НИА
Ӧні тайӧ ниа пуыс колис сӧмын пӧрысь йӧзлӧн казьтылӧмъясын. А коркӧ сійӧ сулаліс Варук тьӧтлӧн керка бердын. Уна-уна во сайын ниа пусӧ садитлӧма Варук тьӧтлӧн на пӧльыс. Мед пӧ быдмӧ да челядьлысь ловсӧ кыпӧдӧ. А сэсся сійӧ уна дас во чӧжӧн муртса кымӧрӧдзыс абу лэптӧма ассьыс туганъяссӧ. Сиктлань матыстчигӧн ветлысь-мунысьлы медводз шыбитчыліс синмас ниа пулӧн пашкыр йылыс. Сідзкӧ нӧ, орчча нин сиктыс, мӧвпыштлывліс мир туй кузя шалсйысь морт да ӧддзӧдлывліс воськовъяссӧ. Ниа пуыс быттьӧ видзис парма шӧрӧ йӧршитчӧм ичӧтик сиктсӧ омӧль синъясысь. Шондіа лунъясӧ сійӧ куткырвидзис-вуграліс ас гӧгӧрса вӧр-ваыслӧн мичлуннас нимкодясигмоз. А кор петавліс скӧр вой тӧв, дӧзмӧмпырысь шувгывліс да быттьӧ зілис вӧтлыны аслас пашкыр вожъясӧн шенасигмоз мустӧм тӧвсӧ кытчӧкӧ ылӧджык. Сэки ниа пулӧн шувгӧмыс да сы вожъясыслӧн дзуртӧмыс кывлывліс весиг матігӧгӧрса керкаясӧдз.
— Видзӧдтӧ, кыдзи тӧлыс куснялӧ пусӧ. Муртса оз пӧрӧд сійӧс. А мӧдыс оз кӧсйы сетчыны. Кытчӧ нин татшӧмнас лысьтан вӧрзьыны. Со тай нӧ весиг понъяс кытчӧкӧ дзебсисны, — тадзи варовитісны сэки керкаясын пукалысьяс ӧшиньясӧ полӧмпырысь видзӧдлывлігмоз.
Но кытчӧкӧ друг пышйывліс ассьыс скӧрлунсӧ лэдзӧм бӧрын мустӧм вой тӧлыс, и ниа пу бара меліа куткырвидзліс Варук керка бердын.
Тадзи уна-уна во. Гожӧмнас ниа пу вӧлі вежсьыс-веж. Сӧмын тай кӧдзыд да зэра ар матыстчигӧн гӧрдӧдлывлісны сылӧн веж небыд емъясыс да сійӧ пӧрччывліс ас вывсьыс мича паськӧмсӧ, мед локтан тулысӧ пасьтавны выльӧс, нӧшта на вежджыкӧс.
Ыджыд ниа пукӧд орччӧн вӧлі паськӧдчӧмаӧсь орчча керкаясын олысьяслӧн картупель муяс. Арнас верстьӧяс идравлісны сэтысь картупельсӧ. А челядь ӧзтывлісны бипуръяс да пӧжавлісны печенча. Пескысь кындзи найӧ сотлывлісны и ниа пулысь му вылӧ гылалӧм косьмӧм кольяссӧ. Кутшӧм яра сэки трачкӧдчисны бипур вылын тайӧ кос кольясыс да ыпнитлывлісны истӧг тув моз. А челядьлы радлуныс!
Дыр на эськӧ тадзи сулаліс ӧтка ниа пу да мичмӧдіс аслас мыгӧрнас сиктсӧ. Но ӧтчыд Варук тьӧт шуис пӧрӧдны ниа пусӧ. Пемдӧдӧ пӧ керка ӧшиньясӧс, шуис правдайтчигмоз, да и картупель мусӧ пӧ сӧмын ёгӧсьтӧ. Суседъясыс эськӧ паныд сувтісны, мед пӧ олӧ, ӧнӧдз на пӧ некодлы ёнасӧ эз мешайтлы. Но он на, вӧлӧмкӧ, вен Варук тьӧттӧ. Менам йӧрын пӧ пуыс, мый пӧ кӧсъя, сійӧс и вӧча. Зэв ӧд на асныра сійӧ вӧлӧма.
Та бӧрын Варук тьӧт корис юысь Ӧльӧӧс, коді вина сулея вӧсна дась вӧлі кӧть му гӧгӧрыс подӧн кытшовтны. Дыр ноксис юысь Ӧльӧыд тіралысь кияснас ӧтка ниа бердын. А Варук тьӧтлӧн суседъясыс ылісянь шогпырысь видзӧдісны юысь Ӧльӧлӧн пессьӧм вылӧ, сы гӧгӧр педзысь Варук тьӧт вылӧ да ас кежсьыныс гусьӧн дивитісны асныра тьӧтӧс. Кодкӧ сэки и шуис Варук тьӧт да юысь Ӧльӧ вылӧ видзӧдігмоз:
— Виччысьлы, Варукӧй, мед оз ёр тэнӧ тайӧ пуыс. Ковмас на вир синваӧн тэныд бӧрддзывны.
А Варук тьӧт сӧмын серӧктіс воча кыв пыдди:
— Ланьтӧй, нинӧм абусӧ энӧ сӧрӧй!..
Дыр вермасис ниа пу сійӧс вины кӧсйысьяскӧд, некыдзи эз сетчы. Ӧд сійӧ мӧвпыштлыны эз кужлы, мый орччӧн олысь морт ки помысь помассяс сылӧн олӧмыс. Варуклӧн пӧльыс на ӧд сиис овны ниа пулы уна сё во. И нинӧм лёксӧ сійӧ эз вӧчлы тайӧ мортыслы. А со ӧні лои друг ковтӧмӧн. И шога ышлолаліс да дзуртіс ниа пу ассьыс помсӧ аддзигмоз. Медбӧрын сьӧкыда ружӧктіс, гораа ойӧстіс да рутшка-ратшкакылігмоз пӧри идралӧм нин картупель му вылӧ. Зиль-зёльмунісны быдсӧн орчча керкаясын ӧшинь стеклӧясыс. Да и асьныс керкаясыс быттьӧ вӧрзьылісны места вывсьыныс. Сэтшӧм ыджыд вӧлі тайӧ ниа пуыс да му вылӧ гораа пласьтмунӧмнас быттьӧ прӧщайтчис ас гӧгӧрса олысьяскӧд. Тайӧс аддзылӧм бӧрын зэв жугыльпырысь разӧдчисны Варук тьӧтлӧн суседъясыс. А ачыс Варук тьӧт да юысь Ӧльӧ дыр на ноксисны пӧрӧм пу дорын. Увйисны. Пилитісны чуркаяс вылӧ. Да мыйкӧ зэв гажаа варовитісны ас костаныс. Быттьӧ некутшӧма эз вӧрзьӧд найӧс тайӧ пусӧ виӧмыс. Быттьӧ сідзи и колӧ вӧлі лоны.
Но, тыдалӧ, век жӧ тшукины пусӧ пӧрӧдігӧн Варук тьӧтлы суседыслӧн кывъясыс. Тулыснас Варук тьӧт ёна дойдіс коксӧ да сэсянь гежӧда нин петавлывліс керкасьыс. Кильчӧ сод вылас тай бедь вылӧ мыджсьӧмӧн пукыштлывлӧ вӧлі-а. Да и пыр ӧти и сійӧ жӧ вӧт вӧтасьны кутіс. Быттьӧ ловъя морт моз копыртчӧма ниа пуыд сы весьтӧ да бӧрдӧмсорӧн лыддьӧдлӧ:
— Мыйла нӧ тэ менӧ пӧрӧдін? Мый нӧ ме тэныд лёксӧ вӧчи?..
Пыр жӧ садьмас та бӧрын Варук тьӧт да кӧдзыд ньылӧм пӧрысь лысьӧм кузяыс визувтӧ. Сэсянь сійӧ кутіс повны ӧтнас узьлывлыны аслас керкаын да корис карысь верстьӧ нин челядьсӧ. Найӧ кутісны кадысь кадӧ ӧта-мӧднысӧ вежлалӧмӧн волывлыны вермытӧм нин мамыс дорас, коді ӧні накӧд сёрнитігӧн тшӧкыда каитчывліс ниа пу пӧрӧдӧмысь. Но киссьӧм ватӧ ӧд он курав. А сэсся коркӧ тӧвнас Варук тьӧт кулі. Мамнысӧ дзебӧм бӧрын челядьныс брӧвъялісны керка ӧшиньяснысӧ да бӧр мунісны карӧ. Пыр жӧ гажтӧм лои тайӧ керка матігӧгӧрас. Воши олӧмыс керкаас. Ниа путӧгыс быттьӧ мыйкӧ эз кут тырмыны и сиктыслы, кодӧс ёна гажӧдліс аслас мыгӧрнас тайӧ вӧрса багатырыс.
