НЁРИМӦ ДЯДЬӦ


Кытӧнкӧ ылын
Коз нӧрыс йылын
Овлӧма Нёримӧ дядьӧ —
Ош кодь ён, мывкыда, садя;
Уджавны зэв вӧлӧм дыш,
Пыр шуӧ: висьӧ пӧ мыш.
Вӧлӧма йӧз эмбур вылӧ зэв лют:
Кватитас — он кӧ тэ топыда кут;
Сюся зэв зеп ассьыс тыртӧм —
Син костсьыд нетшыштас ныртӧ.
Вӧлӧсьтысь вӧлӧсьтӧ шӧйтӧма пыр,
Кокниджык нажӧтка корсялігтыр.
Выль нинкӧм гоз кокас сюяс,
Сэсся и мӧдӧдчас туйӧ.
Коркӧ-некоркӧ и вӧзйысяс узьны
(Туй помыс вӧлӧма кузь нин).
Нинкӧмсӧ шыбитас курӧг поз бердӧ.
Дядьӧӧс кӧзяин юкталас-вердас,
Водтӧдас пукӧвӧй перина вылӧ,
Лым еджыд прӧстыня вольсалас сылы.
Нинкӧмсӧ войнас, кор кӧзяин узис,
Нёримӧ дядьӧыд косявлас гусьӧн.
Асывнас чеччасны —
Нёримӧ лёк горшӧн равзӧ:
«Курӧгъяс нинкӧмӧс чашйӧма-сь ставсӧ.
Тадзи ті ме вылын дурад!..
Сы пыдди вайӧй мем курӧг!
Онӧ кӧ сетӧй,
Бурӧн ог пет ӧд:
Шӧри-шӧри орӧдча,
Куим кусынь кусыньтча,
Ӧдзӧс костад топӧдча,
Пӧлать сёръяд ӧшӧдча,
Изкианыд изся!»
— Мун-мун, босьт!
Шойнад матӧ воам.
Кватитіс курӧг да мӧдӧдчис туйӧ,
Чиктылӧ радысла, водзӧ пыр уйӧ.
Коркӧ-некоркӧ и бара рыт воис,
Узьны со вӧзйысьны лои.
Кытчӧкӧ меститны курӧгсӧ корӧ.
— Йӧрт сійӧс дзодзӧгъяс дорӧ.
Нёримӧ чеччылас войнас да курӧгсӧ виас,
Курӧг шой шыбитас дзодзӧг поз пиас.
Асывнас чеччасны — Нёримӧ лёк горшӧн горзӧ,
Курӧг шой индӧ да изасьӧ-ёрсьӧ:
«Дзодзӧгъяс со мый ӧд вӧчӧма-сь тайӧс.
Сы пыдди дзодзӧгтӧ вайӧй!
Онӧ кӧ сетӧй,
Бурӧн ог пет ӧд:
Шӧри-шӧри орӧдча,
Куим кусынь кусыньтча,
Ӧдзӧс костад топӧдча,
Пӧлать сёръяд ӧшӧдча,
Изкианыд изся!»
— Мун-мун, босьт!
Шойнад матӧ воам.
Шамыртіс дзодзӧгтӧ Нёримӧ дядьыс.
Нимкодьла тӧкӧтьӧ эз быр нин садьыс.
Туй кузя тшолксьӧдӧ водзӧ,
Питшӧгсьыс кынькъялӧ дзодзӧг —
Гогйӧдлӧ юрнас зэв яра.
Коркӧ-некоркӧ и рыт воис бара.
Вӧзйысяс узьны дай шуӧ:
«Сьӧрсьым ме дзодзӧг со нуа,
Кытӧні узьтӧдад сійӧс?»
— Дзодзӧгтӧ лэдз ыжъяс пиӧ.
Чеччылас войнас да дзодзӧгсӧ виас,
Шой коляс ыж гидӧ сійӧ.
Асывнас чеччасны — Нёримӧ лёк горшӧн бӧрдӧ:
«Ыж дінӧ дзодзӧгӧс нарошнӧ йӧртід,
Ыжъясыд виасны медым.
Сы пыдди ыж меным сетӧй!
Онӧ кӧ сетӧй,
Бурӧн ог пет ӧд:
Шӧри-шӧри орӧдча,
Куим кусынь кусыньтча,
Ӧдзӧс костад топӧдча,
Пӧлать сёръяд ӧшӧдча,
Изкианыд изся!»
— Мун-мун, босьт!
Шойнад матӧ воам.
Босьтас ыж Нёримӧ дядьыд,
Нимкодьла бырны нин пондӧма садьыс.
Ыжыс со бӧрсяньыс дом йылын тотшсьӧдӧ мунӧ.
Пемдыны кутіс нин луныс.
Вӧзйысис узьны да шуӧ:
«Сьӧрсьым ме ыжтор со нуа».
Узянін ыжыслы корӧ.
— Йӧрт сійӧс бычӧяс дорӧ.
Чеччылас войнас да джагӧдас ыжтӧ.
Асывнас сувтасны — Нёримӧ ошъясӧс мыждӧ,
Лёк горшӧн бӧрдӧ:
«Нарошнӧ ыжӧс ті картаӧ йӧртід,
Ӧшъясыд виасны медым...
Сы пыдди бычӧтӧ сетӧй!
Онӧ кӧ сетӧй,
Бурӧн ог пет ӧд:
Шӧри-шӧри орӧдча,
Куим кусынь кусыньтча,
Ӧдзӧс костад топӧдча,
Пӧлать сёръяд ӧшӧдча,
Изкианыд изся!»
— Мун-мун, босьт!
Шойнад матӧ воам.
Нёримӧ босьтіс со додь пыдди шердын,
Сикт сайын, яг нӧрыс бердын,
Сюся зэв доддяліс ӧшкӧс,
Мышкуас косьӧбтіс нӧшкӧн —
Кутіс со рӧдтӧм шы кывны.
Нёримӧ горӧдіс сьывны:
«Нинкӧм весьт курӧг
Дзик прӧста сюри,
Курӧг весьт дзодзӧг
Сувтіс ме водзӧ.
Дзодзӧгыд ыж меным вайис,
Ыж сетіс бычӧӧс тайӧс.
Тпручӧӧй-бычӧӧй, гортӧ —
Гӧрд ныра Педӧра ордӧ!»
Видзӧдӧ — кӧин со кыйксьӧдӧ подӧн,
Дай ещӧ зэв ёна чотӧ.
«Лэдзтӧ-лэдз ас дінад... дойді со кокӧс...
Пир вылӧ тэрмася, вокӧй!»
— «Пуксьы-но... меным ӧд друг тэ!
Пир вылад он-ӧ тшӧтш юктӧд!»
Нёримӧ пуксьӧдіс кӧинӧс бӧрас.
Рӧдтыны мӧдісны пир вылӧ вӧрӧд.
Ньӧжйӧник бычӧыд гургӧ.
Сьыланкыв дядьӧлӧн юргӧ:
«Нинкӧм весьт курӧг
Дзик прӧста сюри,
Курӧг весьт дзодзӧг
Сувтіс ме водзӧ.
Дзодзӧгыд ыж меным вайис,
Ыж сетіс бычӧӧс тайӧс.
Ӧні со кӧинӧс пир вылӧ нуа...
Сэні, дерт, юыштам-юам!»
Со тай и ош локтӧ, лэптӧма коксӧ,
Вӧр пасьта лёк горшӧн оксӧ:
«Лэдз доддяд, Нёримӧ вокӧй!
Капканӧ орӧді кокӧс.
Тесьт ордӧ блин сёйны муна...
Мунам тшӧтш... сур сылӧн уна!
Ён тэнад бычӧыд!» — ошкӧ.
Нёримӧ пуксьӧдіс ошкӧс.
Бычӧыд кыскӧ да кашкӧ:
Додь сылӧн сё пудъя, гашкӧ.
Нёримӧ нинкӧмыс йылысь
Сьыланкыв нимкодя сьылӧ:
«Нинкӧм весьт курӧг
Дзик прӧста сюри,
Курӧг весьт дзодзӧг
Сувтіс ме водзӧ,
Дзодзӧгыд ыж меным вайис,
Ыж сетіс бычӧӧс тайӧс.
Блин сёйны ошкӧс ме гурга:
Тесьтыслӧн вит бӧчка сур пӧ!
Кӧинӧс пир вылӧ нуа...
Вот талун юыштам-юам!»
Нёримӧ кульыштіс бычӧӧс нӧшкӧн —
Кыккокйыв мӧдӧдчис чой ньылыд ӧшкыд!..
Сэсся тай... керӧс ув шорын
Завертка ратшкылӧ ори.
Додь налӧн сувтіс туй шӧрӧ.
Нёримӧ кӧинӧс мӧдӧдіс вӧрӧ.
Вӧсньыдик ньӧр вайис кӧин.
«Тайӧ ӧд оз шогмы, йӧюк!»
Нёримӧ мӧдӧдіс ошкӧс.
Ош сійӧ ружтӧ да пошкӧ —
Зэв ыджыд пожӧм пу вайӧ.
«Завертка вылад ӧд оз туй, друг, тайӧ!
Аслым со ветлыны лоас.
Овлӧй тан, сутш мысти воа!»
Дядьӧ со завертка кералӧ-тотшкӧ.
Ӧштӧ сэк сёясны кӧиныд ошкӧд,
Ӧш пыдди нитш сюръя вӧчасны сэтчӧ:
Ӧшсьыс яр — кыккокйыв чеччӧ!
Асьныс сэк пышъясны вӧрӧ,
Сук парма шӧрӧ.
Нёримӧ туй вылӧ петас,
Видзӧдӧ: кӧин ни ош абу сэтӧн.
«Тыдалӧ, тэрмӧдлӧ горшныс —
Телепит пир вылад юыштны-ворсны!»
Завертка пуктас да сӧлас,
Чожмӧдлӧ-вӧтлӧ со «вӧлӧс»:
«Тпручӧӧй-бычӧӧй, гортӧ —
Гӧрд ныра Педӧра ордӧ!»
Дядьӧлысь оз кывзы «вӧлыс».
Нёримӧ кыпӧдіс гӧлӧс,
Ӧш вылӧ увгӧ и горзӧ,
Мышкуас шульснитіс орсӧн.
Бычӧлӧн оз тувччав кокыс.
Нёримӧ скӧрмис да лёкысь
Майӧгӧн косьӧбтіс бокас —
Нитш чукӧр пӧрӧ
Сэк мир туй шӧрӧ.
Нинкӧмсянь нинӧмӧдз Нёримӧ воис.
Дядьӧлысь дарӧвӧй ӧшсӧ ош сёйис.