ВОИС ТУЛЫС
Шонді югӧръяс ворсӧдчисны вевт вывсянь ӧшалысь йинёньясын. Школаӧ мӧдӧдчысь Геня нимкодьпырысь видзӧдыштіс на вылӧ. Сэсся дум вылас воисны Парась бабыслӧн кывъясыс: «Кузь тулыс таво заводитчис. Аддзан: йинёньяс ӧшиньӧдз нин ӧшӧдчисны». Геня нӧшта на ӧти примета тӧдӧ, кутшӧм лоас тулысыс. Тӧрыт пение урок вылын Петя Коснырев зэв кузя нюжӧдіс ӧтнас сьыланкывлысь помсӧ. Ставӧн кутісны серавны, а Валентина Васильевна шуис:
— Кузь тулыс таво лоас: Петяным тай лолыс быртӧдз нюжӧдіс сьыланкывсӧ.
А Геняӧс кузь тулысыд ёна оз и повзьӧдлы — унджык сюрас лым мачӧн ворсны. Со и ӧні шамыртіс киясас сылысь лымсӧ да шыбитіс пывсян ӧдзӧслань.
Кузь ли, дженьыд ли лоӧ тулысыс, но сійӧ заводитчис. Збоймисны ӧшинь улын пышкайяс — колис налӧн тшыгӧм лун-войыс. Шондіа морӧса сылӧминъясысь кутшӧмкӧ гагъясӧс нин ӧктӧны, конюшня дорын эрд вылӧ петӧм вӧв куйӧд вылысь зӧр тусьяс кокалӧны, ӧта-мӧд костаныс зыксьӧны.
Микайлӧ дед кушмӧминӧ ассьыс пыжсӧ кыскӧма да дзужалӧ сирӧн. А сир дукыс гӧгӧр кутшӧм!
Школаысь воӧм бӧрын Геня порог дорсяньыс на шыбитіс сумкасӧ диван вылӧ. Босьтіс киас нянь шӧрӧм да бӧр чепӧсйис ывлаӧ. Петя другыс виччысьӧ нин сійӧс. Дыр думайттӧг ёртъяс лэччисны берег дорӧ, кӧні аслас пыж дорын ноксис Микайлӧ дед.
— Отсасьысьяс тай воисны... Бур эськӧ да, йи вылас эн жӧ лэччӧй. Талун сылы, ме думысь, колӧ эськӧ мӧдны нин. Аддзанныд, асывсянь пушкӧ йи йӧткан тӧв, да и дор ваыс ыджыд нин.
Дед заводитіс кисьтавны ватшкыль пуысь сирсӧ пыж пазъясӧ, а кор сирыс кынмис, доналӧм крукӧн кутіс ӧтарӧ-мӧдарӧ визьйӧдлыны пазъясӧдыс, дзужавны. Крук улысь пуркйис шеля-вижа тшын. Ю вылын мыйкӧ друг кратшпетіс, но сэтшӧм ньӧжйӧ, мый дед бӧрся видзӧдігӧн челядь эз и кывлыны весиг нинӧм. А дед казяліс, дугдіс уджалӧмысь да чургӧдіс тошсӧ юлань. Бергӧдчисны и челядь.
— Вӧрзис! Вӧрзис! — горӧдіс Геня.
— Кылалӧ! Кылалӧ! — содтіс Петя.
— Эн горзӧй, — шыасис дед, — кытчӧдз оз бура мӧд, унаысь на сувтлас.
А лӧзӧдӧм йи тыртіс нин аснас дор васӧ, кайис берегӧдз. Ӧні нин йи вӧрзьӧмлӧн шыыс вӧлі гора. Быдӧн видзӧдісны, кор сетчас кывтыдладорыс. Но вӧрзис, вӧрзис и сэті!.. Йи кылалӧ пасьталаыс! Челядь водзын кывтӧ ю вылӧ тӧвбыдӧн чукӧрмӧмаыс. Со кывтӧ Ефрем дедлӧн байдӧг кыян лызь туйыс. Ӧтар-мӧдар боксьыс шондіыс лымсӧ сёйӧма, да туйыс лыбӧма вылӧ. А со и кывтӧ катыд помысь пожъясян будкаыс — некодлы абу вӧлӧма делӧ кыскыны сійӧс берегӧ.
Уна на сэсся быдтор кывтіс: тыртӧм ящикъяс (йи пыр вуграсьысьяс пукавлӧмаӧсь), сувтӧдлӧм понӧльяс, буркодь на пыж, тшӧтш и кодлӧнкӧ лызьяс.
— Вӧрзис, пиукъяс, Мозынным, но таво зэв водз. Нюжӧдас, буракӧ, тулыссӧ июньӧдз, дозмӧр ни вотӧс таво эн виччысь, ставыс кынмыны вермас.
