АНАТОЛИЙ МИКУШЕВЛЫ СИӦМА
Неважӧн Сыктывкарса канму университетын лэдзӧмаӧсь культурологияса доктор Майя Ивановна Бурлыкиналысь выль ыджыд «Эпос профессора Микушева» небӧг.
Нимсьыс нин тыдалӧ, мый та пӧрйӧ зіль аньыс ассьыс пӧжассӧ сиӧма нималана фольклорист, литературовед, критик Анатолий Константинович Микушевлы, кодлӧн чужан лунсяньыс тырис 90 во.
Казьтыштам, мый М. И. Бурлыкина таӧдз гижліс да йӧзӧдліс нин гырысь йӧрыша торъя небӧгъяс Алексей Семенович Сидоров да Василий Ильич Лыткин йылысь, а сідзжӧ кык удж Адольф Иванович Туркинлысь, сы йылысь ыджыд водзкывъяс гижӧмӧн.
Тайӧ выль небӧгыс артмӧма медбура: абу вывті тырӧма посни гижӧднас, юрпасъяс вылӧ юклӧма подулалӧмӧн. Петіс небӧгыс зэв ас кадӧ, ӧд 1993-ӧд воын нин кувсьылӧм туялысь йылысь пондісны вунӧдныкодь. Та вӧсна казьтышта зэв дженьыда сылысь олан туйсӧ.
А. К. Микушев чужлӧма 1926-ӧд вося вӧльгым тӧлысь витӧд лунӧ сэки Усть-Сысольск нима карын на вежаай котырын. Велӧдчӧма зэв бура шӧр школаын, Айму вӧсна Ыджыд тыш кадӧ уджалӧма сплавын. Пырӧма велӧдчыны Коми каналан педагогика институтӧ филология факультетӧ да 1947-ӧд воӧ сійӧс помалӧм мысти мунӧма велӧдны челядьӧс Сыктывдін районса Ыб сиктӧ.
Сӧмын том мортӧс век кыскӧма коми йӧзкостса поэзия туялӧм. Та вӧсна 1950–1953-ӧд воясӧ сійӧ велӧдчӧма Ленинградын, Роч литература институтын, мӧд нимыс кодлӧн Пушкин керка. Сэні сійӧ гижӧма да дорйӧма кандидат ним вылӧ «Песенное творчество народа коми» диссертация. Сэсся 1953-ӧдсянь 1975-ӧд воӧдз уджалӧма СССР-са наукаяс академиялӧн Коми юкӧдын, ветлӧма уна экспедицияӧ да гижалӧма изьва-колваса эпос, 1970-ӧд воын Ленинградын дорйӧма докторлысь «Генезис и эволюция коми песенного фольклора» диссертация.
1972-ӧд воын Сыктывкарын вӧлі восьтӧма выль университет, кытчӧ Анатолий Константинович вуджӧма велӧдны 1975-ӧд воӧ. Сэні профессоралӧма да кутшӧмкӧ кад деканалӧма. Филология факультетын сійӧ лыддьывліс коми фольклор да литература курсъяс, уна торъя курс. Перестройка кадыс, тӧдӧмысь, сылы вӧлӧма сьӧкыд кадколаст, ӧд вылыс велӧданінын да ставнас йӧзкотырас олӧмыс зэлаліс.
А. К. Микушев кувсьӧма 1993-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 11-ӧд лунӧ аслас уджвежӧсас пызан сайын.
Буретш М. И. Бурлыкиналысь тайӧ небӧгсӧ нимӧдтӧдз университетса гуманитарнӧй туялӧмъяс стрӧйба стенӧ лои тувъялӧма А. К. Микушевлы сиӧм казьтылана пӧвтор, Илля Васьлы сиӧм пӧвторлы орччӧн лои сійӧ. Чукӧртчысьяс вылӧ донъялісны нималана туялысьлысь да велӧдысьлысь олан туйсӧ да енбиалунсӧ. Шензьӧдӧ, мый Анатолий Константинович туявлӧма абу сӧмын фольклор, но и коми литература да кыв. Коми кыв йывсьыс йӧзӧдлӧма некымын удж. Со найӧ: Кодлӧн жӧ тайӧ коми грамматикаыс? // Войвыв кодзув. 1957. 2№. 61–62 лб.; Чужан кыв, муса кыв // Войвыв кодзув. 1983. 8№. 47–48 лб.; Эпические формы коми фольклора. Ленинград, 1973 да мукӧд. Микушев профессорӧс быд пыдди пуктысьлы козинӧн лои буретш донъялана небӧгыс.
Став небӧг йывсьыс газет гижӧдад висьтавны он вермы, пасъя сӧмын кык казялӧм шыбӧльтор, ӧд М. И. Бурлыкина тыр-бура гижӧма миянлысь неважӧнся вылӧмӧс. 249-ӧд лист бокын пасйӧма, мый студентъяс Иван Плосков да Валентина Терентьева ветлӧмаӧсь Венгрияса Дебрецен карӧ велӧдны венгр кыв. Плосковыс збыльысь ветлӧма, а вот Терентьева абу вермӧма. Кыдзи висьталіс меным Евгений Александрович Игушев профессор, 1980-ӧд воӧ пӧ Канкарын Олимпиада нуӧдӧм вӧсна Москваса аэропортъяссӧ асланым йӧзлы пӧдлалӧмаӧсь. Та вӧсна сэки некод абу ветлӧма Комиысь Дебреценӧ. Мӧдтор. 229-ӧд лист бокын пасйӧма, мый студент Николай Сивков дорйӧма «Лексические особенности языка ижмо-колвинских эпических песен» диплом удж. Тайӧ абу тадз. Кыдзи пасйис Валентина Михайловна Лудыкова, тшӧтш профессор, Николай Иванович Сивковӧс, сыкӧд ӧти группаын велӧдчысьӧс, медводдза курс бӧрас ыстӧмаӧсь Болгарияӧ Софияса университетӧ, кодӧс сэсся и помалӧма да волӧма велӧдны миян университетӧ нин. А пасйӧм темаа диплом уджсӧ 1982-ӧд вося лӧддза-номъя тӧлысь 21-ӧд лунӧ дорйис тайӧ гижӧдсӧ дасьтысьыс, Н. И. Сивков сэки вӧлі менсьым уджӧс донъялысь.
Сӧмын татшӧм посниторъясыс некыдзи оз чинтыны Майя Ивановна Бурлыкинаӧн гижӧм небӧгыслысь ыджыд тӧдчанлунсӧ, сійӧ збыльысь лои А. К. Микушев йылысь аслыспӧлӧс эпос сяма. Вӧзъя тайӧ небӧгсӧ лыддьыны став коми йӧзлы.
