САЛДАТИК

Тайӧ вӧлі важӧн нин, важ правояс дырйи на. Армияад сэки служитлісны кызь вит воӧн. Ӧпичеръяс сэки вӧвлісны, а ӧпичеръясыслӧн казакалысь — денщик.

Вот ӧти ӧпичерлӧн вӧлі денщик, салдат, зэв лабутнӧй да старатлив. Ӧпичер сійӧс ёна пыдди пуктіс, сэтшӧма вежавидзис, мый ӧпичерлӧн гӧтырыс вежӧгтыны пондіс.

— Тайӧ, менам мужикыд, — шуӧ ӧпичер гӧтырыд, — век денщикыскӧд ноксьӧ, а ме вылӧ оз и видзӧдлы. Сэсся и кӧсъяс кыдзкӧ сійӧс изведитны. Ӧтчыд ӧпичерӧс корисны карӧ сӧвещанньӧ вылӧ. Ӧпичерлӧн гӧтыр и шуӧ денщиклы:

— Тэ ӧд мудзин нин, вод со спальняад да шойччышт.

Денщиклы збыль вӧлі ёна нин гаж петӧ шойччыны. Пӧрччысис дай водіс крӧвать вылӧ. А кӧзяйка босьтіс да ӧдзӧссӧ клоп игналіс дай петіс суседъяс дорӧ.

— Ой, салдатыд кутліс менӧ мырдӧнавны, ӧдва и пышйи!

— Чӧв, чӧв! — шензьӧны суседъяс.

— Збыль ӧд, кӧть пернапас чӧвта. Со юбкаӧс косяліс и.

Злӧдей бабаыд, вӧлӧмкӧ, и юбкатӧ нарошнӧ косявны удитӧма! Суседъяслы теш, ставӧн чукӧртчисны ӧпичер патераӧ. Ӧти ӧтитор шуӧ, мӧд — мӧдтор. Сэсся и ӧпичерыд локтіс.

— Мый нӧ лои, мый чукӧртчинныд?

Гӧтырыс оллялӧмӧн бӧрдӧ:

— Денщикӧс видзан — менӧ матайтны кутліс. Со и став суседъяс висьталасны.

Ёна скӧрмис ӧпичер. Ӧдзӧс восьтіс. Видзӧдӧ: денщик крӧвать вылын чӧскыда узьӧ, куш улыс гач кежсьыс.

— Эй, салдат, тырмас стынитны!

Салдат восьтіс синъяс да садьтӧг повзис: керка тыр йӧз чукӧрмӧмны.

— Со тэ, вӧлӧм, мый вӧчан менам ветлігкості!

— Винӧват, узьсьӧма! — шуис да нюжӧдчис во фрунт.

— Абу узьсьӧма, а гӧтыркӧд узьӧмыд!

— Эг бара, господин ӧпичер, некыдзи эг!

— Ещӧ ӧд и соссьӧ, со став йӧзыс аддзылӧмаӧсь-а.

А гӧтырыс нин лёк ног горзӧ:

— Со ӧд кутшӧм лёк морт, ещӧ и соссьӧ!

Ӧпичер сэсся корис кык салдатӧс да сетіс приказ:

— Вот нуӧдӧ тайӧс кар сайӧ да лыйлӧ. Лыйлӧ да эн и гуалӧ, ракаяс мед шойсӧ кокаласны. Тӧдас мед водзӧ кежлӧ, мый лоӧ ӧпичерскӧй чесьт уськӧдӧмысь.

Кык салдат сувтӧдісны салдатикӧс ружйӧ костӧ дай пондісны нуӧдны лыйлыны. Нуисны да нуисны, карыд нин колис дай юсӧ нин вуджисны, сэсся вӧраинӧ воисны дай сувтӧдісны:

— Но, салдатик, сэсся ми тэнӧ лыйлам.

Салдатик и шуны кутіс:

— Другъяс, ме ӧд тіян кодь жӧ салдат. Салдатскӧй службаыдлӧн лямкаыс и менсьым пельпомъяс зыртіс. Мый бурыс тіянлы, менӧ лыйлад да? Думайтад, кокньыдджык лоӧ? Оз бара!

— Сідзи эськӧ, салдатикӧ, — шуӧны лыйлысьясыд.

— Да вӧлі кӧ ещӧ ме мыжа. А то ӧд ёма-бабаыд мыжтӧг сукляліс. Вӧліс кӧ эськӧ кӧть мичаджык, ещӧ на. А то видзӧдлынысӧ оз позь чужӧм вылас. Кос трепича, мавтчӧм вом доръяса. Тьпу! — сьӧвзис салдат.

— Збыль ӧд, восӧдӧ и эм сы вылӧ видзӧдӧмсьыс, — бара сӧглашайтчӧны салдатъяс.

— Вот мый, ёртъяс, — пондіс шуны салдатик.— Пышъямӧй ӧтвылысь. Таысь лёкджык оз ло, а колӧкӧ, и гортсаясӧс на аддзӧдлам.

— Пышъям и эм, — шуисны лыйсьысьяс. Сэсся куритчисны ӧтвылысь дай мӧдӧдчисны. Мунісны да мунісны, дыр-ӧ, регыд-ӧ — висьтавны, дерт, регыд-а. Вӧр пыр мунісны да пемдандорыс керка воис.

— Вӧзйысьлам, ёртъяс, оз-ӧ лэдзны.

Вӧзйысьны кутісны.

— Лэдз жӧ, бур кӧзяйкаӧ, узьны миянӧс, ыджыд пасибӧ шуам.

Кӧзяйкалӧн куим ныв эм.

— Узьӧ, бур мортъяс, тӧрам тай. Гӧтыртӧмӧсь кӧ, со менам куим ныв эм. Колӧкӧ, кодкӧ тіян пытшкысь жӧник на лоӧ.

Салдатик видзӧдӧ: став нылыс зэв мичаӧсь, а медыджыдыс сэтшӧма сьӧлӧм вылас воис — синсӧ сы вылысь оз вермы бокӧ вештыны: шонді моз дзирдалӧ, яй пырыс лыыс тыдалӧ, лы пырыс — вемыс. Водісны дай, салдатик — ныв дорад, ныв горничаас и пырис. А водігас мамыд ӧлӧдіс:

— Воднысӧ водӧ, да некодӧс эн вӧрзьӧдлӧ.

Ыджыд ныв шуӧ:

— Ме пола тэысь, салдатик. Мый нӧ тэнад нимыд?

— Иван менам нимӧй, — шуӧ салдатик, — а меысь эн пов, тэнӧ ме ог вӧрзьӧдлы. Сэтшӧм тэ мича, нэм кӧть видзӧда.

Узисны сэсся зэв лӧсьыда, некод некодӧс эз ӧбӧдит. Аски асыв бара мӧдӧдчисны туйӧ салдатъяс. Медыджыд нылыс корис Иван салдатӧс ас горничаас дай шуӧ:

— Вот тэныд, Иван салдат, месянь козин! — и сетіс салдатлы носӧвӧй чышъян, кӧрзина да сьӧд кӧшель.— Эн вошты тайӧ козинсӧ, а ассяньыд коль жӧ тэ меным ассьыд носӧвӧй чышъянтӧ. Лоас кӧ, суас кӧ неминуча — сы серти и тӧдны понда.

Иван салдатик колис ассьыс носӧвӧй чышъянсӧ, босьтіс козьналӧмторъяссӧ, и мӧдӧдчисны. Мунісны да мунісны, дыр-ӧ, регыд-ӧ, воисны море дорӧ. Ёна мудзисны, да кынӧмъясныс сюмалісны.

— Ак, — шуӧ салдатик, — эськӧ сёйыштны.

Пуктіс кӧрзинатӧ муӧ, а сэні, видзӧдӧны да, быд сёян-юаныд, мый лолыдлы колӧ, сійӧ и эм. Пуксисны куим салдат да бура сёйисны-закуситісны.

— Коліс эськӧ тайӧ моресӧ вуджны, а кыдзи вуджам? — сёрнитӧ салдатик.

Видзӧдӧны: мунӧ судно, зэв ыджыд, океанскӧй.

— То тай эськӧ судноыд да он на сувтӧд! — шуӧны салдатъяс.

Салдатик босьтіс носӧвӧй чышъянсӧ дай пондіс ӧвтчыны сійӧн:

— Эй, капитан, сувтлы, лок, босьт миянӧс!

Ылын эськӧ вӧлі да збыльысь локны пондіс. Салдатъяс радысла чеччалӧны, найӧ быттьӧ робинзонъяс овтӧм ді вылын — мездмӧм локтӧ. Судно локтіс да сувтіс берег дорӧ. Капитаныс шуӧ:

— Мый нӧ колӧ, мыйла коринныд?

— Босьтӧ миянӧс, вуджӧдӧ моресӧ.

— Вуджӧдам, да ми ӧд Сьӧд сарствоысь, сэн ӧд попӧястӧ лёка примитӧны.

— Немтор, капитан, ми Сьӧд сарствотӧ еджыдӧ вӧчам.

Пуксьӧдісны куим салдатӧс судно вылӧ и мӧдӧдчисны. Салдатъяс вылӧ быдӧн видзӧдӧны да шензьӧны: немтор налӧн сьӧрсьыс абу, а сёйны пуксясны да, мый лолыслы колӧ, сійӧ и сёйӧны, тшӧтш йӧзсӧ вердӧны.

Локтісны сэсся Сьӧд сарствоӧ.

— Но, старшӧй, — юалӧны лыйысь салдатъяс Иван салдатиклысь.— Ковмас ӧд мынтысьны вайӧмсьыд, кыдзи нӧ мынтысям?

— Збыль ӧд, ковмас ӧд и эм, — шуӧ Иван салдатик.— Кыдзи кутам мынтысьны, юрӧс ог куж пуктыны.

Кайис салдат палуба вылӧ дай сюйис кисӧ зептас. Сьӧд кӧшельыс и сюри сылы ки улас.

— Мый нӧ таысь бурыс, мыйла козьналіс мем вӧрса невеста тайӧ сьӧд кӧшельсӧ?

Сьӧд кӧшель перйис, кисӧ сюйис, а сэні зарни деньга. Мӧдысь сюйис — бара зарни деньга. Коймӧдысь — сідзи жӧ.

— Со тай мый тан вӧлӧма!

Перйис зарни деньгасӧ зеп тырыс. Судно локтіс берег дорӧ дай сувтіс пристаньӧ. Салдатик чукӧстіс ассьыс другъяссӧ.

— Ёртъяс, мӧдӧдчим!

— Мынтысьнысӧ нӧ кыдзи? Оз ӧд лэдзны мынтысьтӧгыд.

— Дерт, оз. Мунам капитан дорас.

Мунісны капитан дорӧ. Шуӧны:

— Пасибӧ, капитан, вайӧмыд вылӧ. Уна-ӧ нӧ колӧ мынтыны?

— Салдатъясыдлысь нӧ кысь унасӧ коран, вит чӧлкӧвӧйӧн мортысь.

— Этша тай коран, капитан, ворссян ӧд, — перйис сэсся зепсьыс содз тыр зарни деньга, сэні, гашкӧ, вит чӧлкӧвӧйясыд комын деньга, дай сетіс. Сетігас шуис:

— Тайӧ ассянь дон.

Мӧд содз тыр перйис да шуис:

— Тайӧ мӧд тӧварышлӧн дон.

Коймӧд китыр перъяс да шуас:

— Тайӧ коймӧд тӧварышлӧн дон.

Капитан кынмис сэтчӧ места вылас, сы мында зарни деньга водзад. Шуӧ:

— О, тайӧ деньга вылад, колӧкӧ, ме тіянӧс куим пӧв нуа да вая пуксян местасяньыд.

— Пасибӧ, капитан, бур кылыд вылӧ. Петалам ӧні му вылас да сэні олыштам-шойччыштам. Сьӧд сар светсӧ видзӧдлам.

Петісны му вылӧ, Сьӧд сарство столичаӧ. Сарствоыс Сьӧдӧн шусьӧ, а столичаыс зэв гажа. Магазинъяс зэв уна, йӧз ветлӧны-жуӧны, ньӧбӧны-вузасьӧны.

— Вот, ёртъяс, босьтчылам и ми тӧргуйтны, тан тай народыс зэв тӧргуйтысьӧсь.

— Босьтчылам эськӧ, — шуӧны ёртъясыс салдатиклы, — да кысь миян деньгаыс?

— Немтор, сы вӧсна эн шогсьӧй, — шуӧ салдатик, — кутшӧм бур тӧвар аддзанныд, сійӧс и босьталӧй.

Восьтісны сэсся найӧ ассьыныс магазин. Донӧн босьтӧны, донтӧгджык вузалӧны. Деньга салдатиклӧн тырмӧ. Пыралас сьӧд кӧшельӧ — зарни деньга помасьлытӧм. Ньӧбысьяс, видзӧдӧны да, ставӧн найӧ магазинӧ пондісны пырны, а мукӧд магазинъяс, видзӧдӧны да, тупкысялӧны.

А сэні сьӧд сарлӧн вӧлі ныв. Мича вӧлӧма, арлыда нин и, а верӧс сайӧ оз мун. Салдатик и шуӧ:

— Вот, другъяс, колӧ тӧдмасьны сар нылыскӧд, омӧль сэтшӧм салдат, коді оз кӧсйы лоны сар зятьӧн.

— Бур эськӧ, — шуӧны ёртъясыд, — да сійӧ ӧд оз ло.

— Колӧ кӧсйыны, а кӧсйиг быдтор вермас артмыны.

Тӧдмалас сэсся салдатик: сар ныв пӧ быд рыт ветлӧдлӧ кытчӧкӧ автомобильӧн. Ветлас вой кежлӧ, сэсся бӧр локтӧ. Кыйӧдас салдатик шопертӧ дай кутас.

— Вот, шопер, сета ме тэныд зарни сы мында, мый машинанад он вермы нуны, толькӧ висьтав, кытчӧ тэ нуӧдлывлан сар нывсӧ?

Салдатик сэсся перъяліс да перъяліс сьӧд кӧшельсьыс зарни деньгасӧ — шоперлӧн машина кузовыс тырны кутіс.

— Тырмас, салдатик, висьтала ме тэныд, кытчӧ сійӧ ветлӧдлӧ.

Сэсся и висьталіс:

— Эстӧн-эстӧн, кар саяс эм йӧйяслӧн керка. Сэтчӧ сійӧ ветлывлӧ.

Олас сэні час либӧ кык дай бӧр мунӧ. А мый сэні вӧчӧ, ог тӧд.

— Нулы менӧ тэ сэтчӧ рытӧдз войдӧр, сар ныв вотӧдз. А кор сар нылыс мунас, мела бара волы.

Шопер сӧгласитчис: зарниыд тай быдтор вермӧ. Ладнӧ. Нуис шопер салдатикӧс йӧйяс керкаӧ. Пыртісны. Салдатик йӧй улӧ сетчис, мыйсюрӧ шуалӧ. Заведующӧйыс, сэні юралысьыс, абу жӧ вӧлӧма йӧй. Пыртас сійӧс торъя жырйӧ дай йӧртас.

Коркӧ сэсся рытладор, гашкӧ, вой шӧр гӧгӧр нин вайӧдісны сар нылӧс. Заведующӧйыд шуӧ:

— Вайӧдісны тарыт выль мортӧс, колӧкӧ, видзӧдлан?

Пыртісны сар нылӧс салдатик жырйӧ. Салдатик аддзис сар нывтӧ да кыдзи уськӧдчис сы вылӧ — платтьӧястӧ быдӧн косявліс, пасьтӧг кушӧдіс. Сійӧ вӧлӧм нарошнӧ волывлӧ, мед окотасӧ тешитны. Тешитчис сы вылын салдатик пӧттӧдзыс, дай муніс сар ныв, шопер нуис бӧр дворечӧ. Нуис дай бӧр локтіс. Шуӧ заведующӧйлы:

— Сар ныв корис дворечас сійӧ йӧйсӧ, код дорын тавой вӧліс.

Сылы мый? Мый тшӧктас сар ныв — сылы быть вӧч. Лэдзис салдатикӧс дай мӧдӧдіс. Шопер юалӧ:

— Мый, аддзылін сар нылӧс?

— Аддзылі.

— Мый нӧ вӧчис?

— Немтор. Аски ме сы дорӧ локта корасьны.

Шопер толькӧ шензьӧ.

Аски Иван салдатик шуӧ другъясыслы:

— Но, ёртъяс, талун ме ветла сар ныв ордӧ корасьны. Ог тӧд, мый лоӧ. Но ог кӧ лок, со тіянлы носӧвӧй чышъян, суас кӧ лёк, пондас тайӧ чышъяныс сьӧдасьны. Ті ӧвтыштӧ сійӧн ӧтчыд, ӧвтыштӧ мӧдысь, кытчӧдз оз кут бӧр едждӧдны. Бӧр кӧ кутас едждӧдны, сэки ми, ёртъяс, аддзысьлам на.

И муніс салдатик сарскӧй дворечӧ. Пыртісны сійӧс сар ныв ордӧ.

— Мый нӧ висьталан, салдатик? — шуӧ нылыд.

— Кыдз нӧ мый? Локті ме тэнӧ коравны!

— Коравны? Кыдзи тэ лысьтін, салдат морт, менам вылын серавны?! Кор сэтшӧмыс вӧвлі, мед сар ныв муніс салдат сайӧ?

— Сідз эськӧ, бур нылӧ, да ӧд тэ ме сайӧ мунлін нин.

— Ме тэ сайӧ мунлі! — сэтшӧма нин скӧрмис нылыд.

— Дженьыд тай паметьыд, бур нылӧ, тӧрыт нӧ мый вӧлі йӧйяслӧн керкаад? Сэн тай нӧ кӧсйысьлін менӧ мужик вылӧ босьтны.

Сар ныв гӧгӧрвоис, мый сы вылын сералӧмаӧсь, мый сылӧн вермас йӧзасьны гуся уджыд. Корас салдатъясӧс да тшӧктас керавны салдатикӧс да яйторъяссӧ шыблавны ватӧм юкмӧсӧ.

Салдатъяс босьтісны салдатикӧс, керавлісны, а яйторъяссӧ юкмӧсӧ шыблалісны.

А ёртъяс сылӧн виччысьӧны, кор локтас налӧн друг. Рыт эз лок, аски эз лок, дай кутісны шогсьыны. Видзӧдӧны: носӧвӧй чышъяныд кутіс сьӧдасьны. Петісны найӧ ывла вылӧ дай кутісны ӧвтчыны чышъяннад. Ӧтчыд макнитісны, мӧдысь макнитісны дай коймӧдысь. Сэсся и бӧр пондіс носӧвикыд едждӧдны.

— Виччысьлам час, гашкӧ, аддзылам на другнымӧс.

А салдатиклӧн невестаыс, кодкӧд узис сійӧ море сайын на, пыр думайтіс салдатик йылысь да видзӧдлывліс носӧвӧй чышъянтӧ. Видзӧдӧ: сьӧдасьны кутіс чышъяныд.

— Ок, суис тай лёктор менам мусатӧ.

Пуксис сійӧ ковёр вылӧ да сы дыра жӧ лэбзис, мый дыра ме тайӧс висьталі. Локтіс сійӧ кос юкмӧс дорас дай лэччис жарав гез йылӧ ӧшйӧмӧн. Видзӧдӧ: салдатиклӧн став яйыс торпыригын. Тэчаліс торпыригъяссӧ ведраас дай лэптіс. Пукталіс дай ловъя ваӧн резыштіс — яй торпыригъяс ӧтлаасисны, лов шедіс, узьны кутіс. Ӧтар-мӧдар бокас кыкысь сьӧлыштіс дай муніс. Сьӧлыштӧм местаӧ кык яблоня быдмис.

Куим сутки узис сэні салдатик, сэсся и садьмис.

— Ок, мый дыра узьсьӧма! А сэтшӧма горшӧй косьмӧ — юа эськӧ кӧть юкмӧс тыр ва!

Жарав ведратӧ босьтіс да лэдзис юкмӧсас, а сэні кос, ва чир абу.

— Со ӧд и юкмӧсад ваыс абу!

Сэсся яблонятӧ аддзис, яблӧгъяс юр гырся ӧшалӧны: ӧти яблоняас виж яблӧгъяс, мӧдарас — гӧрд.

— Час, яблӧгсӧ кӧть сёя, оз-ӧ кӧть сійӧн горшӧй веськав.

Виж яблӧгсӧ чегис да сёйис. Видзӧдӧ: юр вылас сюръяс пондісны петны. Вӧліс кӧ рӧмпӧштан да вермис ас вылас видзӧдлыны — садьыс эськӧ бырис. Чегис сэсся салдатик гӧрд яблӧктӧ да сёйис — став сюръяс киссисны, сэтшӧм мича лоис, шонді зон кодь. «Со пӧ тай мый вӧлӧма тайӧ! Часлы, ме тайӧ йӧз вылын видла».

Виж яблӧгъястӧ чегис, дас кымын яблӧг, дай мӧдӧдчис кар вылӧ. Мунӧ и шуалӧ:

— Вузала яблӧгъяс, дас чӧлкӧвӧй ӧтиыс. Коді ньӧбас, коді ньӧбас!

Йӧзыд паныд сюрӧны да шуӧны:

— Йӧймӧма кӧ тайӧ-а, ӧти яблӧг вылӧ дас чӧлкӧвӧй корӧ, яблӧгыс дас ур оз сулавлы-а!

Эськӧ салдатик нарошнӧ ыджыд донсӧ лӧсьӧдіс, мед кодсюрӧяс эз ньӧбны. Сар нывлӧн прислуга базар вылӧ вӧлі петӧма ньӧбасьны. Кыліс сійӧ Иван салдатиклысь горзӧмсӧ дай сувтіс сы дорӧ:

— Эй, салдатик, мыйла сэтшӧм дона тэнад яблӧгыд?

— Абу прӧстӧйӧсь менам яблӧгъясыс, сы вӧсна и донаӧсь.

— Вай инӧ ӧти яблӧг, барышнялы петкӧдла.

Босьтіс ӧти виж яблӧг дай нуис сар нылыдлы. Сар нывлы шуӧ:

— Аддзылі талун тешкодь тӧргуйтысьӧс, дас чӧлкӧвӧйӧн яблӧг вузалӧ да шуӧ, тайӧ пӧ абу прӧстӧй яблӧгъяс.

— Ок тэ, мыйла нӧ эн босьт кӧть ӧти яблӧг!

— Босьті ӧти яблӧг, а унджыксӧ эг лысьт, гашкӧ, мися, видны кутан да.

Сетіс виж яблӧг сар нывлы. Видзӧдны сэтшӧм мича, кӧть эн сёй, а пыр видзӧд. Сар ныв вундіс пуртӧн яблӧгтӧ шӧри дай сёйис джынсӧ.

— Ак, кутшӧм чӧскыд, вомад сідзи и сылӧ.

Сёйис, да сёйигас на прислугаыд швач уси садьтӧг повзьӧмысла: сар ныв вежсис чужӧм вылас, сьӧдӧдіс да сьӧдӧдіс, гӧнсяліс да гӧнсяліс, сюрсяліс да сюрсяліс, нюрвывса бубуляысь на мисьтӧм лоис. Дворечын ставӧн шызисны. Серавны кӧлӧ — серавны оз лысьтны, горӧдны колӧ — горӧдны оз лысьтны. Сетісны сэсся объявленньӧ:

— Сідз и сідз, висьмис сар ныв, коді бурдӧдас — сылы сарство джын!

Ӧти тӧдысь волас — юрсӧ керыштӧны, мӧд бурдӧдчысь волас — сюръя йылӧ ӧшӧдӧны, некод оз вермы бурдӧдны. Сэсся салдатик локтіс дворечӧ.

— Бурдӧда! — шуӧ, ачыс ӧдва кутчысьӧ сералӧмсьыс, сэтшӧм мисьтӧм лоӧма сар ныв.

— Ради бога, верман кӧ, — шуӧ сар ныв, — мый коран, сійӧс и сета.

Тшӧктіс салдатик сар нылӧс пывсянӧ лэччӧдны. Пывсянӧ лэччӧдӧны сар нылӧс, быгыльтӧмӧн быгыльтӧны, даддьӧн кыскӧны, медлёк бубуляысь на мисьтӧм.

Сар нылӧс пӧрччӧдісны, да Иван шуӧ:

— Помнитан, сар нылӧ, тэ ордӧ салдат воліс корасьны?

— Помнита, бур морт, эн нин сёрнит, ме тшӧкті сійӧс керавлыны да яйсӧ кос юкмӧсӧ шыблавны.

— Сідзи сэсся эн пӧръясь. Буретш сыысь и сюръясыс тэд да гӧныс. Водзӧ пондан он нин прӧстӧй йӧз вылас тешитчынысӧ?

— Ог нин кут, бурда кӧ!

Салдат сетіс сылы гӧрд яблӧгтӧ:

— На, тайӧс сёй, дай бурдан.

Сар ныв сёйис гӧрд яблӧг — сюръяс киссисны, гӧнъяс бырисны, сэтшӧм мича лоис — сыысь мичаыс, гашкӧ, светас мӧдыс эз ло.

— Ой, салдат, ыджыд жӧ тэд пасибӧ. Ло вай меным мужикӧн.

— Мужикӧн ме тэд ог ло дай ог кӧсйы, менам аслам эм невестаыс. А менам со эмӧсь другъяс да найӧ кӧ сӧгласитчасны тэнӧ гӧтыр вылӧ босьтны — позяс.

Салдатик муніс ёртъясыс дорӧ. Видзӧдӧ: сьӧд кӧшельтӧгыд олӧмыс налӧн дзикӧдз торксьӧма.

— Но, другъяс, кыдзи нин олід метӧг?

— Гажтӧм тэтӧг, тӧваръяс бырисны-а, ньӧбны нинӧмӧн.

— Ладнӧ, час, бара на овмӧдчылам!

Сэсся нуӧдіс найӧс сар ныв ордӧ.

— Вот, сарича, тэд кык жӧник, кык салдат, кодыс глянитчас, сійӧс и босьт!

Салдатъяс нюжӧдчисны во фрунт — кыкнанныслы окота глянитчыны, окота сар зятьӧн лоны.

Сар ныв бӧрйис ӧти салдатсӧ, кодыс глянитчисджык, а мӧд салдатсӧ вӧчис первой министрӧн.

Пируйтісны да свадьбуйтісны. А Иван салдат корсис сійӧ судносӧ, коді море вомӧн найӧс вуджӧдіс, да муніс ас государствоӧ, ас муӧ, аслас невеста дорӧ.