СОЧИНЕННЬӦ

Тыртӧм вежӧсын, томана шкапын, сӧстӧм прӧстыняяс да юрлӧс эжӧдъяс улын куйлӧ школьнӧй тетрадь. Воддза лист бокас велӧдчысьлӧн киӧн гижӧма: «Кыдзи ме коллялі гожӧм». Сочиненньӧ. Тайӧ быд велӧдчысьлы матыссатор. Велӧдчан во заводитчигӧн посни классаяслы тшӧктӧны гижны татшӧм тема вылӧ сочиненньӧяс.

Мӧд вежӧсын, диван вылын, юрлӧсӧ ныр-вомсӧ ляскӧмӧн, надзӧника бӧрдӧ русыд кӧсаяса ичӧтик нывка. Гижсян пызан вылын куйлӧ портфель, сэтчӧ сюялӧма книгаяс, тетрадьяс, дневник. Еджыд бумагаӧн кышӧм дневникас ӧти визьын гижӧд:

Роч кыв. «Кыдзи ме коллялі гожӧм». Сочиненньӧ.

Тайӧ гижӧд помас гӧрд чернилаӧн пуктӧма ыджыд «двойка», а водзӧ пасйӧд: «Пыдди пуктана мам-бать! Тшӧкыдджыка, стрӧгджыка видзӧдлывлӧй челядьныдлӧн гортса уджъяс бӧрся».

Нывкалӧн бать-мамыс удж вылынӧсь. Шы ни тӧв, сӧмын пызан вылын тічкӧ будильник, гусьӧнмоз сёрнитӧ радио да пӧраясӧн кухнясянь кылӧ «кӧзӧдлӧн» уджавны босьтчан шыыс.

Мый нӧ лои, кутшӧм шог нӧ суис тайӧ патерса олысьяссӧ? Мыйла нывкалысь тетрадьсӧ томналісны шкапӧ, а дневникын велӧдысьлӧн нарадитана гижӧд?

Нывкалӧн киӧн сӧстӧма да мичаа гижӧма:

«Гожӧмсӧ ме коллялі бура. Гожӧмыс вӧлі зэв жар...» — тадзи заводитчӧ сочиненньӧыс. А водзӧ нин воссьӧ нывкалӧн сьӧлӧмыс: «Ме унаысь ворслывлі керка дорын. Сэні эмӧсь пуысь вӧчӧм чомъяс да лыа тыра ящикъяс. Гожӧмнас ми ветлывлім ю дорӧ купайтчыны да гожйӧдчыны. Батькӧд ветлывлім театрӧ видзӧдны кино. Сэсся ветлім сиктӧ. Кор ме вӧлі зэв на ичӧт, ме волывлі жӧ сиктӧ, но ставыс нин вунӧма. Водзті ме тшӧкыда виси, та вӧсна менӧ быд гожӧм нулывлісны лунвылӧ, море дорӧ.

Миян сиктным карсянь зэв ылын. Сиктас олӧны пӧч да пӧль. Найӧ зэв нин пӧрысьӧсь. Накӧд олӧны Мурка кань да Север пон. Найӧ олӧны сӧгласа. Ме найӧс радейта. Пӧч да пӧль видзӧны мӧс. Сійӧ сетӧ зэв чӧскыд йӧв. Пӧчӧ шуӧ, мый мӧскыслӧн йӧлыс кыв йылас, а ачыс йӧвсӧ век лысьтӧ кынӧм улас ӧшалысь нёньясысь. Пӧчным миян зэв сюсь.

Сиктын ставыс меным дивӧ кодь. Сэні асфальта туйяс абуӧсь, гырысь машинаяс оз ветлыны. Керкаясыс зэв ичӧтӧсь, а тӧвнас, мед оз ло кӧдзыд, пӧльӧ керкасӧ тӧблывлӧ плёнкаӧн. Керка гӧгӧрыс быдмӧ небыд турун. Ми ветлывлім вотны мырпом да тшак.

Ӧтчыд миян керка дорӧ волісны кык пемӧс. Ӧтиыс ыджыд, а мӧдыс дзоля. Ме найӧс аддзывлі телевизор пыр, но вунӧді, кыдзи шуӧны. Бать шуӧ, мый тайӧ вӧв да сылӧн кагаыс. А мамӧ шуӧ, мый тайӧ кӧбыла да сылӧн чаньыс. А пӧль шуӧ, мый тайӧ пӧ йӧзӧс вердысьяс. А пӧчӧ шуӧ, мый водзті найӧ вӧвліны зэв уна, а ӧні дзикӧдз бырисны. Найӧ локтӧмаӧсь орчча сиктысь. Найӧс колӧ дорйыны. Найӧс колӧ гижны Гӧрд книгаӧ да нуны зоопаркӧ.

Сиктын гӧститӧм бӧрын Женя дядь да Маша тьӧт нуӧдлісны миянӧс видзӧдлыны Ульяна манастыр. Женя дядьлӧн эм аслас машина. Женя дядь шуӧ, мый сылы эз кут кажитчыны тайӧ машинаыс да регыд сійӧ ньӧбас выльӧс. Женя дядь уджалӧ карын скӧт начканінын.

Ульяна манастырыс карсянь ылын. Сэні ставыс мича. Гӧгӧр быдмӧ вӧр, а сы горулын визувтӧ Эжва ю. Мам шуӧ, мый некор пӧ эз чайтлы, мый Коми му вылын вӧлӧма татшӧмтор. Сэні эм башняяс и зэв кыз стенаяс. Эм джуджыд кӧлӧкӧльня. Сэні вӧвлӧмаӧсь ыджыд жыннянъяс. Найӧ звӧнитлӧмаӧсь. Эмӧсь и мукӧд керкаяс.

Сӧмын сэні ставсӧ нин ӧні жугӧдлӧмаӧсь. Маша тьӧт шуӧ, мый ставсӧ тайӧс стрӧитлӧмаӧсь 300 во сайын, некутшӧм машинаястӧг ни кранъястӧг. Мам шуӧ, мый сэки на и Сыктывкарыс абу вӧлӧма, и некод оз тӧд, кытысь вайлӧмаӧсь кирпичсӧ. А ме думайта, мый тайӧ мича керкаяссӧ да башняяссӧ стрӧитлісны мукӧд планетаысь волысьяс. Найӧ волісны миян му вылӧ асланыс лэбалан карабъясӧн. Стрӧйбаяссӧ лэпталісны, а сэсся бӧр лэбисны...»

Та вылын нывкалӧн сочиненньӧыс помасьӧ.

Мамыс лыддьӧма нылыслысь сочиненньӧсӧ да помавнысӧ абу сетӧма. Тшӧктӧма гижны дзик мӧд ног, но нывка абу кӧсйӧма гижны сідзи, кыдзи тшӧктіс мамыс. Нывка шуӧма, мый мӧд ногӧн гижӧмыс оз ло збыль. Налы тшӧктісны гижны медся интереснӧйсӧ, мый найӧ асьныс аддзылісны да кывлісны.

Сэки мамыс шуӧма, мый оз кӧсйы нылыслӧн йӧй гижӧдъяс вӧсна лоны велӧдысь водзас йӧйӧн да томналӧма тетрадьсӧ шкапӧ.

Школаын нывка висьталіс, мый гортса уджсӧ эз вӧч.

Ичӧтик нывка дугдіс бӧрдны. Мам-бать воигкежлас сылӧн косьмас синваыс. Кольӧ кад, и прӧстаысь пуктӧм «двойка» пыдди лоӧны бур оценкаяс, а коркӧ и вунӧдас тайӧс ставсӧ. Ичӧтик мортыд оз дыр помнит лёксӧ. И олӧмыс бара кутас мунны шыльыда да лӧсьыда. Дерт, и водзӧ на сылӧн лоӧны ичӧтик шогъяс да ыджыд радлунъяс.

Сӧмын вот вермас-ӧ да и кӧсъяс-ӧ водзӧ вылӧ тадзи, став сьӧлӧмсяньыс да веськыда, висьтавны йӧзыслы аслас думъяс да аддзывлӧмторъяс йылысь, кыдзи тайӧс гижліс аслас медводдза сочиненньӧын, мый вӧсна сылы ковмис кисьтны курыд синва?