СТИКОТВОРЕННЬӦЯС ГИЖӦМ ЙЫЛЫСЬ

Ӧні пӧшти нин быд сиктын эмӧсь коми гижысьясыд. Революция бӧрад том йӧз ёна босьтчисны гижавны. Дивъя нин, майбыр, ас кывнад гижныд — ӧні ӧд позьӧ, некод оз кут. Медъя, медъя гижӧны — сійӧ зэв бур удж, сійӧ — зэв ыджыд нимкодь коми войтырлы! Медся ёна ӧнӧдз на унджыкыс (пӧшти ставыс) гижӧны стикӧн. Сӧмын шочыслӧн (заводитысьяс пӧвстад) артмӧ шогмана стикыд. Ме кӧсъя неуна индыштны, туйдӧдыштны, ичӧтика висьталыштны сы йылысь.

Стикотворенньӧяс гижны сьӧкыд, ёна сьӧкыд, висьтъяс гижӧм дорысь. Сэтчӧ колӧ ыджыд велалӧм (навык) да бура тӧдны техника. Дерт, вежӧрыд да сюсьлуныд — медколанторъяс. Стикотворенньӧыд со кутшӧм колӧ: мед этшаджык кывйӧн позьӧ шуны унджыктор да чорыдджыка, кузь висьтӧн дорысь, мед стика гижӧдыд вӧлі кералӧ-лӧсалӧ-орӧдӧ, йиджӧ пыдӧджык прӧстӧй гижӧдысь (прозаысь). Со кӧть босьтам:

Кылӧны гӧгӧрын

Пармаын шыяс:

Пӧрлӧдчӧм, увйысьӧм,

Гогнасьӧм, сёрни.

Тайӧ нёль строканас, кӧкъямыс кывнас шуӧма зэв уна, быдӧнлы воас вежӧр вылас, мый йылысь тані сёрниыс мунӧ.

Сэсся рифма йылысь. Кор стика гижӧдын бӧръя кывъясыс строкаас помасьӧны ӧти ногӧнджык, сійӧ шусьӧ рифмаӧн: вӧла — тӧла, вунӧма — сунӧма, дыр — тыр. Позьӧ стикотворенньӧяс гижны и рифматӧг, кокньыдджык. Сӧмын рифмаӧн, бура гижӧмӧн стикотворенньӧтӧ лӧсьыдджык лыддьыны, кывзыны мичаджык и. Унджык поэтъяс гижӧны рифмаӧн. Рифмаяс лӧсьӧдавлӧны уна ногӧн. Нёль строкаа гижӧдын овлывлӧ ставыс рифмаа:

Рушку вылын муртса тӧрим,

Мӧда-мӧдлысь ныр-вом гӧрим;

Водзӧ-бӧрӧ жуам шӧрын,

Корсям мича дӧрӧм дӧра.

Овлывлӧ сэсся тадзи, кык-на-кык:

Коми му кузя ме муна,

Гӧгӧр сулалӧ сьӧд вӧр,

Вӧрыс вывті-вывті уна —

Сыысь унаыс оз тӧр.

Гижавлӧны ещӧ рифманас сӧмын кык строкасӧ, тадзи:

Муӧдз нюклясьӧны ньӧръяс,

Чегъясьӧны пуяс;

Лӧптӧн, бусӧн тыри ывла,

Гызьӧмаӧсь юяс.

Овлӧны, мися, сэсся и дзик рифматӧмъяс (медводдза пасйӧм стикотворенньӧсӧ кӧть босьтам).

Сэсся стикотворенньӧяс гижигӧн оз ков вунӧдны размер, медым эз ло кыдзсюрӧ, лёкногса, мед эськӧ быд строфа вӧлі ӧткодьджык. Строфанас шусьӧ кымынкӧ строка ӧтувтӧм, кор сійӧ водзӧсӧ бара жӧ кутас выль пӧв мунны (повторяться). Ӧтик строфаын кӧ нёль строка, мед и мукӧдас сідз жӧ вӧлі, дай строкаясыс мед вӧліны ӧткузяӧсь (ӧтмында слогаӧсь) быд строфаын: ӧтилаын кӧ ӧтик строкаас 8 слог, мӧдас — 6, сідз жӧ и водзӧ колӧ лоны (дерт, гижӧны уна ногӧн, сӧмын размер пыр кутӧны). Сідзжӧ колӧ кутны ударенньӧяс правильнӧджык. Коми кывйын пӧшти пыр овлывлӧ ёнджык ударенньӧыд медводдза слогас.

Шуа тай, мися, стикотворенньӧяс гижны сьӧкыд, пырысь-пыр он пӧр поэтӧ, колӧ бура ёна велӧдчыны.

Сэсся со мый: кӧть стикотворенньӧ, кӧть висьт, кӧть мукӧдтор гижигӧн пыр колӧ тӧдны (мӧвпавны): мый артмас сыысь, кутшӧм сылӧн пытшкӧсыс (содержание)? Гашкӧ эськӧ вывсяньыс и мича да, пытшкӧсыс некытчӧ туйтӧм. Оз ков некор вунӧдны: ми ӧд олам мӧд пӧлӧс кадын воддза серти, мунам выль туйӧд, лӧсьӧдам выль оласног. Мед и гижӧмыс вӧлі сыланьӧ жӧ кыскӧ, шуны кӧ, мед гижысьыдлӧн мывкыдыс вӧлі водзӧ нуӧдӧ, мед вежӧрыс вӧлі йӧткалӧ перӧсӧ пролетарскӧй литература гижӧд вылӧ.