ТУРИПУВ ВОТІГӦН

Пеж нюрӧдз сиктсаяс вотчыны эз ветлывлыны. Ылын вӧсна. И мырпомыс пӧ сэні артмывлӧ, и турипувйыс, и нюрдорса вӧрыс быдсӧн лӧз овлывлӧ воӧм чӧдйысь, но ставыс весьшӧрӧ, ставыс воттӧг кольӧ.

Рытгорув куритчӧны кык друг кильчӧ помын, сёрнитӧны ӧтитор-мӧдтор йылысь. Кыкнанныс отпускынӧсь да аски бара на кытчӧкӧ кӧсйӧны ветлыны вотӧсла.

— Кывзы, Микаль, ме кывлі: Пеж нюрын пӧ таво турипув со этатшӧм — Петя петкӧдліс пев помсӧ. — Гӧтыръясным сэтчӧ оз мунны, а ми кыкӧн кайлам.

— Ылынкодь эськӧ да... Но луныс ӧд асланым, кайлам инӧ.

Асывнас водз, кор тӧлыс эз на вевъяв пыркнитны коз лапъяс вылысь лысвасӧ, кык друг восьлалісны нин вӧрса векньыдик туйӧд. Вӧлі арся шуштӧм поводдя. Зэрмыны быттьӧ кӧсйӧ, но мыйлакӧ эз на зэр. Ротсьӧм кымӧръясыс быттьӧ кышасьӧмаӧсь коз пу йывъясас, тӧлӧдӧм виччысьӧны, а тӧвруыс эз на вӧв. Шондіыс кӧні и эм. Ӧтилаті сӧмын сылӧн югӧръясыс кельдӧдыштӧмны арся эшкын рӧмсӧ.

Петыр да Микаль вуджисны Гыркӧс ёль, повзьӧдісны туй боксьыс сьӧла котыр. Неуна муныштӧм бӧрын кежисны туйсьыс. Нюрас таті позьӧ мунны веськыдджыка.

Нӧшта на шуштӧм лои вӧрыс, а туйыс сьӧкыдджык. Козйыс тані ёна пӧрӧма да гӧгӧрбок сӧмын чурвидзӧны вывлань кос увъяс. Вужляяс бокын — сьӧд ваа гӧпъяс, кӧні веркӧс вылас гӧвкъялӧ пипуяс вылысь тӧлӧдӧм корйыс да уръясӧн жуглӧм коль кышыс.

— Вӧрсаыс кӧ, быттьӧ, эм, тані и оланіныс сылӧн, — шыасис Миш.

— Да-а, гажтӧм местаыс. А Опонь дед нэмсӧ тані вӧраліс, уна тулан да дозмӧр татысь кыйис... Но, матысмим, буракӧ.

Водзын збыльысь югыд тыдовтчис. Тайӧ и эм Пеж нюрыс. Ёртъяс шойччыштны пуксисны нюрӧ пыртӧдз, кок увсьыныс пондісны ӧктыны воманыс пув тусьяс.

— Пувйыс тай со эм нюр дорас, весиг вотчыны позьӧ, — шуис Петыр. — Ме неуна эсчаньӧ ветла, видзӧдла, а тэ пет нюрас, корсь турипувсӧ.

Вотчысьяс разӧдчисны. Петя муніс пувсӧ видзӧдлыны, уна-ӧ эм, а Микаль нюрӧ келіс. Тані и артмис тешторйыс. Дерт, сійӧ кодлыкӧ теш, а Миш та бӧрын куим лун джӧмдаліс повзьӧмысла, да Сидӧр Ӧльӧш дедлы ковмис пывсьӧдны Мишӧс.

Микаль ылӧкодь нин нюрӧдыс келіс да эз и тӧдлы, кыдзи сылӧн кок туй кузя веськӧдчис ош. Вотчысь бӧрся жӧ мӧдӧдчис да недыр мысти пондіс суӧдны Мишӧс. Мортыд эськӧ кыліс нитш вывті ошлысь кок шыяссӧ да весиг лов шысӧ, но эз и бергӧдчыв, чайтіс, мый тайӧ Петыр нин суӧдіс сійӧс.

Турипувйыс тані эз вӧв да колӧ вӧлі мӧдарӧджык сетчыны. Буретш та йылысь и кӧсйысис Миш висьтавны ёртыслы да бергӧдчис. Ӧшкыс вӧлі дзик орччӧн, тӧкӧтьӧ эз и зурасьны. Микаль аддзис ошсӧ, а сэсся, мый вӧлі — оз помнит.

Петя эз дыр и ветлы пувсӧ корсьны, бӧр воис сійӧ местаас, кӧні кык друг пукалісны, да мӧдӧдчис Мишлӧн кок туйӧд жӧ. Но мый тайӧ? Аддзис — ёртыс бӧрся ош мунӧма, нитш вылас тӧдчӧны гыж туйясыс.

Петыр видзӧдліс водзлань, но нюрвывса укшаль пожӧмъясысь да ылын лӧзалысь вӧрысь кындзи нинӧм эз аддзы. Шог думъяса юрсӧ увлань ӧшӧдӧмӧн нӧшта муныштіс да дзикӧдз шӧйӧвошис, кор аддзис, мый Мишлӧн кок туйыс вошис, а ошкыс водзӧ келӧма. «Эз жӧ ӧд Микальсӧ ошкыс моздорас босьт», — мӧвпаліс Петыр. Бара на гӧгӧр видзӧдліс, но некӧн некодыс эз тыдавны. Кытысянькӧ вывсянь жебиник гӧлӧс шыасис.

— Ме тані. Лэччӧд менӧ.

Петыр чатӧртчис, а Микальыс, вӧлӧмкӧ, кос пожӧм потш вылӧ кайӧма медся йылӧдзыс.

— Кыдзи нӧ сэтчӧ кавшасин?

— Ог п-помнит да... Ошкыс нӧ к-кӧні?..

— Мунӧма ошкыс, лэччы нин сэсся. Кыдзи и кайӧмыд сэтчӧ, увтӧм потш кузяыс?

Ыджыд вотчӧм талун кык друглӧн эз и ло. Да и, мый турипувйыс Пеж нюрын пев пом гырся, сӧрмӧмаӧсь.