БИЛИБИН СТАРЕЧ


Важӧн олісны-вылісны куим вок: Иван, Вась да Педӧр. Найӧ ӧтчыд мунісны пес керавны. Керасисны, керасисны, да и ӧбед кад воис. Кӧсйӧны ӧбедайтны, а пусьыны нинӧмӧн — биныс вунӧма. «Кыдзи жӧ да мый?» — думайтӧны найӧ.

Сэн вӧлі зэв ыджыд пожӧм сулалӧ. Пожӧм йылӧ кайис Педӧр — медыджыдыс на пиысь — и кутіс видзӧдавны, оз-ӧ кӧнкӧ тшын тыдав. Сійӧ нинӧм эз казяв. Кайліс Вась — сійӧ нинӧм жӧ эз казяв. Кайис Иван — и сійӧ аддзис зэв ылысь тшын петӧм.

Би колӧ. Быть кодлыкӧ ветлыны. Ыстісны Педӧрӧс тшын дінӧ. Муніс, муніс и коркӧ воис. Видзӧдӧ — вӧр шӧрын ыджыд кӧстер сотчӧ. А кӧстер гӧгӧр кытшыльтчӧма Билибин стареч — гачтӧм гӧльӧгуз. Педӧр корис би. А Билибин стареч шуӧ: «Кужан кӧ мойдны незбыльнӧй мойд, сета, а он кӧ куж — мышкусьыд тасма пасьта кучик кульышта». Педӧр кутіс висьтавлыны, кыдзи найӧ мунісны пес керавны, кыдзи найӧ матӧ воисны битӧгыд... Билибин стареч горӧдіс: «Тайӧ збыль!» И Педӧрлысь мышкусьыс тасма пасьта кучик кульыштіс. Педӧр муніс битӧг. «Эг аддзы», — шуӧ вокъяслы.

Васьлы сэтшӧм жӧ неудача лои.

Муніс Иван. Иван вӧлі сюсь детина. Кор сійӧ воис Билибин стареч дінӧ, здоровайтчис сыкӧд, сэсся корис сылысь би. А Билибин стареч тшӧктӧ сылы незбыльнӧй мойд мойдны. Иван пондіс мойдны.

«Важӧн ми овлім дас кык вок. Кор миян батьным чужис, меным сэки вӧлі нелямын арӧс. Сэсся ми кутім нуны батьнымӧс пыртны вичкоӧ. Миян вӧлі дас кык сывъя кӧбыла. Дас кык сывъя кӧбыла вылӧ сӧлім, а батьнымлы места эз коль. Батьӧс сюйим кӧбыла бӧж улас. Мунігӧн воис шор, кӧбыла чеччыштіс шор вомӧн и ори шӧри. Сэні вӧлі быдмӧ бадь. Бадьнас ми вурлім кӧбылаӧс, а бадь кутіс быдмыны. Быдмис, быдмис и небесаӧдз быдмис. А небесаын сэки вӧлі гут вылӧ мӧс сетӧны. Ме куті каттьысьны бадь кузя и вои небесаӧдз. А вӧлыс сэк кості менам и мунӧма. Меным эськӧ и окота лэччыны, а кыті лэччан! Ме куталі зэв уна гут. Сы вылӧ зэв уна мӧс ньӧби. Мӧсъясӧс начкалі, а кучиксӧ сюмысӧ шӧралі и сюмыс кузя понді лэччыны. Коркӧ вои сюмыс помӧ, а муӧдз ылын на. «Кыдзи, мый?» — ме думайта. Сэні вӧлі нывбаба шердйысьӧ, и ме сылысь кори буссӧ. Сэсся буссьыс ме гарті гез и куті лэччыны. Лэччи, лэччи. Зэв ыджыд тӧв кыпӧдчис — гезйыд менам ори, и ме куті му вылӧ усьны. Уси да, уси да — комын во уси! Коркӧ ме нюрӧ уси и вӧйи голяӧдз нюрас — вӧрзьӧдчыны некыдзи. Сэсся коркӧ меным юрам кутіс кӧк позъявны. А кӧклысь вӧлі сьӧдбӧж кольксӧ сёйны волӧ. Коркӧ ме ӧтчыд, стрӧка корси да, сьӧдбӧжлы бӧжас кутчыси.

Сьӧдбӧж дернитіс — прӧстми неуна, мӧдысь дернитіс — дзикӧдз прӧстми, коймӧдысь дернитіс — косінӧдз вои. Кор ме косінӧ вои, куті ветлӧдлыны, и ошкӧд паныд лои. Ош меным тшӧктіс висьтавны: аддзылан кӧ пӧ Билибин стареч — гачтӧм гӧльӧгузӧс, висьтав пӧ сылы, мед сійӧ регыдджык уджйӧзсӧ мынтіс, меным пӧ сійӧ комын мӧс уджа, а оз кӧ пӧ мынты, сё шайт беда вӧча!..»

— Ылӧдлан! — горӧдіс Билибин стареч. — Ме сайын некутшӧм уджйӧз сылӧн абу!

А Иван и шуӧ:

— Тэ нӧ мыйла торкан мойдӧмысь! Незбыльнӧй мойд ӧд мойда!

Билибин стареч сӧгласитчис и сетіс Иванлы би. Иван муніс вокъясыс дінӧ, пусисны, ӧбедайтісны и водісны шойччыны. А найӧ шойччигкості ме нӧрӧвитла водзӧ мойдӧмысь.


Гижӧд
Билибин стареч
Жанр: 
Гижан кад: 

lkejrlkelkrgner klrjnelknfrkl ekjnrjkenfrej

1