КЫК ВЕЖОН ЧӦЖСЯ ОТСАЛӦМ ШКОЛАЛЫ
Омӧля ӧні миян мунӧ велӧдчӧм. Школаяс кӧдзыдӧсь, патераысь вӧтлӧны, стӧрӧжъяс абу, велӧдысьяслӧн жалӧванньӧ ичӧт. Тадзитӧ, дерт, бура велӧдӧм оз вермы лоны. Бура кӧ велӧдны, колӧ эськӧ, мед велӧдысьыс вӧлі пӧт, школа мед шоныд, мед вӧліны лыддьысян, гижанторъяс (нига, бумага, перӧ, карандаш, чернила). Правительство ӧні сӧмын велӧдысьлы жалӧванньӧ мынтӧ да нигаяс, гижанторъяс лӧсьӧдӧ. Патера, пес, стӧрӧжӧс лӧсьӧдӧны крестьяна асьныс.
Школатӧ ломтыны дзонь вӧлӧсьтнад абу зэв сьӧкыд, быд керкаысь кӧ моздор пес ваян — школалы тырмас тӧвбыд кежлӧ. Асланыд челядьлы тӧвбыд лоӧ шоныд. Гӧгӧрвоысь крестьяна сідзи и вӧчӧны. Сӧмын мукӧдлаас кывзӧны Сӧвет власьтлы паныд мунысьяслысь, оз кӧсйыны отсавны школалы. Сэтшӧм йӧзыд асланыс пемыдлун вӧсна кӧсйӧны тупкыны югыдсӧ челядьыслы.
Некод оз лысьт шуны — велӧдчӧм пӧ оз ков. Бур нига, газет лыддьыны, письмӧ гижны, — быдлаӧ колӧ велӧдчӧм морт. Велӧдчӧм крестьянин кужӧ этшаджык уджӧн унджык вӧчны, ассьыс видз-мусӧ бурджыка вынсьӧдны, скӧтсӧ бурджыка видзны. Велӧдчӧм мортлӧн быдтор вылӧ синмыс восьса. Велӧдчытӧм морт видз-мутӧ уджалӧ пӧльясыс моз, выльтор некутшӧмӧс оз тӧд, некытчӧ оз письты. Рочьяс шуӧны: «Велӧдчӧм — югыд, велӧдчытӧм — пемыд».
Тайӧ кык вежоныс лоӧ школалы отсалан кад. Быд сиктын, быд грездын колӧ кык вежон чӧжыс лӧсьӧдны школаяслы патераяс, стӧрӧжъясӧс, лӧсьӧдны тӧвбыд кежлӧ пес, быд ногӧн отсавны школаяслы, мед тӧвнас позис бура велӧдны ассьыныд челядьтӧ. Оз ков ыръянитны; ыръянитӧмӧн аслыныд жӧ лёксӧ вӧчанныд.
Энӧ вунӧдӧй: кымын уна миян лоӧ школа, кымын ёна велӧдчасны миян челядь, сымын сюсьӧсь, вежӧраӧсь лоӧны том йӧз, сымын ӧдйӧ, бура босьтчас, овмӧдчас Коми му.
Энӧ вунӧдӧй, бура овмӧдчыны вермам сӧмын велӧдчӧмӧн. Бура велӧдчӧм лоӧ, кор ми ставным пондам быд ногӧн отсавны школалы.