ВОКЛЫ ПИСЬМӦ
Бур лун, менам Игорь вок. Гижӧ тэныд ичӧтджык чойыд — Алина. Мамыд тшӧктіс гижны тэныд письмӧ да шуис на, мед комиӧн гижа. Некод пӧ мед письмӧсӧ дзескыдінаныд оз вермы лыддьыны. Сэн ӧд, тюрмаас, шуӧ мам, ставыс мӧд кыла йӧз, рочьяс да кодъяс да пукалӧны. Но ме ӧні коминад кужа гижны. Уна лыддьыся. Коми книгаяс библиотекаысь босьтла, велӧдысьным тшӧктіс да. Со и велалі коминад гижнысӧ. Ме велӧдча квайтӧд классын. Велӧдча бура. Классрукным тшӧкыда шулывлӧ, грамӧтаыс пӧ тэныд сибдӧ, школатӧ помалан да быть ковмас институтӧ пырны. Нӧшта на шуӧ, вокыдлысь да чойыдлысь пӧ кок туйсӧ эн таляв. А кыдзи ме верма тіянлысь кок туйтӧ тальны, ог гӧгӧрво. Ті жӧ ылынӧсь.
Ми олам бура. Но деньгаыд оз век тырмы да мам кык удж вылын мырсьӧ. Садикын идрасьӧ дай лавкаын войнас стӧрӧжитӧ. Сэсся и гортын тырыс удж. Ыжъясӧс да курӧг-чипан на видзам. Но ме мамлы век отсася. Ва вая, пес пырта, джоджъяс чышка-мыська. Мамлы нимкодь да менӧ шӧвктугйӧн шуӧ. Не кӧ пӧ тэ, мый эськӧ ӧтнам и вӧчи. Мукӧддырйи гусьӧн бӧрдлывлӧ, саймовтчас инпӧлӧ да. Тэнӧ да Валя чойтӧ тшӧкыда казьтылӧ. Быдтыси, шуӧ, чайті, бур йӧзӧн лоасны, но сӧмын пӧ ковмӧ синва на понда кисьтыны. Батьсьыд некутшӧм жӧ гос абу. Лунтыръясӧн вина сысъялӧ. Некӧн уджавны оз ӧшйы. Гортысь тэ моз жӧ кӧлуй-эмбур гусьӧн вузалас да сэсся вина доз ли аскур ньӧбас. Оз и палявлы.
Телевизорным ёна нин важмис да выльӧс ньӧбим. Дона. Сьӧмнас Валя чойыд отсыштіс. Агнюша тьӧтка тай пыраліс ми ордӧ да пыр и юаліс, прӧсти господи нылыд пӧ али мый деньгасӧ ыстіс. Мыйла чойӧс тьӧтканым тадзи нимтӧ, ог гӧгӧрво. Валяыд ӧд Енлы оз эскы. Вичкоӧ оз пыравлы и. Но мыйлакӧ быд пӧрйӧ Валя йылысь юасигӧн век Енсӧ казьтылӧ. Мам тай вомас ва оз жӧ кут, пыр и вомалас Агнюштӧ, асьтӧ пӧ да ассьыд челядьтӧ тӧд. Кык ныв пӧ аслад быдмӧ. Он на ӧд тӧд, мый наысь петас, олӧмыс ёна вежсис да йылӧмыд пӧ ӧні зэв жӧ кывзысьтӧмӧсь. А Валя чойыд Москваын олӧ. Ог тӧд, кӧні уджалӧ. Сиктӧ зэв гежӧда волӧ, кольӧм во тай воліс. Зэв мичаа пасьтасьӧма. Чигарка шпуткӧ. Юалі, мися, кӧні уджалан, зэв тай мича паськӧмыд, дона колӧкӧ и. Шуӧ, кӧні пӧ колӧ, сэні и уджала, тэныд кутшӧм мог. Мед пӧ сӧмын сьӧмыд да сямыд вӧлі-а, овны позьӧ. Менӧ тай ылі карад, быдмышта да, кӧсйӧ жӧ нуӧдлыны. Москваад, шуӧ, зэв гажа. А мам менӧ сэтчӧ чойкӧд оз кӧсйы лэдзны. Москваыс пӧ абу резина кодь, оз нюжав ни оз паськав. Мам кӧсйӧ, мед ме врачӧ велӧдчи. Бурдӧдчысьтӧ ӧд йӧзыс пыдди пуктӧны. А миян сиктын врачыд важӧн нин абу. Кодъяс вӧліны, карӧ либӧ шӧрсиктӧ пышйисны. Пельшер сӧмын эм. Сы дорӧ мам и ветлывлӧ, кор оз вермӧдчы. Но талун кежлӧ и ставыс. Аски на мыйсюрӧ гижышта. Сёр нин. Узьны кад воис.
Бур лун, дона вок. Талун урокъяс бӧрын паныдаси тэнад вӧвлӧм Раидаыдкӧд. Киас ичӧтик кага. Дерт, Раидаыдкӧд чолӧмаси, сёрниӧ воим да висьталіс, мый юрсиктын верӧс сайӧ петӧма. Мужикыс вахта вылын уджалӧ, сьӧм нажӧвитӧ. Ачыс — медсестра, больничаын мырсьӧ. Каганыс — дзоля пи — ӧти арӧса кымын. Юалі, мися, менам воккӧд тӧдсинныд-дружитінныд, а мыйлакӧ мӧд сайӧ петӧмыд. А Ираидаыд и шуӧ, ачыс пӧ вокыд мыжа. Эз кӧ лёк кампанияӧ сюртчы, сы сайӧ и петі. Но ӧні пӧ кисьтӧм ватӧ он курав, мый пӧ корсис вокыд, сійӧс и аддзис. Мед пӧ эз ю да эз кодав, шуӧ. Сэсся ыджда нинӧм гижны. Олег другыд оз жӧ уджав. Мам тай шуӧ, мам сьылі вылас пуксьӧма ӧслӧпаныс, дыш керыс. Юӧ да узьӧ сӧмын. Тэнӧ тшӧкыда казьтылӧ. Бур пӧ и тӧварыш вӧлі, да йӧй юрыд немабуысла дзескыдінӧ веськаліс. Колӧ пӧ ме моз сямаа овны. Оз ков бабаяскӧд тышкасьны. Накӧд, шуӧ, сӧмын бурӧн колӧ. Бур кылыс пӧ и понйыдлы любӧ. Пӧрысь бабъяслы отсалас пес поткӧдлыны ли ва ведра пыртны, картупельтӧ идравны налы отсыштас, кор абу шома юра. Со бабъясыд вина дозйӧн и мынтысясны. Но мамыслысь доз вылас сьӧмсӧ дзайгӧ жӧ. Мам шуӧ, сиктын пӧ ни ӧти бур мужик эз коль. Унджыкыс пӧ вина гаг понда пагалісны нин, а кольӧмаыс — алкоголикъяс — мӧдаръюгыдас жӧ видзӧдӧны. Война кӧ пансяс кодкӧдкӧ, некодлы миянӧс лоӧ дорйыны.
Школааным велӧдчысьыс лыда жӧ. Быд классын некымын морт. Том йӧзыс сиктын зэв этша. Унджыкыс нин мунісны коді кытчӧ. Но тэ, дона вок, татчӧ ас сиктад эн нин лок. Бурджык, кольччан кӧ тюрмаад век кежлӧ. Сэні тэнад и удж эм, и вердӧны бура. Позьӧ шуны, дась вылын олан. А тані ӧд уджыд абу да, мам шуӧ, бара на юсян да лёк мывкыднад бара кодӧскӧ колскӧдан-нӧшалан. Но тэ, дерт, сэки продавечсӧ весьшӧрӧ колскӧдін. И мый понда? Вина доз понда. Сьӧмтӧгыд лавкаысь тэныд некод нинӧм оз сет. Вузасьысьыс, кодӧс тэ лавкаас повзьӧдлін, муніс овны юрсиктӧ, полӧ тэысь да. Кывлі, дзик тэ понда мунӧма. Воас пӧ да мый на вермас вӧчны йӧйыс.
Папыд тай дзикӧдз жӧ йӧймыны мӧдіс. Юсяс да штенас весиг кавшасьны мӧдліс. Мам повзьыліс ёнакодь да пельшерсӧ гортӧ корліс. Пельшерыс — зэв шань том на нывбаба — бурӧдіс мамӧс. Шуӧ, мужикыдлӧн пӧ белӧй горячка. Колӧ эськӧ юрсиктса больничаӧ нуӧдны, да машинаыс абу, туйыс лёк и. Арнад ӧд, ачыд тӧдан, зэр бӧрад туйыс миянын некытчӧ туйтӧм. Ни мунны, ни локны. Вежоннас ӧтчыд сӧмын автобус волӧ. Гӧре дай мат, мам шуӧ. Но папыд лёкӧн сорӧн паляліс да вежалун нин вомас вина войт эз босьтлы. Дыр-ӧ кежлӧ сӧмын? Праздник воас дай бара юсяс. Ме, дерт, батьлысь юӧм-кодалӧмсӧ ог мӧд видзӧдны, школа помала да карӧ жӧ либӧ чой дорӧ Москваӧ муна. Сӧмын мамӧс жаль кольны. Но велӧдча да сійӧс ас ордӧ босьта. А тэ бура ов. Начальникъястӧ кывзысь, мед тэнӧ бур удж вылӧ индасны. Рӧман Мишыд тай, коді тюрмасьыс эз и петавлы, сэні век пусьӧма-пӧжасьӧма, йӧзыс висьталӧны. Ӧні эськӧ гортас нин олӧ да. Тшыг нисьӧ пӧт виньгыртӧ, пенсияӧдзыс во на кольӧма. Сьӧмыс ни пес вылӧ, ни биысь мынтысьны абу. Ни гӧтыр, ни мӧтыр. Мамыс кувсис. Гӧтырыс мунӧма мӧд сиктӧ, юысь-кодалысьыдкӧд оз кӧсйы овны да. Кӧдзыд керкаас и олӧ. А эз кӧ ю да эз гусясь Мишыс, мам шуӧ, гашкӧ, олӧмыс дзик мӧд пӧлӧс вӧлі.
Но та вылын и ставыс. Тэнад чой — Алина. Виччысям тэсянь гижӧдтор.
