МАКСАКОВКА ЛИЧМУНІС
Меным нӧ ӧтнамлы позьӧ али оз сетны кодлыкӧ рапорт сентябр 18-д лунся субӧтник йылысь? Кӧть мед мый шуасны, а ме сета, дай став 1200 мортыс (либӧ унджык), кодъяс вӧліны сэки Максаковка штурмуйтігӧн, чайта, тшӧтш кырымаласны. А рапортыс лоӧ ВКП(б) Сыктывкарса комитетын секретарлы — Чупров ёртлы татшӧм кодь:
Кыдз тэ чайтлін ачыд,
Сідзи лоис нач:
Максаковка клячыд
Таво кежлӧ — трач!
Канитель эз ло сэн —
Эштіс сылӧн роль:
Тшыкны, вошны косын
Ӧти кер эз коль.
Грымгис Сыктыв пӧлӧн
Большевистскӧй шум.
Нимкодь ставным вӧлім,
Тэ тшӧтш ветлін нюм.
Тайӧ коммунистическӧй, комсомольскӧй субӧтникӧн лои освоитӧма Максаковкаысь медбӧръя аварийнӧй вӧр.
Первойсяньыс Сыктылӧд кылӧдчан удж лёка котыртӧмла Максаковка запань позорнӧй сьӧкыд ношаӧн ӧшаліс Коми обласьт вылын. И вӧлисти ӧні, нёль тӧлысь чӧж гурйысьӧм мысти, сьӧктӧдыс уси. Максаковка личмуніс.
Тайӧ медбӧръя субӧтник вылас сэні сыктывкарса коммунистъяс, комсомолечьяс да водзмӧстчысь профсоюзникъяс петкӧдлісны збыльвылӧ ассьыныс боеспособносьтсӧ партия делӧ вӧсна тышкасьӧмын. Субӧтник вылӧ волісны збыльвылӧ пӧртны олӧмӧ зэв гырысь могъяс: большевистскӧй уджалӧмӧн вештыны Коми обласьт вылысь позорсӧ, эштӧдны берегӧ косьмӧм вӧр весалӧм, медым ни ӧти кубометр эз вош да йиӧ эз кынмы. И тайӧ могъяссӧ найӧ эштӧдісны Максаковкаысь помӧн.
Субӧтник лунлань паныд быдӧнлӧн вӧлі, дерт, тревожнӧй вой, ымраліс тӧждысян мӧвп:
— Мед эськӧ оз узьсьы. Мед эськӧ Кӧтшпонӧ воны мукӧдъясысь водзджык — не 6 часын, а 5 либӧ весиг 4 час кежлӧ.
Медводз удитӧма садьмыны да 4 часын удж вылӧ нин петӧма совпартшколаса коллектив — ВКП(б) да ВЛКСМ горкомъяслысь колян субӧтникъясӧ гӧрд знамя да премия босьтысь колонна. Эз ёна сёрмыны и мукӧдъяс — 7 час кежлӧ удж вӧлі сполнӧй ӧдӧн нин мунӧ быд участокын.
Асывсяньыс луныс удайтчис мича: ыркыд да шондіа, — быттьӧкӧ наросьнӧ ликмӧдӧм бур уджалан лун. Майкыдик пужйӧн гыӧртӧм туй кузя чожа шавксьӧдісны Сыктывкарсянь Кӧтшпонӧ уна отрадъяс: кодсюрӧ гудӧкӧн ворсӧм улӧ, кодсюрӧ сьылӧмӧн. Гажа, долыд.
Кӧтшпон весьт лыа вылын, Сыктыв ю дорын, слӧй ни тӧлк дітшвидзӧ косьмӧм вӧр. Аварийнӧй вӧрысь артмӧма хаос. Ӧтгудырйӧ сорласьӧмӧн, уна пӧвстӧн, вевсьӧн-вевсьӧн, 4–5 судтаӧн кыдзсюрӧ тэчсьӧмӧн куйлӧ быдсяма пӧлӧс вӧрыс: экспортнӧй, пиловочнӧй, палубнӧй и мукӧд сорт керъяс, шпальник и лӧсьӧдӧм шпалъяс, ромшина, сӧбачина, — ӧткӧн и дзонь плитаясӧн сутшкысьӧмаӧсь. Лыа шӧрас брунвидзӧ гӧгӧрбоксянь и вывсянь вӧрӧн атакуйтӧм матка. Ок, уна жӧ вӧр татчӧ косьмылӧма! Тайӧ ӧд сылӧн медбӧръя колясыс нин. Но и сы вылӧ видзӧдлан да, быттьӧ юрсиыд сувтлас хаоссьыс. Кор сійӧ весасьлас! Кор татысь став вӧрыс Сыктылӧ тупыльтчылас да заводӧдз кывтлас? Но сідзи сӧмын кажитчӧ.
— Талун ставсӧ весалам: перъям, быгльӧдлам, тойлалам! — быдӧнлӧн вӧлі сьӧлӧмшӧр мог.
И кор вӧлі видзӧдлан паськыд участок вылӧ, аддзан — быдлаын пуӧ ударнӧй удж: лӧсьӧдӧм утъяс вывті керъяс быгыльтчӧны конвейерӧн моз ва дорӧдз, зульскысьӧны сэтчӧ резыштӧмӧн, петӧны шӧрлань да шуньгӧны-кывтӧны ва кывтчӧс. Дерт, вӧрыс оз ачыс мун лыа вывсьыс — сійӧс перйӧны да быгльӧдлӧны и тойлалӧны субӧтничайтысьяс. Берегын уджалысьяслӧн быд киын оружйӧ — зор, ваын вӧр йӧткалысьяслӧн — багыр. Паськыд лыа вылын юркъялӧ гажа уджалан гор: грымӧдчӧны керъяс, укйӧдлӧны гӧлӧсъяс.
— Раз, два — босьтім!
— Эй, коктӧ видз!
Унаысь сӧдз сынӧдын сявмунлӧ ӧтувъя серам, сійӧ кодкӧ вильскӧбтіс кер вылысь да ваӧ тюльскысьліс кокъяснас да бокъяснас. А мыйта удж костас сюсьнога шмонитӧмыс пырӧ!
— Шӧрӧдыс эн бертышт — керйыс чегӧ!
— Зорйыд кӧ мудзис — гырддзанад йӧткышт!
Весь сулалысьясӧс либӧ удж дырйи шойччысьясӧс он унаӧс казявлы: быдӧн зільӧны регыдджыкӧн эштӧдны ассьыныс участокнысӧ, дай ёртъяссьыныс яндысьӧны прӧста овны.
Ӧбед кад. Лыа вылысь хаос оз нин тыдав: став керсӧ перйӧма да радӧн-радӧн бунтъясӧ лӧсьӧдлӧма — нюжвидзӧны кер посъяс моз. Медвойдӧр эштӧдіс ассьыс участоксӧ Совпартшколаса коллектив — сійӧ медводз пуксис ӧбедайтны участоксӧ весалӧм бӧрын нин да вуджис мӧд участокӧ. Сылы организованнӧя да дружнӧя уджалӧмсьыс позьӧ и премия сетны!
Уджаланінъясті прӧйдитліс, тӧдмасис уджнас ВКП(б) горкомса секретар Чупров ёрт.
— Эштас оз талун таті, Иван Ӧндреевич?
— Эштас, — нюмъялӧмӧн шуӧ Чупров ёрт.
Рытнас вит час кежлӧ Кӧтшпонса лыа вӧлі весалӧма.
Субӧтник эштіс. Гортӧ мунігӧн кыр йывсяньыс видзӧдлім лыа вылас, кӧні асывводзнас вӧлі хаос, да ыджыд нимкодь шымыртіс миянӧс. Лыа вылас долыда быттьӧ нюмъялӧ — ӧд сійӧ талунӧдз эз на аддзыв таво лун югыдсӧ, а талун дзикӧдз мездмис.
Ыджыд жӧ вын коммунистическӧй-комсомольскӧй армиялӧн! Ыджыд жӧ удж сійӧ вермас вӧчны! Быдӧнлы нимкодь. Эз ӧд прӧста нюмъяв тайӧ субӧтник бӧрын Чупров ёрт.
