МЕДСЯ ЫДЖЫД

Гришалӧн таво аслас град йӧр. Тулыснас ставӧн пуктысьӧны, да вежыс петіс. Корис Ыджыд мамыслысь му. Мӧдыс шензьыштіс детинка вылӧ, но мусӧ юкис, ылыс град пельӧсысь.

Гришалы нимкодь: аслас му вылын ачыс кӧзяин. Гӧрнысӧ батьыс отсаліс, а сэсся кӧть мый вӧч. Пуктіс Гриша ведра джын картупель, а рӧсадаысла ковмис бара Ыджыд мамыс дорӧ шыасьны: аслас ӧд немтор абу. Сетіс, эз жалит. Пемыдгӧрд заа веж коръяса нэриник быдмӧгъяс, тайӧ пӧ свеклӧ, да дас вит капуста кок.

Пуктіс ставсӧ Гриша. Быд асыв локтӧ му вылӧ, видзӧдӧ, ыджыда-ӧ нин быдмисны. Вежон кымынсӧ быттьӧ вежсьӧмыс ёнасӧ эз тӧдчы, да ӧти рытӧ киськаліс Гриша быдмӧгъяссӧ куйӧда ваӧн, мӧд луннас — чеччыштӧма.

Зэв нимкодьпырысь Гриша дӧзьӧритіс пуктасъяссӧ.

А сэсся воис гожӧм: купайтчан да гожйӧдчан кад, — ылӧдлӧны Гришаӧс вадор да вӧр дор. Кежавліс жӧ эськӧ зонка гожӧм шӧрнас ӧтчыд град йӧрас, нетшкис ёг турунсӧ: нявда да йӧн уна петӧма вӧлі. Муртса и аддзаліс быдтасъяссӧ ёг турун письыс. Мудйис картупель.

А сэсся бара ставыс вуні.

Воис ар, град выв пуктас идралан кад. Кежис и Гриша град йӧрӧ, видзӧдалӧ: картупельыс бура быдмӧма, веж коръя пемыдгӧрд заа нэр турунсьыс мичаник гӧгрӧсіник свеклӧ артмӧма. А вот капустаыс, капустаыс... абу и тупыльтчылӧма, куш корйыс. Весаліс зонка ёг турунсьыс градсӧ, да мисьтӧм капустаыс ёна мӧдіс тыдавны, ёг пиас озджык вӧлі синмад шыбитчы.

Муніс Гриша Ыджыд мам град йӧрас видзӧдлыны, кутшӧмджык сылӧн капустаыс. Бергаліс да дивуйтчис: чажвидзӧны му вылас еджыд топыд мачьяс. Гришалӧн весиг вомыс калькмуніс, аддзис татшӧм чуймӧданаторсӧ да.

Керис Гриша картупель, пыртліс гӧбӧчӧ свеклӧ. А капустаыс майшӧдліс, весиг здук кежлӧ эз вунлы, ёнтіс-ывксьӧдіс, быттьӧ чуньӧ сатшӧм жель ыӧдӧма.

Ӧтчыд, кор Ыджыд мамыс лавкаӧ петіс, Гриша капустасӧ кодйис да и вежис. Ассьыс корйӧ кайӧмсӧ Ыджыд мам град вылас нуис, а сылысь медся мича кӧчанъяссӧ бӧрйис да ас му вылас пуктіс. Ёнакодь няйтӧссис и муӧссис, но град вылас видзӧдлыныс нимкодь лои.

Мӧд луннас узигкостіыс на кыліс ӧшинь улысь Ыджыд мамыслысь гора гӧлӧссӧ:

— Видзӧдлы, видзӧдлы, менам внукыд кутшӧм! Эта ыджда капуста быдтӧма.

Детинка уськӧдчис ӧшинь дорӧ, занавес косттіыс кыйӧдӧ, кодлы тайӧ Ыджыд мамыс ошйысьӧ. Вӧлӧмкӧ, суседка Егоровналы, пӧрысиник нывбабалы. Вундӧма медся ыджыд кӧчансӧ да петкӧдлӧ.

— Со ӧд, со ӧд, кутшӧм киподтуя, — шензьӧ мӧдыс.

Рытнас мам-батьыс удж вылысь воисны, бара шензьӧны да ошкӧны пиуксӧ. Гриша сӧмын шпыннялӧ да чӧв олӧ.

Ыджыд мамыс и шуӧ:

— Гриша, колӧ учительницаыдлы петкӧдлыны, кутшӧм град йӧр тэ вӧдитін, кутшӧм мича капуста быдтін. Мед ставӧн нимкодясьӧны микӧд тшӧтш.

Зонка сэтшӧма тайӧ кывъяссьыс повзис, мый чужӧм вылас кельдӧдіс.

— Ог, ог петкӧдлӧй, — сӧмын и вермис вашнитны.

— Мыйла нӧ ог? Тіян классаыдлӧн, дерт, татшӧмыс некодлӧн абу. Колӧ нулыны. Сэсся став челядьыслы висьталан, кыдзи тэ дӧзьӧритін-быдтін сійӧс. Тэ кӧ родан, ме ачым асыв нуа.

Гриша сувтӧдіс син водзас ассьыс классӧ: со сійӧ ошйысьӧ капустаӧн, ылӧдлӧ ставнысӧ, весиг учительницасӧ.

И сэтшӧм сылы яндзим лои, весиг аслыс зывӧк.

— Ыджыд мам, эн ну школаад. Тайӧ тэ татшӧм мича капустасӧ быдтін. А ме... ме вежи.

Сэтшӧм сьӧкыда сетчисны Гришалы тайӧ кывъясыс. Сійӧ чайтіс, мый ӧні и Ыджыд мамыс и бать-мамыс уськӧдчасны сы вылӧ да бон-бус пиняласны. Сійӧ увлань лэдзис юрсӧ да виччысис. А пинялӧм пыдди Ыджыд мамыс шылькнитіс сылысь юрсӧ да топӧдіс ас бердас:

— Бур, мый висьтасин. Ме асывводзсяньыс нин тайӧс виччыси.

— Ыджыд мам, а тэ гӧгӧрвоин, мый ме вежи?

— Казявтӧг эг ов.

— А мыйла нӧ ошкин, а эн пиняв? Мӧд во, сідзкӧ, мутӧ меным он нин сет?

— Мыйла нӧ ог. Пуктысь да быдтысь.

— Ме, Ыджыд мам, локтан во тэнсьыд велӧдча капустатӧ дӧзьӧритны.

И сэтшӧм кокни лои Гришалы сьӧлӧм вылас тайӧ сёрни бӧрас. Ӧд тӧрытсянь нин немкӧыс вӧлі.