ИВИКЛӦН ТУРИЯС
Коркӧ Грецияын важӧн
Муніс праздник ыджыд гажӧн:
Коринф керӧс, мича кыр,
Вӧлі ордйысьысьӧн тыр.
Ивик ордйысьны тшӧтш муніс.
Сійӧ вӧлі бур поэт.
Нуис сьӧрсьыс кывбур уна,
Киас кутіс дзоля бедь.
Тыдовтчис нин Коринф нӧрыс,
Ивик пырӧ парма вӧрӧ,
Тувччӧ полігтырйи кок:
Вӧрыс пемыд, шуштӧм, лёк.
Ивик водзӧ мунӧ вӧрті,
Некӧн морт ни лов оз кыв.
Сӧмын лэбӧ енэж шӧрті
Тури кельӧб пуяс выв.
«Видза олан, тури кельӧб!
Лэбзьӧм шытӧ кылӧ пельӧй.
Ті ӧд лоад ёртъяс мем —
Тіян ме моз мездлун эм.
Татчӧ ылісянь ми локтім,
Мунам лунвыв саридзлань.
Кыдзкӧ эськӧ воны шогтӧг,
Мед жӧ туйным лоас шань!»
Мунӧ ньӧжйӧникӧн вӧрӧд,
Пырӧ Ивик парма шӧрӧ...
Другысь... тыдовтчис кык шыш —
Пуртныс налӧн абу ныж!
Эськӧн косьӧ колӧ петны,
Зэвтны Ивиклы ньӧв вуж...
Абу нинӧм тай поэтлӧн,
Асьсӧ дорйыны оз куж.
Горзӧ Ивик ыджыд горӧн:
Весьсӧ мездӧм йӧзлысь корӧ;
Некод гӧлӧссӧ оз кыв:
Тшӧк ланьтӧма ывла выв.
«Сідзкӧ, йӧз муын тан кула.
Ловтӧ быть бандитлы сет...
Шыбитасны пожӧм улӧ...
Водзӧс мынтысьыс оз пет!»
Уси Ивикыд му вылӧ.
Другысь борд шы матын кыліс.
Кулан вый нин... аддзис син
Турияслысь лэбанін.
«Другъяс, аддзылід ті виӧм?..
Ме со куйла гу ни горт!»
Шуис куйлігас нин сійӧ.
Горӧдіс... и ланьтіс морт.
Шойыс Ивикыдлӧн сюри;
Кӧть и морӧсас и юрас
Уна вӧлі пуртлӧн туй,
Ёртыс тӧдіс, кодлӧн шуй.
«Со мый сиӧма тэд рӧкыд!..
Кӧсйим сетны юркытш тэд
(Юркытш босьтысь абу тшӧкыд!) —
Мича нимыд юргис мед».
Ставыс кыз синваӧн бӧрддзис,
Сьӧлӧмас быдӧнлы мӧрччис,
Татшӧм юӧр кыліс кор.
Коді виысьӧс эз ёр?
Ставыс горзӧ, ставыс корӧ:
«Петля морт виысьлы, смерть!..
Пуӧ лӧглуннымла морӧс...
Сійӧ кӧнкӧ татӧн, дерт?»
Кытысь морт виысьсӧ корсян?
Прӧстӧй изасьӧм да ёрсьӧм:
Чукйӧн ордйысьысьӧн тыр
Мича Коринф, джуджыд кыр.
«Гашкӧ, Ивикӧс пеж виысь
Пукӧ миян пӧвстын тан,
Ваксьӧ миян вылӧ сійӧ,
Морӧс жергӧдӧма жан».
Ставнас Грецияыс татӧн,
Ылысь локтысьяс и матысь.
Йӧзӧн кыр йыв чукйӧн тыр...
Пукалӧны вель нин дыр.
Гашкӧ, вит сюрс лабич вылын
Виччысьӧны шемӧс-хор,
Сылысь аслыспӧлӧс сьылӧм...
Со и хорлӧн кывсис гор.
Кельыд бана аньяс хорас,
Ыджыд мыгӧраӧсь, норӧсь;
Тшапа тувччӧ налӧн кок,
Синныс аддзӧ гӧгӧрбок.
Факел босьтӧмаӧсь киас,
Вылас паськыд чышъян — сьӧд.
Чушкысь змейяс юрси пиас...
Йӧз-ӧ найӧ — он и тӧд!
Ветлӧдлӧны радысь-радӧ,
Волӧны морт дорӧ матӧ.
Чужӧм лоӧ кельыд, нор,
Мортыд дінӧ сувтас кор.
Налӧн сьыланкывйыс татшӧм:
Вордӧм-ёрӧм кылӧ сэсь;
Мӧвптӧ личкӧ, кӧрӧ, паджӧ,
Сьӧлӧмыд кӧ абу сэзь.
«Майбыр сійӧ, коді мыжтӧм,
Сы вылӧ ми огӧ ыштӧй.
Маті огӧ мунӧй сэт.
Тэ кӧ мыжа — сир шог тэд!
Шышӧс, коді мортӧс виӧ,
Регыд аддзас миян син;
Абу сьӧкыд корсьны сійӧс,
Сюрас сылӧн пуканін.
Татысь некытчӧ оз пышйы,
Пышйыны оз мӧрччы гыжйыс.
Сылысь водзвыв тӧдам дум:
Миян сэтшӧм мывкыд, ум!
Регыд мыжа морттӧ аддзам,
Сюрӧ сійӧ пырысь-пыр,
Ачыс петас сійӧ татчӧ,
Оз ков корсьны сійӧс дыр».
Хорыс сьыліс сэтшӧм сьылан:
Шай-паймунан, кодыр кылан;
Ыджыд мыж кӧ тэнад эм,
Сьӧлӧмтӧ топӧдас тшем.
Шышъяс бӧръя радын сэтӧн
Дрӧжжитӧны, тірзьӧ мыш,
Йӧжгыльтчӧма-сь... вӧкыд петӧ...
Йирӧ сьӧлӧмнысӧ мыж.
«Со-со, видзӧд! Видзӧд... аддзан!..
Найӧ локтӧны ӧд татчань!..
Налӧн казялӧма син
Миянлысь пукаланін».
Бӧръя радын татшӧм сёрни
Гусьӧн нуӧдіс кык зон.
Дасьӧсь вӧлі ставсӧ ёрны...
Босьтіс йирмӧг найӧс ён.
Другысь кыськӧ сьӧд вӧр сайысь
Ыджыд тури кельӧб кайис,
Ыджыд чукӧр, мича шань,
Лэбзьӧ весьтас Коринфлань.
Скӧра горзӧм налӧн кывсис.
Хорлӧн гӧлӧс ланьтіс тшӧк:
Турияслӧн енэж вывсянь
Горзӧм-шпоргӧм вӧлі лӧг.
«Со-со... Ивикыдлӧн тайӧ...
Виӧм аддзылісны найӧ...
Татчӧ лэбзьӧны со нач...» —
Гуся сёрни муніс тадз
Кык зон костын лабич вылын,
Йӧзыс тшем пукаліс кӧн.
Орчча йӧзлы бура кыліс
Вашкӧдчӧмыс зонъяслӧн.
«Ёртъяс!.. Другъяс!.. Со-со татӧн...
Морт виысьыд бӧръя радын!» —
Гӧлӧс кывсис ён и пым:
Быттьӧ грымӧбтіс чард-гым.
Шызис-гызис Коринф гӧра,
Шумӧн тыри сійӧ друг,
Ставыс горӧдісны скӧра:
«Кыскӧй татчӧ гири-люк!»
Коринф быттьӧ гыа море...
Тойлаліс сэк суддя дорӧ
Лӧгӧн тырӧм скӧрмӧм йӧз
Мустӧм пеж бандитъясӧс.
Босьтіс шышъясӧс ён полӧм,
Ассьыс висьталісны мыж.
Суддя вӧчис, кыдзи колӧ...
Тадзи чеги налӧн гыж.
Юргӧ Ивикыдлӧн кывбур,
Юсь моз мича шыыс шлывгӧ.
Кывзӧ сылысь мыла гор
Парма шӧр и саридз дор.
Ачыс сійӧ кыз му улын...
Йӧз оз вунӧд сӧстӧм ним.
Оз ло лираыслы кулӧм:
Зарни му пиын оз сім.
Комиӧн гижис
Илля Вась