ылын Велӧдчис да велӧдчис Да и морт тай велаліс. Бур морт! Вина пызан вылын Тшыкас! Кыдзкӧ ньӧжйӧн мун, Ю жӧ, бур морт, вой и лун! Лун шӧр шойччыны тай водлас, Шондіысь оз яндысьлы; Мый лёк? Код эз казявлы — Яндысьтӧмлун кодӧн содлас! Узь жӧ, бур морт, узь тэ, узь! Тэныд войыд эз вӧв кузь! Узь джын олӧм, ен мед видзас, Вӧт вылад мед оз во идзас! Тырмас нэмыс, сы вӧсна, Мый кӧть пуктам, олас на Тасянь кызь во. Дас во сыысь, Ӧти сайын вӧчигӧн, Эськӧ узяс; кык во киысь Оз лэдз румка юӧмӧн; Сёяс кык во — дас нёль во нин! Быдса во мед пасьтасяс, Во да джын мед кӧмасяс — Кодъюралы кысь регыд! Со нин Пукавнысӧ гӧсьтъяскӧд Колис сӧмын куим — этша Ӧні та вылӧ ме тэча. Во джын сэсся судзӧдӧд Быд удж вылӧ! Повзяс мӧд; Бур морт миян, ен мед сыкӧд, Быдсӧ вӧчас, нем оз тшыкӧд! Час, кор сайдсялас, эн пов, Мунны мог вылас оз ков Сылы тшӧктӧм! Гортсьыс петас, Войтырлы минутӧн сетас Медбур вӧйпӧдӧм, кыдз пыр Кевмыны, мед бур ен кылас, Кыдз бур йӧзлы сьӧлӧм вылас Позьӧ воны; кыдз пӧ тыр Рай бур йӧзӧн, ад быд лёкӧн, Кыдзи оз позь ляксьӧм кокӧн Пырны сы ордӧ; а кӧн Колӧ синва, синваӧн Сійӧ регыдика зэрмас И кыдз ышлолавны вермас! Быдсӧ сылӧн велӧдӧм — Вина, бур кыв, рай и сьӧм! Эстшӧм, зонмӧй, мукӧд чужас! Син куньӧм кост сійӧ кужас Бур туй вылӧ сувтӧдны, Гортас мед не сёрмыны... Со кыдз йӧз вӧсна пыр мырсис, Царлы олӧм пуктыліс. Пес поткӧдлӧм ком кӧть жырсьыс Сӧмын сійӧ петавліс! Шензьӧдӧ быд йӧзӧс асӧн. Нималӧ став Изьватасын Вема мортӧн. Ог тӧд, кор Торксьытӧг дзик кырымасьныс Пондасны йӧз миян асьныс. Велӧдчыны пондім сёр. А кор корсьны тайӧс, гижас Миян бур морт лӧсьыда, Дырджык кодйысьӧм мысьт гижас. Висьтавны кӧ веськыда, Шань трактатсӧ пызан суда Сы йылысь, кыдз лоны шуда, Кӧсйӧ гижны нин во нёль. Лоас зэв шань, оз кӧ коль! Сӧмын таво некор сылы Гижны; мӧд во оз ло кад, А кор коляс коймӧд вылӧ, Оз нин эшты гижӧмнад Новлӧдчыны. Важӧн кыла — Менам лоас дженьыд нэм, Бур мортлысь трактатсӧ мем Кысь нин лыддьыны! А тӧда Шудаӧсь зэв лоасны, Кодъяс сійӧс лыддясны... ___________________________ Зэв шог лоас мем, кор мӧда Йӧз ки вылын вичкоӧ, А сэсь гу вылӧ... гу пытшкӧ. Шог ем сьӧлӧмӧс нин бытшкӧ... Кольны, вокъяс, кокньыд-ӧ Татшӧм йӧзӧс? Сідзи кыдзкӧ Бур морт оз эшты трактат Гижны, а тэ сэн кыдз колӧ Кув шуд аддзывтӧг! Сё мат! Ті кӧть шудаӧсьджык лолӧ! (1867)
