КЫДЗИ МАТЯШ КОРОЛЬ КӦМКОТ ВУРЫСЬКӦД ГУСЯСИСНЫ
Оліс-выліс ӧти зэв гӧль морт, кӧмкот вурысь. Мыйта оз уджав, гӧльлунсьыс некыдз оз вермы мынтӧдчыны, пыр тшыгсӧ пыкӧ. И нинӧм коньӧрлы эз коль гусясьӧмысь кындзи. А гусявны шуис Матяш корольлӧн казнаысь сьӧм. Гусясис сійӧ ас думсьыс честнӧя: быд лун вӧлі босьтӧ казнасьыс сӧмын ӧти форинтӧн (форинт — миян ногӧн шайт либӧ руб). И сідз быд лун. Коркӧ Матяшыд и казяліс, мый казнаас кодкӧ кисӧ сюйлӧ, но кутны гусясьысьӧс некыдз эз вермы.
И со ӧтчыд корольыд пасьталіс гӧль паськӧм дай петіс карӧ. Гашкӧ пӧ, мыйкӧ и тӧдмала, йӧз пӧвстын бергалігӧн.
Ветлӧдліс-ветлӧдліс да и нёровтчыштіс пу бердӧ шойччыштны. Сулалӧ-мӧвпалӧ корольыд. Друг аддзӧ: локтӧ сыланьӧ киссьӧм паськӧма морт, аддзис пу улын сулалысь гӧля пасьтасьӧм ас кодьыс жӧ мортӧс дай матыстчис сы дінӧ:
— Тэ кӧ честнӧй морт, а ме аддза, мый тэ честнӧй, — мунам мекӧд.
Матяшыд и юаліс:
— А кытчӧ?
— Матяш король казнаӧ, — вочавидзис мӧдыс.
Дерт, гӧля пасьтасьӧм мортнас вӧлі Матяш корольыд, а мӧдыс — кӧмкот вурысьыд. Но и мӧдӧдчисны найӧ Матяш казнаӧ. Кор воисны местаӧдзыс, вурсьысьыд и юаліс ёртыслысь:
— Ыджыд-ӧ тэнад семьяыд?
— Ой, вывті ыджыд!.. — вочавидзис гӧля пасьтасьӧм корольыд.
— Со тэныд ӧти форинт. Та вылӧ быдса лун зэв бура позьӧ овны дзонь семьялы. Ме сы мында жӧ босьта, — шуис вурсьысьыд.
Гӧля пасьтасьӧм мортыд синсӧ читкыртыштӧмӧн и шуӧ ёртыслы:
— Медым мӧдысь татчӧ не волыны, вай ставсӧ ӧтпырйӧ нуам.
Но кӧмкот вурысьыд та вылӧ вочавидзис:
— Огӧ, талун ӧти форинтъяс выланым и тэ, и ме олам, а аски бара волам.
Вензьыны пондісны. Зыкӧдз воисны. Ӧти кывйӧ найӧ эз воны да, кӧмкот вурысьыд гӧля пасьтасьӧмаыдлы пель бокас и вартіс ыджыд горшлунысла. Неыджыд косяд найӧ шапкаяснаныс тӧдлытӧг вежсисны. А Матяшлӧн шапка пытшкас нимсӧ вӧлі гижӧма. Сідзи найӧ и торйӧдчисны дай гортаныс мунісны. Мӧд лун асывнас Матяш корольыд тшӧктіс вайӧдны Будаӧ вурсьысьӧс.
Полігтырйи, дерт, сувтіс сійӧ король водзӧ. Корольыд и юалӧ:
— Тэ тӧдін менӧ?
А кӧм вурысьыд полӧмсӧ дзебигмоз вочавидзӧ: эг пӧ некор аддзыв да, ог пӧ тӧд тэнӧ.
Корольыд шензьӧ:
— Кыдзи нӧ тэ менӧ он тӧд! Ӧд талун войнас ми тэкӧд ӧтлаын гусясим!
Кӧм вурысьыд бара на соссьӧ.
— Но он кӧ эскы меным, со тэнад шапкаыд, а кисьыд меным сет, сійӧ менам: пытшкӧссьыс нимӧс верман лыддьыны, — шуӧ Матяш корольыд.
Кӧмкот вурысьыд сулалӧ да юрбӧрсӧ сӧмын гыжъялӧ, збыль тай сідзи вӧлӧма.
— Но, усис ӧні тӧд вылад, кыдзи тэ меным пель бокӧ лӧсыштін, кор ме вӧзйи тэныд став сьӧмсӧ казнаысь босьтны, а тэ эн сет?
— Да, вӧлі и сэтшӧм грек, — ышловкерис кӧм вурысьыд.
— Но ме тэнӧ ог кут мыждыны, сӧвестя гусясьысь вӧлӧмыд да. Сӧмын водзӧ эн нин гусясь, — и сетіс Матяш корольыд кӧмкот вурысьлы тырмымӧн сьӧм бура олӧм вылӧ.
Комиӧн гижис
Манова Надежда