ОЗЫР МОРТ ДА АНТУС
Оліс-выліс ӧти гӧль морт. Кӧть и вӧлі сійӧ гӧль, а горт дорас сылӧн пыр вӧлі пуктӧма нянь нӧшта на сыысь гӧльджыкъяслы. Ӧтчыд локтіс антус да и сёйис гӧльяслы пуктӧм няньсӧ. Кор сійӧ бӧр муніс гортас, адас, Люцифер тӧдмаліс, мый антус сёйӧма гӧльяслысь нянь, да сы вӧсна Люциферыд вӧтліс сійӧс адысь куим во кежлӧ.
Муніс антусыд гӧль морт ордӧ да медасис сы дінӧ кесйылӧсӧн. А сійӧ жӧ сиктас оліс ӧти озыр морт. Тӧдмаліс сійӧ, мый гӧль мортлӧн кесйылӧс эм. Корис гӧль мортӧс ас дінас:
— А, со кыдз, тэнад и кесйылӧс нин эм? Сідзкӧ тӧд, аски асыв кежлӧ он кӧ керав эсійӧ ыджыд вӧрсӧ, тэныд пом воас!
Шогӧ усис гӧль мортыд дай муніс гортас. Аддзис сійӧс антусыд дай юаліс, мый пӧ лои. Гӧль мортыд висьталіс кесйылӧсыслы, мый тшӧктіс сылы вӧчны озыр мортыд.
— Сӧмын тайӧ? Эн пов, майшасьтӧг верман мунны узьны, ставсӧ лоӧ вӧчӧма! — шуис кесйылӧсыс.
— Кыдзи? Ӧд аски асыв кежлӧ тайӧс не вӧчны!
— Тайӧ абу тэнад мог!
Гӧль морт муніс узьны, а водз асывнас чеччис видзӧдлыны, мый вӧчӧ сылӧн кесйылӧсыс. Ёна и чуймис сійӧ, кор аддзис, мый став вӧрыс кералӧма нин, а керъяссӧ чипасӧ тэчӧма. Озыр мортыд тшӧтш ӧшиньӧдыс видзӧдӧ да аддзӧ, мый ставсӧ вӧчӧма, кыдзи сійӧ тшӧктывліс. Бара корис ас дорас гӧль морттӧ:
— Эсійӧ ыджыд чойсӧ медым аски асыв кежлӧ вӧлі вайӧма ӧшинь улам. Оз кӧ ло ме ногӧн, таладор югыдас тэныд не овны!
Гӧль мортыд бара висьтасис кесйылӧсыслы, эскӧ нин вӧлі сылы да, шуыштіс, ӧдвакӧ пӧ позяс тайӧс вӧчны. А кесйылӧсыс сылы вочавидзӧ:
— Эскы меным: и тайӧ абу тэнад мог!
Мӧд асылӧ гӧль мортыд видзӧдӧ озыр морт керкаланьӧ — войся пемыд, нинӧм оз тыдав! А озыр мортлӧн керка йӧрас джуджыд чой сулалӧ. Сійӧ и сайӧдӧма шонді югыдсӧ. Озырыдлӧн короминаыс киссьӧма: ӧд кесйылӧсыд керка вылас пуктӧма чойсӧ. Ёна и скӧрмис озырыд — ӧдва вермис петны киссьӧм стрӧйба увсьыс.
— Да ог эскы ме, мый тайӧ гӧль мортыс ставсӧ вермӧ вӧчны! Ок, и сета жӧ ме сылы удж!
Бара на озырыд тшӧктіс локны ас дорас гӧль мортыдлы:
— Аски жӧ босьтан менӧ да нуан адӧ!
Гӧль мортыд и ӧні ставсӧ висьталіс кесйылӧсыслы. Сійӧ и шуӧ гӧль мортыдлы:
— Аски тані кутасны сулавны кык сьӧд вӧв. Тэ найӧс доддяв. Ме ӧксайкӧд пукся водзас, а тэ — бӧрӧ, сӧмын эн сёрнит. Ӧтилаын ме чеччӧда ӧксайсӧ додь вылысь, а тэ босьтан вӧвъяссӧ да бӧр мунан. Но бергӧдчывлыны бӧръявыв сэтчӧдз оз позь, кытчӧдз оз паныдась тэныд ичӧтик сьӧд пон. Сійӧ и вайӧдас тэнӧ гортад.
Гӧль мортыд пондіс нин мӧвпавны, абу-ӧ ачыс кесйылӧсыс антус: ӧд и вичкоӧ сійӧ некор оз ветлӧдлы, дай ставыс сылӧн артмӧ.
Мӧд лунӧ доддяліс гӧль мортыд вӧвъясӧс. Пуксисны. Вӧвъясӧн веськӧдліс озырыд. Коркӧ кесйылӧсыд и сувтӧдіс вӧвъясӧс, чеччӧдіс ӧксайӧс додь вылысь, и мунісны найӧ водзӧ подӧн. А гӧль мортыд вӧвъяснад бӧр мӧдӧдчис. Но бӧрвыв оз видзӧд.
Мунӧ кесйылӧс озыр морткӧд, мунӧ, а ӧтилаын муыс виччысьтӧг потіс, пыдӧстӧм йир воссис да нуис озыр морттӧ антускӧд адӧ. А гӧль мортыдлы сэккості паныдасис ичӧтик сьӧд пон. Ӧні позьӧ и бӧрвыв видзӧдлыны. И аддзис сійӧ сӧмын джуджыд чой да кыліс тэг дук.
Комиӧн гижис
Манова Надежда