ЧАРДАЛІС, ГЫМАЛІС, ЗЭРИС

Сикт вӧйис пемыд гуӧ. Мӧдлапӧвладорсянь воӧм сьӧд кымӧръяс эз кольны югыдӧн енэжысь ни ӧти пласт. Рытыввылын, енэжтас бердын, топыда йиркнитіс, весиг сыркмунліс муыс. Сэсся нӧшта ӧтчыд, мӧдысь, коймӧдысь.

Сэсся лоис дзик пемыд, быттьӧ рӧмыд арся войӧ. Кутіс тусясьны, надзӧникӧн, посньыдика. Вочасӧн зэрыс ӧддзис и ӧддзис. Кадъясӧн вына тӧлыс, кыдзи и быд зэригӧн, азыма соддзӧн койыштліс шливгысь зэр васӧ, сэсся лӧньыштліс да босьтчыліс лешсьыны.

Ӧшинь пыр тыдаліс, кыдзи ён тӧлыс чашнитіс ыджыд мамӧлысь вирич вевтсӧ да ляскис лук град вылӧ. Картупель коръяс сыреметь моз ляскысисны нильзьӧм му бердӧ, лук турун нюгыльтчис-водіс, град гуранӧд руд ваӧн котӧртісны шоръяс.

Кутіс чардавны. Уна вожа югыд биа вӧньяс дугдывтӧг пӧвсалісны енэжсӧ. На бӧрся весьӧпӧртан шыӧн вӧтлысис гым. Рутш-ратшмунлас — и кажитчӧ, мый енэжыс вот-вот торпыригъясӧн гылалас.

Керкаын ывла сертиыс нӧшта пемыдджык: мамӧ став ӧшиньсӧ занавесаліс. Но чардавны босьтчӧм бӧрын позис кӧть лыддьысьны: сэтшӧм тшӧкыда да югыда чардаліс дзик сикт весьтын.

— Вешйы ӧшинь дорсьыс, — тшӧктіс меным мамӧ. — Бара нин чардалігас видзӧдчан. Мун кай паччӧрӧ.

А ме ог кывзысь сылысь, то и делӧ видзӧдча ӧшиньӧ. Мамӧ ыджыд мамӧкӧд сӧмын и юрбитӧны да лыддьӧдлӧны:

— О, господьӧй Енмӧй, видз миянӧс, шудтӧм йӧзӧс, став лёкторсьыс.

— Батюшко Енмӧй, прӧстит миянӧс, грека йӧзӧс.

А налӧн корӧм вылӧ ывлаыс нӧшта дурмӧ. «Енмыс» скӧралӧ грекӧ вӧйӧмъяс вылын. Илля-пророк енэжті телега доддьӧн ризъялӧ-котралӧ.

Ме полыштакодь, но ог мамӧяс моз. Школаын учительница висьталіс, мый некутшӧм Ен абу, а гымыс да чардыс артмӧ сы вӧсна, мый кымӧръяс ӧта-мӧдныскӧд люкасьлӧны. Ми ёна юасим, кыдзи тайӧ артмӧ, но учительница унасӧ эз висьтав: ичӧтӧсь на пӧ да он жӧ гӧгӧрвоӧй-а. А Енлы эз тшӧкты эскыны.

Ме сувті учительница дор. Унаысь мамӧс тайӧ Ен вӧснаыс бӧрдӧмӧдз вайӧдлі, но мый вӧчан: челядь — челядь и эм. Ӧні кӧ эськӧ шуи, мый эска жӧ сы моз Енмыслы, мед сьӧлӧмыс места вылын вӧлі. Кывтӧ шуӧм вӧснаыд юртӧ он вошты, а дона мортыдлы бур вӧчан.

Паччӧрӧ ме эг кай, а нарошнӧ восьтышті занавессӧ ӧшиньысь да не то горӧді, не то гораа шуи:

— Енмыс кӧ эм, мед ӧні жӧ менӧ лыяс!

Сэсся недыр мысти содті:

— Вот и Ен! Лыйис али мый?

Ок, тӧді кӧ, мый лоӧ, эг жӧ эськӧ нинӧм шу. Йӧй челядьӧн на вӧлі.

— О, господьӧй Енмӧй, эн эскы сылы, — кевмис мамӧй да босьтчис бӧрдны-ливкйӧдлыны, вомгорулас мыйкӧ помся шӧпкӧдіс.

— Пернатӧм сьылі! — скӧрмӧма вӧлі ыджыд мамӧй, менам шань ыджыд мамӧй. Но дзоля мамӧ моз сійӧ эз кут бӧрдны, кӧть и менам йӧй горӧдӧм бӧрын чужӧмыс тӧдчымӧн кельдӧдіс.

Ме пышйи пачводз пельӧсӧ и эг тӧдлы, кыдзи лядьвейӧс мыйкӧ крепыда сотыштіс. Вӧлӧмкӧ, ыджыд мамӧ менӧ тасмаӧн пӧвсалӧ. Чабыртчис чукырӧсь кучика пӧрысь кияснас дӧрӧмӧ да гоз-мӧдысь на швачнитіс. Ме, дерт, бӧрддзи и сылӧн киясысь мынӧм бӧрын ӧдйӧджык шутёвті паччӧр сэрӧгӧ.

Прӧститӧй менӧ, мамъяс. Ичӧт да йӧй вӧлі.