ДЕПУТАТӦ

Нина Алексеевна перйис пызан йӧрсьыс ичӧтик рӧмпӧштан да видзӧдліс аслас чужӧм вылӧ. Шыльӧдыштіс вожмунӧм вӧсньыдик чукыръяссӧ син увсьыс, ышловзис. Сьӧлӧмнас, ловнас асьсӧ кыліс томӧн на, а чужӧмас кыськӧ сакасьӧмаӧсь нин этайӧяс, ковтӧмторъясыс. Нина Алексеевна ышловзис мӧдысь да сюйыштіс рӧмпӧштансӧ бӧр важинас, кабала чукӧр улӧ. Тӧрыт сійӧ помаліс ыджыд удж, лӧсьӧдіс программа ӧти организациялы да талун асьсӧ личӧдыштӧ, мед аски босьтчыны выль уджӧ.

Сяркнитіс телефон. Нина Алексеевна кокньыдика босьтіс трубкасӧ, шыасис:

— Алло!

— Видза оланныд, Нина Алексеевна! — кыліс тӧдтӧм том мужичӧйлӧн гӧлӧс.

— Видза, — чолӧмасис ань.

— Менам овӧй Пунегов, звӧнита... (и шуис сэтшӧм организациялысь ним, мый Нина Алексеевна весьӧпӧрліс весиг здук кежлӧ, ӧд сэтысянь сылы некод на эз звӧнитлыв). — Меным колӧ тіянкӧд сёрнитыштны. Ті ӧд Вӧрдін сиктысь?

— Да, — вочавидзис Нина Алексеевна, юрас жуис быдсяма мӧвпыс, но некыдз эз гӧгӧрво, мый колӧ звӧнитысь мортыслы.

— Мед Тіянӧс ёна не дӧнзьӧдны, ме ӧні ті дорӧ вола, места вылад лоанныд?

— Да.

Трубкаас тшӧкыда тиньгӧмыс висьталіс, мый телефон мӧдар помас дугдісны сыкӧд сёрнитны.

Нина Алексеевна шпыньмуніс, выльысь кыскис пызан йӧрсьыс рӧмпӧштансӧ, лӧсьӧдыштіс дженьыда шырӧм сьӧд юрсисӧ, мавтыштіс вом дорсӧ помадаӧн, сьӧд тушӧн тӧдчӧдыштіс синлысъяссӧ. Мед, колӧк, локтӧ. Кутшӧм сёрниӧн-а. Тешкодь. Сійӧ керкасаыскӧд эз на удайтчыв сёрнитлыны.

Недыр мысти ӧдзӧсӧ таркӧдчыштісны, воссис ӧдзӧс, да «позьӧ?» юалӧм бӧрын кабинетӧ воськовтіс лӧсьыдіник тушаа том морт. Видзаасьӧм бӧрын пыр жӧ пуксис Нина Алексеевналы паныд.

— Сідзкӧ, ті Вӧрдінысь? — выль пӧв юаліс локтӧм морт.

— Да, — выльысяліс жӧ ань.

— Менӧ шуӧны Александр Васильевичӧн, овӧй Пунегов. А тіян овныд Туркина?

— Туркина, — шензьыштіс ас кежсьыс Нина Алексеевна, мый сы йылысь быдтор тӧдӧны.

— А ме ті дорӧ зэв ыджыд могӧн.

— Кывза.

Чужӧм вылас локтысь мортыс вӧлі лӧсьыдіник, быттьӧ ставсӧ тэчӧма мӧвпалӧмӧн да стӧча артыштӧмӧн: кузьмӧсіник чужӧм, ӧкуратнӧй ныр-вом. Сӧмын, быттьӧ, рӧмыс абуджык тырмӧма: и синъяс, и юрси — ставыс вӧлі ӧти пӧлӧс руд рӧма.

— Ті, буракӧ, тӧданныд, мый тіян чужан сиктад бӧрйысьӧмъяс эз на помасьны.

— Ме та йылысь ог тӧд. Волыны некод эз волы, а письмӧасьны ог жӧ письмӧась дай.

— Ӧні тіян да матігӧгӧрса сиктъясын колины кык кандидат: Викулов, тіян районын исполкомса председатель, да миян организацияын уджалысь Туркин ёрт. Тӧданныд сійӧс?

— Ог.

— Туркин Николай Николаевич, Тіян сиктысь петӧм морт, коми. Республикаса Верховнӧй Сӧветас ӧд этша комиыс, а колӧ эськӧ, мед унджыкӧн вӧліны. Вот и шыӧдча ті дорӧ, мед отсыштанныд.

— Ме? — чуймис Нина Алексеевна. — Ме ӧд ньӧти ог тӧд мортсӧ, кыдз нӧ ме сылы мӧда отсасьны.

— Да эн шогсьӧй, ме тіянлы сы йылысь ставсӧ висьтала, — небыдика лӧньӧдіс Александр Васильевич. — Сійӧ тіян сиктса, бать-мамыс ичӧтӧн на нулӧмаӧсь райцентрӧ, но коминас сёрнитӧ бура. Вӧлі комсомол секретарӧн, уджавліс райкомын инструкторӧн, сэсся босьтісны миян организацияӧ. Бӧръясны кӧ депутатӧн, бӧр кӧсйӧ мунны тіян районӧ. Но мый, отсыштанныд? Аскомысь мунам машинаӧн Вӧрдінӧ. Тіян ӧд сэні тӧдсаяс эмӧсь, рӧдвуж, пыраланныд, сёрнитыштанныд, тшӧктанныд бӧрйыны Туркинӧс. Тіян начальствоыдкӧд ме ачым сёрнитла, мед лэдзасны. Но мый, аскомысь, сідзкӧ?

— Мортсӧ дзик тӧдтӧг ме ог вермы. Мед мыйкӧ морт йывсьыс висьтавны, колӧ сійӧс бура тӧдны. Аддзысьлыны колӧ, сёрнитыштны: мыйӧн олӧ, мый вӧсна шогсьӧ, тӧждысьӧ.

— Программасӧ Николай Николаевичлысь ме тіянлы вая, олӧм-вылӧмсӧ висьтала.

Нина Алексеевна думыштчис. Бӧрйысянінас сійӧ, кыдз шуласны, тувччыліс нин. Вӧзйылісны депутатӧ налысь ӧти уджалысьӧс да гоз-мӧдлаӧ тшӧтш лои ветлӧма, бур кыв шуӧма. Кӧть депутатӧн ошкана мортыс и эз ло, бӧрйысян опытыс Нина Алексеевналӧн чӧжсис. Но мунны сиктӧ да ас йӧз водзын ошкыны тӧдтӧм мортӧс... А кодкӧ-кӧ юалас, важӧн-ӧ пӧ тӧдса сыкӧд? Пӧръявны, мый тӧдса?

— Ог, ме сідз ог вермы. Колӧ аддзысьлыны, варовитыштны.

— Коми йӧзыс сідз этша Верхсӧветас. Отсавны колӧ, — ньӧти эз кӧсйы эновтчыны сёрнисьыс Александр Васильевич. — Ӧти мортӧн кӧ унджыкӧн лоам, и то бур.

Нина Алексеевна шай-паймунӧмӧн видзӧдіс том мортлӧн руд рӧма синъясӧ да кыліс, быттьӧ вӧйӧ дэбыд шоныд ваӧ. И бара аслас небыд нямӧд кодь этш вӧснаыс. Мӧд кӧ, пыр жӧ чорыда шуис: ог, ме тӧдтӧм морт вӧсна ог мун.

А Нина оз вермы. Кымынысь нин веськавліс налькйӧ сямтӧм этшыс вӧсна. И мунас, и отсалас, кӧть аслыс нинӧм бурыс таысь оз ло. Мунны ковмас войколӧн, бара семья эновтны... Колӧ ӧд нин мыйкӧ шуны, вочавидзны...

— Ме ог тӧд... Колӧ аскӧдыс сёрнитлыны... Ме сідзсӧ ог вермы... — мыйкӧ тӧлкӧнджык вочавидзӧмыс сылӧн эз артмы. — Аскӧдыс кӧ сёрнитлі, гашкӧ и, позис-а.

Но вот, сідзи и тӧдіс, мый дзикӧдз асьсӧ вӧйтас.

— Ладнӧ, — кывйӧ сетчис Александр Васильевич да сувтіс. — Асывнас Николай Николаевич зэв водз мунӧ тіян районӧ. А талун сійӧс некыдз нин аддзӧдлынысӧ. Ме рытнас звӧнитла гортас, гашкӧ, сійӧ сёрӧнджык мунас, мед тікӧд аддзысьлыны.

Кутчысис нин ӧдзӧс вугйӧ волысьыс, но Нина Алексеевналы довгис юавны:

— А кыдзи ті менӧ корсинныд?

— Овыд серти, — нюмъёвтіс Пунегов. «Мича нюмыс», — ас кежас пасйис Нина. — Тіян сиктын ӧд унджыкыс Туркинъяс. Сідз ӧд? Со и мӧді юасьны тӧдсаяслысь, сідзи и тіянӧ вои. Полі, мися, верӧсыдлӧн овыс.

— Миян сыкӧд ӧткодь ов вӧлі гижсьытӧдз и гижсьӧм бӧрын, ӧти сиктсаяс да.

«Аддзысьлытӧдз!» шуӧм бӧрын том морт петіс.

— Йӧйыд, кӧсйысикодь, — видіс асьсӧ Нина Алексеевна. — Мыйла тайӧ ставыс мен колӧ. Тӧдтӧм морт вӧсна ветлыны сиктъясті, ошкыны сійӧс. Мыйла ме некор ог вермы ӧтчыдысьӧн да чорыда шуны сідз, кыдз меным колӧ. Вӧча пыр сідз, кыдз йӧзыслы колӧ.

Кор Нина Алексеевна висьталіс тӧдтӧм мортлӧн волӧм йылысь да аслас майшасьӧм йылысь ӧти ас уджалысьлы, Валентина Вениаминовналы, кодкӧд медся ёна вирыс лӧсяліс да шогӧн и радлунӧн юксьывліс сыкӧд, сійӧ недыр чӧв олыштӧм бӧрын шуис:

— Тэныд эз ков сетны надея. Бӧрйысигӧн зэв сьӧкыд агитируйтны весиг сы вӧсна, кодӧс бура тӧдан, а тӧдтӧм вӧсна... Колі пыр жӧ ӧткажитчыны.

«Кутшӧм правильнӧй мӧвпыс. Но мыйла ме век коньӧр кодь. Мыйла тадзсӧ эг куж шунысӧ», — мыжаліс асьсӧ Нина.

Рытнас висьтасис и верӧсыслы. Сійӧ эз жӧ ышӧд мунны:

— Аски звӧнит и шу, мый он мун. Мед асьныс ветлӧдлӧны.

— Но, мӧд ног кӧ эськӧ, и мамӧ дорӧ пырала, гортын узя, — корсис Нина Алексеевна слабиник мытшӧдъяс, медым дзебны ассьыс ляб этшсӧ.

Дыркодь на бергаліс юрас волӧм морткӧд сёрниыс, но сэсся такӧдіс асьсӧ, мый аски аддзысьлас да сёрнитас тайӧ тӧдтӧм Туркиныскӧд, да абу ӧд синтӧм ни пельтӧм, казялас на, кутшӧмджык сійӧ.

Асывсяньыс уджалан местаас быттьӧ ем йылын моз пукаліс, киас уджыс эз пыр, виччысис ыджыд керкасяньыс звӧнитлӧм.

Дас гӧгӧрыс звӧнитіс бара жӧ тӧрытъя тӧдсаыс, Александр Васильевичыс: эз пӧ кольччы Туркиныд, тэрмасис районас, а ті пӧ волӧй, сёрнитыштам, программасӧ лыддянныд, листовкасӧ видзӧдланныд...

И бара Нина Алексеевналы эз тырмы выныс «огсӧ» шуны.

Пасьталіс паськыд кельыдлӧз плащсӧ да петіс ывлаӧ. Муртса потӧмаӧсь гаръяс, чӧскыд руӧн ӧвтӧ пуяссянь, жебиник на коръяссянь. Асфальтыс кос. Шондіа да кыпыд ывлаыс. И восьлавсьӧ кокниа.

Ыджыд керкаас, керка водзас, быд воськов шы вошӧ небыд джодждӧраын. А со и колана кабинет. Тотшӧдчыштіс Нина Алексеевна да восьтіс ӧдзӧссӧ. Пызан сайын пукаліс тӧрытъя волысь мортыс да сёрнитіс телефон пыр. Нина Алексеевналы эз довкнит юрнас, эз видзаась ни эз тшӧкты пуксьыны, сӧмын пырмунігмоз чӧвтліс синъяссӧ.

Татшӧм вочаалӧмсьыд ань сӧмын шпыньмуныштіс ас кежсьыс. Дерт, чужӧм вылас эз жӧ петкӧдлы-а. Сулыштіс. Видзӧдаліс кабинетсӧ. «Абу жӧ, буракӧ, ыджыд чина, — мӧвпыштіс. — Ичӧт зэв кабинетыс да и куим пызана. А асьсӧ кутӧ, быттьӧ ыджыд барин».

Мыйкӧ дыра кад мысти довкнитіс жӧ юрнас, пуксьы пӧ. Нина Алексеевна пуксис коймӧд пызан саяс, виджадӧн сылы.

Сёрнитсис телефон пырыс Александр Васильевичыслӧн, видзӧдліс нывбаба вылӧ нюммунӧмӧн, мыччис рудоват картон папка.

— Со, тӧдмасьӧй, Туркинлӧн «Личнӧй делӧыс».

— Меным оз ков некутшӧм «Личнӧй делӧ», — йӧткыштіс ас дорсьыс папкасӧ ань.

— Да ті видзӧдӧй, видзӧдӧй, эн полӧй, — бара йӧткыштіс папкасӧ Нина Алексеевналань.

— Мый меным кабалаяссьыд, ме эськӧ мортыскӧд кӧсйи сёрнитыштны-а, — ассьыс синӧ нывбаба.

— Да ме сы йылысь ставсӧ висьтала. Со тані ставсӧ гижӧма. — Александр Васильевич восьтіс папкасӧ, сюйыштіс Нина Алексеевналы ки улас. — Со «Личнӧй листок», чужӧма Вӧрдін сиктын 1946-ӧд воын, помалӧма шӧр школа, активист, комсомольскӧй секретар, райкомса инструктор. И ставсӧ тайӧс шедӧдіс ачыс, — пыдди пуктӧмӧн тӧдчӧдіс ёртыс. — Бать-мамыс крестьяна, ыджыд чина рӧдвуж абу. Некод сылы эз отсав, ставсӧ ачыс. Ӧні со миянын уджалӧ. А татчӧ ӧд лёк йӧзтӧ оз босьтны.

Синъясыс сылӧн вочаасисны нывбабалӧн синъяскӧд. «Дзик ва рӧма», — вирдыштіс нывбаба юрын.

— Да ті лыддьӧй, лыддьӧй, — бара чуткис папкаас чуньнас. — Со характеристика райкомса инструктор вылӧ, со ӧнія, бӧръя, удж вывсьыс.

Нина Алексеевна син нырыс нуӧдіс характеристикасӧ. Кос кывйӧн гижӧм кӧдзыд кабала. «Активнӧй, принципиальнӧй, бур уджалысь».

«Гажтӧм. Мый ме тайӧс лыддя. Меным нӧ мый, веськодь, кӧть мед кутшӧм».

— Со сылӧн программаыс, листовкаыс, со фотоыс. — Бара сы водзӧ ставсӧ паськӧдіс Пунегов.

Программасӧ ань лыддис окотапырысь, кӧть ӧні татшӧмъяснад некодӧс нин он чуймӧд: экология, йӧзӧс социальнӧя дорйӧм, республикалы ыджыдджык правояс. Ставыс тайӧ колана. Но... Мортыс...

— Кыдзи нӧ сы йылысь сёрнитны, кор абу весигтӧ тӧдсаӧсь?

— «Личнӧй делӧнас» тӧдмасинныд, тӧданныд, мый бур морт. Ӧні сійӧ миян профсоюзса председатель. Зэв ёна тӧждысьӧ миян вӧсна. Ӧд весиг праздничнӧй наборъяс оз кӧсйыны сетавны миянлы. Ставсӧ дугӧдісны! — Александр Васильевич ӧбидапырысь бергӧдчис ӧшиньлань. Чӧв олыштіс. — А Туркин шуӧ, мый праздник кежлӧ быть судзӧдас!

Тайӧ пӧрйӧ Нина Алексеевна, буракӧ, гораджыка шпыньмуніс, Александр Васильевич тэрыба чӧвтліс сы вылӧ синъяссӧ да юаліс:

— А тіян оз али мый сетавны продуктӧвӧй наборъяссӧ?

— Оз.

— Весиг праздник кежлӧ?

— Весиг праздник кежлӧ. И некор эз сетавлыны.

— Но ті эсканныд, мый Туркиныс бур морт?

— Ме ог вермы шуны, бур ли лёк, ме сійӧс ог тӧд, — Нина Алексеевна мӧдіс дӧзмыны тайӧ нинӧм абуа сёрнисьыс, мӧвпаліс, кыдзи бурджыка торкны варовитӧмсӧ да мунны татысь.

Тайӧ неыджыд чина том бюрократыс лои сылы неинтереснӧйӧн.

— Ӧд татчӧ лёк йӧзсӧ уджавнысӧ оз босьтны, — бара на содтіс Пунегов.

— Да, татчӧ лёк йӧзсӧ оз босьтны, а босьтӧны кывзысьысьясӧс да ньылыд мунысьясӧс, — шусис жӧ нывбабалӧн.

— Да ті он эскӧй меным. Туркин зэв прӧстӧй морт, сійӧ слесаръяскӧд и вахтёръяскӧд ладмӧ, ӧбед дырйи накӧд доминоӧн ворсӧ. Ме, час, корла, найӧ висьталасны.

— Оз ков некодӧс корны! — повзьӧмпырысь горӧдсис Нина Алексеевналӧн. Сылы кажитчис, мый ӧні пырасны уна йӧз и ставӧн мӧдасны ошкыны тӧдтӧм Туркинӧс, и сылы быть ковмас мунны чужан сиктас да сідзжӧ яра ошкыны депутатӧн лоны кӧсйысьӧс.

— Час, ме корла профкомса воддза председательсӧ, — век жӧ петіс кабинетысь Александр Васильевич.

Здук мысти Пунеговкӧд тшӧтш пырис ёнкодь мужичӧй, кузьмӧс гӧрба ныра, мугов чужӧма, сьӧд синъяса да сэтшӧм жӧ юрсиа. Сійӧ вӧлі збой да шума, тыртіс кывъяснас:

— Правильнӧ! Тіян колӧ мунны да сёрнитны ас сиктсаясыдкӧд. Тіянӧс сэні тӧдӧны, тіян эскасны. Туркин зэв принципиальнӧй морт. Пыр нуӧдӧ ассьыс визь. Некодлы оз сетчы, сы вӧсна сылӧн уна враг. Миян ӧд тані абу жӧ шы ни тӧв. Быдсямаыс овлӧ. Туркин неважӧн критикуйтіс отделса завӧс. И сійӧ ӧні водзӧс мынтӧ, кӧсйӧ вӧтлыны татысь. А мортыс правильнӧ шуис. А райкомса инструкторсьыс мыйла лои мунны? Босьтчис тышӧ народнӧй контрольса председателькӧд. Но тайӧ вӧлі на перестройкаӧдз. Вынъяс эз вӧвны ӧткодьӧсь. Делӧсӧ помӧдз вайӧдіс, но аслыс ковмис районсьыс мунны. Со кутшӧм миян Туркиныс. Ме зэв рад, мый ті кӧсъянныд отсавны миян ёртлы. Вай ме тіянлысь топӧдла китӧ. — Сійӧ босьтіс Нина Алексеевналысь кисӧ да ёнакодь топӧдіс. — Но, сёрнитчим!

— Вот тіян и колӧ мунны, ті сійӧс бура тӧданныд да, кужанныд и йӧзлы висьтавны. Весиг менӧ бергӧдінныд сы дор.

— Вот и бур. Ме ті вылӧ надейтча, — нӧшта ӧтчыд вӧвлӧм профкомса председатель кутліс нывбабалысь кисӧ. — А ме муна тіян районӧ жӧ, сӧмын мӧд сиктъясӧ. Эска, мый вӧчам ӧтвылысь бур удж.

Кыдзи шумӧн пырис, сідзи жӧ шумӧн и петіс.

— Но, сёрнитчим, аски 12 час лунын петам, мед сиктас воам удж бӧр кежлӧ. Ветлӧдлыштам керкаясті, сёрнитыштам йӧзыскӧд. Аски асывнас ме тіян начальстволы звӧнитла, мед тіянӧс лэдзасны. Став бурсӧ. — Кисӧ жӧ мыччис Александр Васильевич. Эз эськӧ вӧв окота киасьнысӧ Нина Алексеевналы, но мыччис жӧ. Ӧд лёксӧ тайӧ мортыс сылы нинӧм эз вӧч.

— Аддзысьлытӧдз!

Нина Алексеевна петіс шондіа ывла вылӧ, вӧляысь восьлаліс уджаланінланьыс. «Дыркодь лои олӧма, гашкӧ, воштісны менӧ», — содтіс сійӧ воськовсӧ.

Лунтыр эз лӧньлы нывбаба майшасьӧмысь. Сӧмын гортас, челядьыскӧд варовитігӧн, здук кежлӧ вунӧдчыліс. А водіс да, ун оз лок ни син оз куньсьы. Мӧвпалӧ, кыдз асыв воас чужан сиктас, мӧдас ошкыны тӧдтӧм Туркинӧс, кодӧс ичӧтӧн на нулӧмаӧсь бать-мамыс сиктысь. Сійӧн Нина Алексеевна и оз тӧд сійӧс. «Кодкӧ рӧдвужыс бара эм абу сиктын-а. Ковмас мамлысь юавны, — пыр ӧтитор гӧгӧр гартчӧны сылӧн мӧвпъясыс. — Кутшӧм керкаясӧ пыравны? Кӧні, дерт, унджык бӧрйысьысьыс. Виталейясӧ позьӧ пыравны, налӧн вит пӧрнӧй морт. Педьӧ Марья ордӧ позьӧ, найӧ куимӧнӧсь. Кывзысясны менсьым. Пыдди пуктӧны, ставӧн век бура мекӧд сёрнитӧны да. Ӧльӧк Нина пӧ тшӧктӧ бӧрйыны депутатӧ Туркинӧс, карсянь воӧма висьтавны ас сиктса войтырлы. Сійӧ ӧд, шуасны, бурджыка тӧдӧ, карын жӧ олӧ да. Гашкӧ, ӧтлаын уджалӧны. Ас сиктса войтыртӧ ӧд оз жӧ йӧйтӧдлы Ӧльӧк Нинаыд, шуасны, лёк мортӧс оз вӧзйы. И бӧръясны. Со ӧд, аддзӧмаӧсь, ов серти корсьӧмаӧсь, колӧк, быд сиктӧ ме коддьӧмсӧ мӧдӧдісны, мырдӧн пуктыны депутатӧ тӧдтӧм мортӧс. Коми мортӧс. Мӧдыс пӧ роч, воӧм морт. Ас мортыд ӧд век нин ас. Тайӧ кос сукар Пунегов вӧснаыс эськӧ и ньӧти эз мун да. Мыйкӧ тай вӧвлӧм профкомса председательыс жӧ ыззьӧдіс-а. Лэччыла. Мый нӧ вит-ӧ-квайт керкаӧ пырала, сёрнитла. Лёкыс ӧд оз ло. — Вирдалӧны-ветлӧдлӧны Нина Алексеевналӧн юрас мӧвпъяс. — Агния баб дорӧ тшӧтш пырала, висьтала. Менӧ сійӧ зэв ёна пыдди пуктӧ, радейтӧ. Коркӧ, ме дзоля дырйи на, сы ордын яслиыс вӧвлӧма да менӧ гортас видзлӧма, да со век любӧ сылы. Гӧстиндзи лэччӧда. Сань вок ордӧ пырала, найӧ нёль пӧрнӧй, нёль бӧрйысьысь, асьныс гозъя, да пиыс, да моньыс».

Тадзи асьсӧ такӧдігмоз мӧвпаліс Нина Алексеевна, кор быттьӧ юрас мӧд гӧлӧс кодь кыліс: «А кутшӧм право тэнад эм? Локны да тшӧктыны вӧчны сідз ли тадз. Ас сиктсаяслы, рӧдвужлы». — «А мый сэсся, кӧсйыси нин да...» — водзсасис воддзаыс, кӧть и эз яра. «Кутшӧм тэнад моральнӧй право эм ылӧдлыны ас сиктсаясӧс, ошкыны тӧдтӧм мортӧс? Мыйла нӧ тэ асьтӧ йӧзсьыс вылӧджык пуктан? Йӧзӧс велӧдны кӧсъян? — брунгис, быттьӧ жыннян, нывбаба юрын. — Мыйла нӧ ас сиктса йӧзсӧ увтыртан? Асьныс оз тӧдны али мый, коді налы колӧ? Тэ нин карса, карын олан, а налы сэні овны, и тэысь бурджыка тӧдасны, асьныс казяласны, кодыс коланаджык». — «Ме вылӧ ӧд надейтчӧны, мый аски накӧд муна», — бара на лӧвтыштіс воддза гӧлӧсыс. — «Коді надейтчӧ? Кодъяс тэ отсӧгӧн кӧсйӧны вӧчны лӧсявтӧмтор?» — «Збыль ӧд, кыдз нӧ ме верма ас сиктсаясӧс пӧръявны, — думыштчис воддзаыс. — А гашкӧ, Туркиныс зэв прамӧй морт? Бур кӧ ӧд, сиктсаяс асьныс казяласны. А збыль ӧд. Ог мун. Ог. Ставыс. Шуӧма».

Вежон-мӧд мысти бӧрйысян лунсянь Нина Алексеевна ордын узисны ас сиктсаяс. Детсадса воспитательнича Софья Ивановна да Клуб Зина, ылысса рӧдня на Нинаыслы лоӧ. Сиктса выльторъяс висьтавлігӧн и бӧрйысьӧм гӧгӧр сёрниыс гартчис. Висьталісны: «А бӧрйысьӧмыд ӧні дивӧ кодь. Ӧтияс сиктад локтӧны, ӧтиӧс ошкӧны, муртса удитасны мунны, мӧдъяс локтӧны, мӧдӧс ошкӧны. Он и тӧд, кодлы эскыны. Ӧні тай Туркин кутшӧмкӧ вӧлі, мам-батьыс Вӧрдінсаяс вӧлӧмаӧсь, локтӧма асьсӧ вӧзйыны, сё дивӧ! Сувтӧма пӧ конюшня дорӧ да мужикъяслы тшӧктӧ сійӧс депутатӧ пуктыны. А Дав Иван шуӧ, мен пӧ вина талон вӧзйис, мед сійӧс бӧръя. Ми ӧд вот, сиктсаясыд, та дорӧ абу велалӧмаӧсь, миян чуд кодь татшӧм олӧмыд кажитчӧ. Сё дивӧ!»

Нина Алексеевна гӧрдӧдыштіс чужӧм вылас, чӧв оліс, кывзіс сиктса войтырлысь сёрни.