ЛОПТЫСА ГУНДЫР

Кӧть мый эн шу, а быд нинӧм абусӧ йӧзыс лӧсьӧдлӧны. Шуам, енэжын сійӧ жӧ лэбалысь тасьтіяс либӧ сук вӧрын да джуджыд гӧраясын олысь-шӧйтысь лымморт йылысь быдторсӧ сӧрӧны. А телевизорад сёрнитысьясыд мый сӧмын оз сӧрны... Великобританияса войвылын, Шотландияын пӧ, эм Лоx-Несс ты, кӧні быттьӧ овмӧдчӧма ыджыдсьыс-ыджыд гундыр. Нач пӧ нэмӧвӧйся, важӧн нин бырӧм повзьӧдчысь динозавр кодь. Унаӧн сійӧс быттьӧ аддзылӧмаӧсь, но кутны оз вермыны, мудер тыас олысь-уялысьыс да. Кужӧ дзебсясьны. Англичанаыд тӧдтӧм пемӧсыслы весиг ним сетӧмаӧсь. Нессиӧн шуӧны.

Рака Володь, дерт, татшӧм мойдъясыдлы ёнасӧ эз эскы. Сьӧд вӧр шӧрын олысь, нэмсӧ вӧрын да ваын келалысь, ичӧтсяньыс коми пармасӧ бура тӧдіс. Яг-расъяссӧ олігчӧжыс кузяла келӧдліс-косявліс, но ошкысь ӧтдор ни ӧти лымморткӧд эз паныдасьлы. Лэбалысь тасьтітӧ, вертолётысь да самолётысь ӧтдор, эз жӧ аддзыв. Шотландияса гундырсӧ сӧрӧмӧн жӧ лыддьӧ. Капиталист-буржуйыдлы мый медводз колӧ? Барыш. Со и пӧрйӧдлӧны йӧзсӧ, мед пӧ Нессисӧ видзӧдлыны унджык турист волас. Сэки и казнаын унджык сьӧм чукӧрмас. А петкӧдчылас-ӧ налы чудӧ-пемӧсыс, тайӧ нин аслас гундырыслӧн шог-печаль.

Тадзи кымын мӧвпаліс Рака Володь ваас кулӧмъяс чӧвталӧм да ватуруна берег дорті неыджыд ботанӧн ботайтчыштӧм бӧрын пыж бӧжас шойччигӧн. Лоптыын, сиктсяньыс сійӧ абу ылын да, Володь тшӧкыда кыйсьывліс. Тыыслысь гуг и бан тӧдӧ. Ичӧтдырйиыс татчӧ батьыскӧд тшӧкыда катлісны да арся пемыд войнас крокодил кодь сирӧс кыйлісны. Но динозавр кодь гундыркӧд эз паныдасьлыны. Век жӧ Лоптыын ӧти лоӧмтор йылысь Рака Володь ӧнӧдз на оз вермы вунӧдны. Зонкалы сэки дас арӧс кымын вӧлі. Катісны татчӧ батьыскӧд ботайтчыштны да кулӧмъяс чӧвтавны. Детинкаӧс айыс аскӧдыс корсюрӧ, мича, бур лунъясӧ, босьтлывліс. Мед пӧ пиыс ичӧтсянь ва дорас велалас.

Уджсӧ помалӧм бӧрын Володь пыж нырас пуксис, а батьыс, пыж бӧжас шойччигмоз, чигарка пестіс, шпуткӧ-куритчӧ да вӧрванас нимкодясьӧ. Ок и мича пӧ миян войвывса муыс, нэмӧс пӧ татысь некытчӧ ог мун, тані пӧ чужлі да быдми, тані жӧ и кула да чужан сиктса шойнаӧ и дзебӧ менӧ. Володь, дерт, айыслысь бызгӧмсӧ пыдди эз пуктыв. Тшӧкыдакодь батьыс тадзикӧн гора мӧвпавліс да. Ыджыд война вылысь воӧм мортыдлӧн, коді фашистъяслы паныд тыш-косьяс дырйи би пыр и ва пыр мунӧма, быд сьӧкыдсӧ венӧма, быдторсӧ аддзылӧма, ас коми пармаас, тыдалӧ, сьӧлӧмыс ляпавлӧ-небзьылӧ. Володь шойччигмозыс видзӧдіс рӧмпӧштан моз югъялысь, лӧнь ва веркӧс вылӧ. Но лӧнь, гыавтӧм ваыс мыйлакӧ гудыртчис-пузис, сэсся пыж ныр дортіыс йирсьыс виччысьтӧг мыччысис ыджыд юра тӧдтӧм пемӧс да шердын ыджда вомсӧ паськӧдӧмӧн уськӧдчис Володь вылӧ. Повзьӧм зонка мый вынсьыс горӧдіс: «А-а-а!» да гатшӧн усис пыжас. Батьыс, вӧвлӧм фронтӧвик, нэмӧвӧйся вӧралысь, чери кыйысь, эз тай шӧйӧвош, ӧдйӧ кватитіс ас дорас куйлысь пищальсӧ да веськӧдіс дулосӧ ваувса пемӧслань. Кыліс лыйӧм шы, сэсся чорыда ёрччӧм.

— Мать-мать-мать! Егӧна гач! — скӧралӧ батьыс. — Фронт вылын сы мында фрицӧс пезьгӧді, а этайӧ гундырыслы эг инмы. Усйысис сӧтанаыд.

Ёнакодь повзьӧм детинка неуна лад вылӧ воис да тіралан гӧлӧсӧн юаліс айыслысь:

— Мыйся нӧ татшӧм ыджыд юра, югъялысь тасьті кодь синма да ёсь пиня пемӧс ва увсьыс мыччысьліс?

— Эн пов, пиук, — такӧдіс зонкаӧс батьыс. — Тайӧ, буракӧ, ыджыд сир, быдсӧн нин нюйтсялӧма-нитшсялӧма тыас дыр оліг-уялігӧныс. Нач нин гӧна гундыр.

Уна кад муніс, уна ва визувтіс тайӧ повзьӧдчысь пемӧсыскӧд аддзысьлӧм бӧрын. Рака Володь медводз батьыскӧд, а сэсся и ӧтнас, айыс кувсьӧм бӧрын, быд тулыс-гожӧм дай ар тшӧкыда тані кыйсис-вӧраліс, но водзті петкӧдчылӧм пемӧсыскӧд некор сэсся эз паныдасьлы. Гашкӧ, чери кыйысьяс сійӧс ӧти пемыд арся войӧ кыбисны, гашкӧ, пӧрысь пондаыс ачыс нин тшергысис. Код тӧдас... Водзті Лоптыыс вӧлі зэв йир. Ваыслысь джудждасӧ Володь кузь зібйӧн мерайтліс, но пыдӧсӧдзыс эз и судзсьыв. Ӧні жӧ ваыс воддза серти тӧдчымӧн ляпкыд дай тыыс лои ичӧтджык, векняммис. Роч муысь воӧм йӧзыс, вӧр лэдзысьясыс, вӧрсӧ пӧрӧдіг-керавліг став коми пармасӧ пузувтісны, ю вожъясысь чери кульманінъяссӧ тшыкӧдісны-пырзьӧдісны. Ю-ёльяс, ты-вадъяс ляпкалісны. Со и бырны мӧдіс чериыс. А крокодил кодь ыджыд сиртӧ ӧні луннас биӧн он аддзы. Дай сёйнысӧ сирыдлы нинӧм. Весьт кузьта ёкыш-кельчиӧн и ковмӧ аслыныс кыйсьысьяслы чӧсмасьыштны, дай сійӧ оз век шед.

Рака Володь заведитіс пыж моторсӧ, мӧдӧдчис векньыдик, но джуджыд вислань, коді юас петӧ. Ты мӧдарас кык зонка вуграсьӧны. Тайӧ Валер да Геня — дас кык арӧса кымын зонкаяс. Татчӧ, Лоптыӧ, найӧ мотора ичӧт пыжӧн да весиг подӧн тшӧкыда жӧ волывлӧны. Найӧс Рака Володь оз радейт. Лоптысӧ сійӧ аслас инӧн лыддис. Некодӧс тыас ни вуграсьны, ни тывъясьны оз лэдз. Тайӧ тыыс пӧ миян рӧдлӧн, и батьӧй, и дедӧй, дай пӧльӧйлӧн пӧльыс пӧ тані нэмъяс чӧж кыйсисны. Но чери кыйысьясыд сылысь ыджыдалӧмсӧ ёна пыдди эз пуктыны. Ышмӧм пӧльтӧ сӧмын серамвыв лэптылісны. Ройӧ пӧ нин увтӧ мортыс пӧрысьладорыс. Валер да Геня букыша жӧ видзӧдісны лоптыса «кӧзяин» вылӧ, быд пӧрйӧ дедыс на вылӧ броткӧ вӧлі да. Шуӧ, мыйла пӧ татчӧ локтінныд, весасьӧй пӧ татысь, мӧдлаын вуграсьӧй. Но талун Рака Володь зонкаясыдлы эз кывлысь, чӧла кывтіс вислань.

— Эсія люзь юрсиа ӧблезяныс, повзьӧдчысьыс, тыдалӧ, гортас мӧдӧдчис, — шыасис Геня.

— Мед и мунас, — вочавидзис Валер. — Черисӧ повзьӧдлӧ сӧмын, бурног вуграсьны оз лэдз. Колӧ эськӧ тайӧ пӧрысь выжывсӧ сідзи повзьӧдны, мед сэсся татчӧ некор оз лок.

— А кыдзи на и повзьӧдан? — ышловзис Геня. — Татшӧмъясыд нинӧмысь ни некодысь оз повны.

— Колӧ мӧвпыштлыны. Петан туйыд век сюрас, ёна кӧ кӧсъян, — верстьӧ морт моз сёрнитӧ Валер. — Олӧмыс петкӧдлас, мый водзӧ вӧчны.

Детинкаяс пӧшти лунтыр тані кадсӧ коллялісны, бипур пестылісны и. Валер Кочевлӧн батьыс да мамыс ичӧтджык Мишук пиныскӧд вежон кык сайын на мунісны шойччыны лунвыв саридз дорӧ. Лун-мӧд мысти налы воны нин колӧ. Валерыд накӧд лунвылад эз мун. Меным пӧ и тані, гортын бур. Но лунвывсаясӧс сьӧлӧмсянь виччысис, батьыс сылы кӧсйысис суйӧрсайса выль спиннинг вайны да. Бать-мамӧн лунвылӧ ветлігкості Валер оліс Наста бабыс ордын, кодлӧн керкаыс сулаліс юдорса джуджыд берег вылын. Но Валеръяслӧн эм кык судтаа керкаын асланыс куим жыръя патера, кодӧс ньӧбисны бать-мамыс. Рытнас, чери кыянінысь воӧм бӧрын, мудзӧм детинка ӧдйӧ и унмовсис. Асывнас садьмис сёрӧн. Бабыс, вӧлӧм, важӧн нин сайкӧдчӧма.

— Чеччы, — шуӧ пӧчӧ. — Лунвывсаясыд тай войся поезднас воӧмны нин да водз асывнас звӧнитлісны, но тэ вӧлі чӧскыда узян да, эг нин мӧд чуксавны.

Валерлы радыс! Весиг тшайтор эз юышт, пасьтасис да котӧртіс ай-мам ордас. Мишук вокыс узис на, а батьыс да мамыс пызан сайын пӧсь тшай юӧны. Кыкнанныс сэтшӧма гожъялӧмаӧсь, кыпыд лолаӧсь, мичаӧсь. Лунвывсьыд уна гӧснеч да козин вайӧмаӧсь. Но Валерлы медся ёна воис сьӧлӧм вылас, дерт, спиннингыс. Пыр жӧ и звӧнитіс Геня другыслы, ошйысьыштіс дона козиннас. Ёртыс ӧдйӧ и воис Кочевъяс ордӧ да выль спиннингсӧ видлалігмоз и шуӧ:

— Вай бара на катлам Лоптыас, видлам, кыдзи чериыс мӧдас кутчысьны.

Та кості Валерлӧн Мишук вокыс садьмӧма, зонкаяс дорӧ матыстчис, ошйысьны мӧдіс:

— А менам клокодил эм...

— Крокодил? Ловъя? — чуймисны зонкаяс.

— Ловъя, ыдзы-ыд вома, ку-узь бӧзя.

— Кытысь нӧ?

— Молеысь... Папӧй кутіс... Бӧзьӧдыс.

— Ноко, петкӧдлы Мишук миянлы крокодилтӧ, видзӧдлам, мыйся сійӧ зьвер.

Мишук котӧртіс мӧд жырйӧ, кӧні вӧлі сылӧн быдсикас чачаыс, да петкӧдіс сэтысь турунвиж ёкмыль.

— На, пӧльт, — Мишук мыччис ёкмыльсӧ вокыслы. — Ме ог вельмы.

— А кӧні нӧ крокодилыд? — шензьӧ Валер.

— Тайӧ и эм крокодилыс, — пырӧдчис зонкаяслӧн сёрниӧ Валерлӧн батьыс, — клеёнкаысь ли, мыйыськӧ мӧдторйысь вӧчӧмтор. Пӧльтны колӧ. Мореас ворсӧм-вартчӧм вылӧ Мишукнымлы ньӧблім. Васьыс пиным вӧлі некыдзи оз пет, крокодилыскӧд эз и торйӧдчыв.

Зонкаяс сэсся асьныс нин вомнаныс пӧлясьӧмӧн кутчысисны турунвиж ёкмыльсӧ пӧльтны, да регыд мысти польдіс метра кузьта кымын пемӧс. Кольча кодь гырысь синма, кузь бӧжа турунвиж рӧма крокодил пи. Сэсся Кочевъяс, накӧд и Геня Саков лэччисны Наста баб ордӧ. Лунвылысь воӧмаяс и Наста баблы козинтор вайӧмаӧсь — уна сера мича чышъян. А сійӧ нин пызан тыр чӧскыд пӧжас да мый да дасьтӧма. Тшӧтш и внукысӧн кыйӧм чериысь пуӧм юква руалӧ. Сёйыштӧм-чӧсмасьыштӧм бӧрын зонкаяс лэччисны вадорӧ. Ичӧт Мишук наысь эз жӧ кольччы, тшӧтш на радейтана ворсанторсӧ-крокодилсӧ бӧжӧдыс вадорас кыскис. Валер да Геня ваӧ бузгысисны, вартчӧны-уялӧны. Сэсся Мишуклӧн лунвывса ворсанторнас ваас уялігмоз кутісны повзьӧдлыны берег дорын ворсысь посни челядьӧс. А йылӧмыс, торйӧн нин нывкаяс, чилзӧны-горзӧны, ваас вартчыны оз лысьтны, повзьӧмаӧсь крокодилсьыс да. Тані жӧ и кучкис Генялы юрас югыд мӧвп:

— Вай, Валер, Лоптыас Рака Володьсӧ тайӧ крокодилнас повзьӧдам.

— Но, тэнад, Геньӧ, и Ленин юр. И кыдзи тэныд юрад татшӧм мӧвпыс воис? — шензьӧ мӧдыс. — Сӧмын, чайта да, тайӧ ӧблезянсӧ крокодилнад он повзьӧд.

— Повзяс. Сійӧ ӧд, ачыд тӧдан, кыз стеклӧа ӧчки новлӧ, омӧля аддзӧ да. Оз и гӧгӧрво, коді сы водзын, сир али гундыр. Татшӧм морттӧ абу и сьӧкыд повзьӧдны. Вай аски катлам, тайӧ крокодилсӧ босьтам да, — корӧ ёртсӧ Геня. — Рака Володьыс кулӧмъяссӧ видлыны аски быть волас.

Валерлы нинӧм эз коль, мед сӧмын воны ёртыскӧд ӧти кывйӧ. Шуӧма — вӧчӧма. Зонкаяс висьтасисны бать-мамныслы да мӧд асывнас катісны Лоптыӧ. Но тыас эз пырны, сайӧдісны пыжсӧ берег пӧлӧн быдмысь сук бадь чукӧр пӧвстӧ. Асьныс Лоптыӧдзыс воӧдчисны берегӧдыс подӧн. Рака Володь, важӧнкодь нин тшӧтшӧдлытӧм, лёзь юрсиа, тошкассьӧм чужӧма, чӧвталӧм кулӧмъяссӧ видлалӧ да сэтчӧ йӧрмӧм сирпиянсӧ ведраӧ шыблалӧ. Зонкаясыдлы кыйсьысьыс бура тыдалӧ, пӧльӧыд найӧс, сук бадьяс сайӧ дзебсьӧмаӧсь да, оз аддзы. Детинкаяс водзвыв пӧльтӧм крокодилыслы бӧжас вӧсни гез домисны, мед сійӧ оз «пышйы», да лэдзисны ваас быдмысь эжӧр пӧвстас. Сэсся кутісны виччысьны, кор ӧчкиа пӧльӧыс матыстчас зонкаяслань. Дыр эз и ков виччысьны. Кор Рака Володь пелыснас йӧткысис береглань, Геня водзвыв дасьтӧм кузь беддьӧн йӧткис крокодилыслы бокас, а Валер гезсӧ помӧдыс кутӧ, мед турунвиж «акулаыс» эз уй вывті ылӧ. Миян крокодилыд варова тюрӧдіс Володь пӧльлань да сэсся джӧмдіс-сувтіс дедыдлӧн пыж дорас. Коньӧр кыйсьысьыд, мыйӧн усис син улас турунвиж повзьӧдчысьыс, виччысьтӧмысла быдсӧн падмыліс, здук кежлӧ места вылас кынмыліс, некыдзи эз гӧгӧрво, кутшӧм мути сы водзын петкӧдчис, сэсся кыдзи тай матькас, кыдзи батьыс коркӧ, да пелыснас мый вынсьыс да ӧдӧбсьыс кыдз тай швачкас-кучкас тӧдтӧм пемӧсыслы паськыд кымӧсас да ачыс жӧ и сунсяс-бузгысяс йир ваас, пыжыс катовтчис да. Кинас шенасьӧ ваас, шӧйӧвошӧма виччысьтӧмысла. Сэсся сяммис жӧ пыж нырас кутчысьны да вартчигмоз матыстіс пыжсӧ ты дорас. Матькигтыр жӧ и гоннялӧ юрнас, видзӧдӧ, оз-ӧ тыдав матын тӧдтӧм пемӧсыс. Но ӧчкиыс ваас усьӧма-вӧйӧма, да ӧчкитӧгыс пӧльыдлы быттьӧ ру пыр ставыс тыдалӧ. Володь сэсся эз мӧд нюжмасьны, заведитіс моторсӧ. Тысьыс петӧм бӧрын сибӧдіс пыжсӧ берег дорас, вайис бадьяс костысь кос пу чальяс, пестіс бипур. Бур, истӧгыс пыжас вӧлі. Кӧтасьӧм паськӧмсӧ косьтігкості пӧльӧ дыркодь пукаліс гажаа тратшкӧдчысь бипур дорын. Шонтысьнысӧ пузьӧдіс тшайникын сук тшай.

— Бара на усйысис, — шуасьӧ ас кежсьыс Рака Володь. — Батьӧй лыйліс да эз инмы. Менам нинӧм жӧ эз артмы. А гашкӧ, тайӧ сылӧн пиыс нин да? Сы мында во эз петкӧдчыв... И со бара на повзьӧдчӧ.

А Валер да Геня Рака Володьлысь уялӧм-вартчӧмсӧ долыдпырысь бадьяс сайсянь видзӧдісны да кынӧм кочкавтӧдзныс гусьӧника сералісны. Татшӧм тешкодь спектакльсӧ ӧд он быд лун аддзыв. Кӧть жаль неуна пӧльӧыс вӧлі. Но мед оз горшась пӧрысь выжывыд. Тадзи сылы и колӧ. Бур на, ваас эз пӧд да. Енмыслы мед аттьӧ висьталас.

— Кутшӧм бура артмис! — шензьӧ Валер. — Ме весиг эг чайт, мый пӧльӧыс татшӧм ёна повзяс.

— Бур на, крокодилсӧ удитін гезнас бадь костас кыскыны-дзебны, — вочавидзис Геня. — Миян операцияным вермис и не артмыны. Инмис кӧ дедыс пелыснас крокодилыслы, сылӧн эськӧ лолыс пыр и петіс, да дедыс ӧдйӧ и казяліс, мый кодкӧ шмонитӧ.

Рака Володь, дерт, тӧдтӧм пемӧстӧ аддзылӧм да ваӧ усьлӧм-бузгысьлӧм йылысь некодлы, весиг гӧтырыслы, эз кӧсйы висьтавны. Серамвыв пӧ лэптасны на дай. Но колӧ жӧ татчӧ лоны... Буретш, чери кыянінысь воӧм бӧрас, сійӧ жӧ рытнас телевизорын шотландияса Лох-Несс тыын олысь ыджыд гундыр йылысь сёрни бура дыр нуӧдісны, весиг фотоснимокъяс петкӧдлісны. Рака Володьлӧн ӧти ӧчкиыс Лоптыӧ вӧйис, но дедульлӧн содтӧд на вӧлі. Запасӧн ньӧбліс. Пӧльыд ӧчкиасис да зэв на и сюся видзӧдіс передачасӧ. А мӧд луннас Рака Володь пырис аслас важ ёртыс ордӧ. Югыд Вань телевизор дорын пукалӧ, кутшӧмкӧ сериал видзӧдӧ, но суседыс воис да, вешйис уна рӧма «куд» дорсьыс.

— Мыйся мог суис, Владимир Петрӧвич? — шыасис сійӧ.

— Видзӧдін тӧрыт шотландияса Несси йывсьыс передачасӧ? — ылӧсас паніс сёрнисӧ Рака Володь.

— Видзӧді-и, — кузя нюжӧдіс воча Югыд Вань.

— Эскан?

— Эска. Мыйла нӧ ог, аддзылӧмны кӧ гундырсӧ.

— А миянын эськӧ татшӧм гундыръясыс эмӧсь-ӧ? — бара на юаліс воӧм гӧсьт.

— Ог тӧд. Гашкӧ, и эмӧсь да. Ме тай ни ӧти гундыркӧд эг паныдасьлы-а, кӧть эськӧ парма-вӧрас ас пайысь пӧтмӧн ветлӧдлі-келалі, тыын и юын черитӧ кыйлі.

— А ме тӧрыт Лоптыын кулӧмъяс видлалігӧн аддзылі ӧти повзьӧдчысьӧс — ваувса гундырӧс.

— Но-о! — чуймискодь Югыд Вань. — Кутшӧмджык нӧ повзьӧдчысьыс?

Рака Володьлы ковмис восьтыны ёртыслы Лоптыын ваувса гундыркӧд уна во сайын дай тӧрытъя аддзысьлӧм да ваӧ бузгысьлӧм йылысь гусяторсӧ. Мӧдыс эскӧ и оз эскы, оз пӧ вермы миянын татшӧмторйыс лоны. Сӧран пӧ тэ, Володьӧй, ройӧ увтан пӧрысьладорыд. Но Рака Володь Енмӧн весиг кевмысис, ставыс пӧ збыльтор, вай пӧ аски кыкӧн катлам Лоптыас, ӧтнам пӧ пола дай кулӧмъясӧс колӧ васьыс босьтавны, мед кӧть пӧ гундырыс найӧс оз косявлы. Мӧд асывнас кык пӧль и збыльысь Лоптыӧ катлісны, пищаль сьӧрсьыныс босьтісны да. Гашкӧ пӧ, и лыйны ковмас гундырсӧ, уськӧдчас кӧ зьверыс на вылӧ. Но ты вылын и гӧгӧр вӧлі чӧв-лӧнь. Ёртъяс кулӧмъяссӧ ваысь босьталісны дай бӧр гортаныс кывтісны.

А некымын лун мысти став сиктыс нин тӧдіс, мый Лоптыын овмӧдчӧма ыджыд гундыр. Сиктсаясыд ваувсасӧ Нессиӧн жӧ нимтӧмаӧсь. Телевизорсьыд ӧд динозавр йывсьыд передачасӧ унаӧн видзӧдӧмаӧсь. Сійӧс пӧ и чери кыйысьяс, и вӧралысьяс, вотчысьяс аддзылӧмаӧсь. Ачыс пӧ зэв ыджыд, кузь бӧжа да кузь сьыліа, юрыс пӧ нач крокодиллӧн кодь, а синмыс кольча кодь. Став черисӧ пӧ тысьыс сёйӧма да ӧні йӧз вылӧ нин усьласьӧ.

Вӧлӧмкӧ, Югыд Вань лоптыса гундыр йывсьыс аслас гӧтырыслы висьталӧма да шуӧма на, некодлы пӧ кӧть эн больгы. А мӧдыс ӧд вомас ва оз кут, некутшӧм гусятор сэтчӧ оз ӧшйы, пыр жӧ и петас суседкаыс ордӧ тӧдмалӧмторнас юксьыштны.

Лоптыса Несси йывсьыд кывлісны и Валер да Геня. Ёна и шензисны. Кымынысь пӧ Лоптыас вуграсьны ветлім да некор некутшӧм гундырӧс эг аддзылӧй-а, но со кодлыкӧ и збыльысь кутшӧмкӧ уялысь гундыр петкӧдчылӧма. Колӧ пӧ катлыны тыас. Гашкӧ пӧ, и миянлы на повзьӧдчысьыс петкӧдчылас. А Рака Володь вылын шмонитны, тыдалӧ, дзикӧдз вунӧдӧмаӧсь.