ЛЫМ МОРТ

Лым морт йылысь Дима медводз батьсяньыс кыліс. Садьмис ӧти шондіа асылӧ: батьыс водза-водз ветлӧма нин чери кыйны, пукаліс ӧбедайтіс да висьтавліс мамыслы:

— Лыа вывсьыс зэв гырысь морт кок туй аддзылі, менам кок туйысь кык пӧв ыджыдджык. Мортлӧн сэтшӧмыс оз вермы лоны, да и коді сэті кӧмтӧгыс ветлӧдлас?

— Гашкӧ, ошлӧн да?

— Абу, ме ылӧдзкодь ветлі. Ошкыслӧн ӧд гӧгрӧс, а тайӧ кузьмӧс, да ош кӧ ӧд, и гыж коркӧ лэдзліс.

— Мый нӧ, чайтан, вӧрса либӧ васа? — эскытӧма серӧктыштіс мамыс.

Но батьыс эз нюмды, мыйкӧ мӧвпаліс.

— Ме думысь, Лым морт тайӧ, сэсся некодлы.

— Бать, коді сійӧ Лым мортыс? — звирк чеччыштіс крӧватьысь Дима.

— Пӧль на висьтавліс, олӧ пӧ Из дорас Лым морт.

— Кутшӧмджык сійӧ? Бур вӧчысь али лёк вӧчысь? — юасьӧ Дима.

— Ыджыд тушаа пӧ да гӧна звер ку паськӧм новлӧ. А бур ни лёк оз вӧч. Олӧ и олӧ, йӧзыслы оз петкӧдчывлы.

И йӧзыс сыысь оз повны.

— Ӧтнас олӧ?

— А код сійӧс тӧдӧ... Ён, сюсь, а йӧзсӧ ас дорас оз сибӧд.

Дималы тайӧ сёрниыс юрас коли. Юасис батьыслысь местасӧ, кытысь кок туйсӧ аддзыліс. Некымынысь сэтчӧ ю дорас лэччыліс, гашкӧ пӧ, выльысь на волас. Но некодӧс эз аддзыв. А сэсся Дималы тайӧ мӧвпыс висьӧм кодь лои: сэтшӧм окота аддзывны Лым мортӧс.

Гожӧмбыд Дима вӧр дорӧ ли, вадорӧ ли мунӧ, кыйкъялӧ, оз-ӧ кытыськӧ мыччысьлы.

Но аддзывны шудыс эз усь. Гажа гожӧмыс коли, мича рӧмӧн сярвидзысь арыс кылаліс. Со и кӧдздӧдіс, медводдза лым уси. Да ӧти войӧн сэтшӧма шлапкӧма, кык весьт судта. Ёна и нимкодясис Дима лымйыслы. Кильчӧ дортіыс котраліс, быглясис, ворсіс.

Мӧд луннас Дима висьмис.

Сійӧ пукаліс ӧшинь дорын да видзӧдіс ывлаӧ. Ывлаыс шондӧдыштӧма, тулысын моз вияліс войтва, му вылас лымйыс ляпкалыштӧма, сылыштӧма. Дзик ӧшинь улас, сылыштӧм лым вылас тӧдчисны зэв ыджыд кок туйяс, кок туйястіыс лымйыс дзик нин муӧдзыс сылӧма. Дима эз эскы аслас синъяслы. Сійӧ шапкатӧг и вылыс паськӧмтӧг уськӧдчис ывлаӧ. Бур, мый гортас некод эз вӧв.

Котӧртіс ӧшинь улас. И збыль. Сы ыджда кок туйяс. Волӧма! Волӧма! Радліс Дима. Рытнас висьталіс батьыслы. Но батьыс ни мамыс сылы эз эскыны, аслад пӧ кок туйыд, сӧмын сылӧма да ыджыдӧн кажитчӧ. И весьшӧрӧ найӧс Дима эскӧдіс.

Рытнас Димаӧс биаліс, сылӧн ыпъяліс чужӧмыс, став мыгӧрыс сотчӧмӧн сотчис. Сійӧ куйліс вольпасьын да мӧвпаліс Лым морт йылысь, нимкодясис, мый сійӧ воліс. И со вӧтын нисьӧ вемӧсын керка ӧдзӧс воссис да пырис гӧна паськӧма, тошка, зэв-зэв ыджыд морт. Синъясыс шаньӧсь-шаньӧсь. Сійӧ матыстчис Дима дорӧ да нюммунӧмӧн шуис: «Кывлі, мый тэ висьмин. Ме тэд вӧрса вотӧс вайи. Сёй да бурдан». И сійӧ нюжӧдіс Дималань ыджыд кисӧ да паськӧдіс. Паськыд ки пыдӧс вылас вит гӧрд тусь. Татшӧм вотӧссӧ Дима некор на эз аддзыв. Сійӧ ӧтиӧн-ӧтиӧн босьталіс тусьяссӧ да сёйис.

— Ӧні сэсся бурдан, — нюммунӧмӧн шуис Лым морт да петіс керкасьыс.

Мӧд луннас Дималы лои кокньыдджык, лӧсьыдджык, висьӧмыс вешйис. Асывнас, кор сійӧ висьталіс Лым морт волӧм йылысь гортсаясыслы, сылы, дерт, бара некод эз эскы.

Но Дима стӧча тӧдіс, мый Лым мортыс воліс, воліс да бурдӧдіс сійӧс. Шань Лым мортыс.