ПӦДӦМ ЧЕРИ
Коркӧ ёна важӧн Эжваыс таті, тыдалӧ, мӧдлапӧлӧдыс визувтлӧма. Но абу вермӧма венны нэмӧвӧйся вӧрӧн тырӧм джуджыд веретясӧ да бӧр уськӧдчӧма ас береглань. А тайӧ местаас артмӧмаӧсь кузьмӧс тыяс. Найӧс миян шуӧны вадъясӧн, кодъясӧс тулыснас босьтлывлӧ ытва. Медся ыджыдыс Кылӧгвад.
Коркӧ сійӧ джуджыд вӧлӧма. Но вочасӧн тырӧма нюйтӧн. Сэсся васӧ колхоз дырйи лэдзӧмаӧсь, мед косьтыны матігӧгӧрса видзьяс. Ӧні медся джуджыдінас кык метрысь абу унджык. Сэк жӧ сюян кӧ кузьсьыс-кузь бедь, помӧдзыс нюйтас пырас.
Водзтіджык Кылӧгвадйыс зэв чериа вӧлі. Ыджыд ванас сэтчӧ пырӧны Эжваысь сын, ёкыш, сир да кольччӧны. Сэк жӧ вад косьтӧм бӧрын чериыс кутіс ёна пӧдны.
Тулысланьыс, кор джуджыд лымйыс заводитӧ личкыны йисӧ, оз кут тырмыны ваас кислородыс. Чериыс уськӧдчӧ асыв-вой пельӧсӧ, кӧні петӧны ключьяс. Сэні абу джуджыд. Но буретш ключьяс вӧсна йиыс пӧшти оз овлы. Чериыс мырдӧн пырӧдчӧ сӧніка лым пӧвстас. Тані и ваыс аслыссикас гӧрд рӧма.
Матігӧгӧрса сиктъясысь олысьяс бура тӧдӧны та йылысь да быд тулыс виччысьӧны чери пӧдӧмсӧ. Мыйӧн сӧмын кывласны, лямпаясӧн да дадьясӧн мӧдӧдчӧны Кылӧгвадйӧ. Мед номсӧдыштны асьнысӧ кузь тӧв бӧрын свежӧй юкваӧн. Сэсся ӧд и колӧ спаситны кольӧм черисӧ, вӧчны тыас унджык йӧрдан. Мӧд ногӧн, гожӧмнас татысь нинӧм лоӧ вугравны. Унакодь сэки кыйлывлӧны юква радейтысьяс. Кольӧ сӧмын лун-мӧд, и восьтӧм йӧрданъясыс ӧдйӧ пальӧдӧны унмовсьны нин заводитӧм черисӧ. Колӧ сӧмын кыйӧдны тайӧ кадсӧ. А оз кӧ писькӧдны йӧрданъяссӧ, сэки помтӧм чери пропадитас.
Со тадзи ӧтчыд Микол воча вокӧй водз асывсянь, лямпаа да сака, локтіс миян ордӧ. Буретш март пом. Асывнас ён чарӧм на вӧлі. А луннас шондӧдлывліс прамӧякодь. Вуджалам пӧ мӧдлапӧлӧ пӧдысь чери кыйны, шуис сійӧ. Ме дыр эг думайт. Окота жӧ аслым видзӧдлыны, кыдзи сійӧс кыйӧны. Ӧдйӧ кӧмаси-пасьтаси. Петалі сусед ордӧ лямпала. И со нин ми мӧдӧдчим чарӧм кузя мӧдлапӧлӧ. Оз ков, вӧлӧмкӧ, корсьны сэтчӧ весьтас туйсӧ. Ас да орчча сиктъясысь чери кыйысьяс абу нин ӧтчыдысь вуджалӧмаӧсь. Кыйӧдӧны Кылӧгвад бӧрсяыд. Прамӧй ордым артмӧма. Час сайӧ кымын ковмис мунны. Но сёрни саяд эг и тӧдлӧй, кыдзи воим.
Тані унакодь нин йӧзыс вӧлӧма. Медсясӧ найӧ, кодъяс вӧр-вакӧд ёртасьӧны. Ӧтияс удитӧмаӧсь нин гумлалыштны черисӧ да ӧні шойччисны. Мӧдъяс писькӧдісны выль йӧрданъяс да гудралісны васӧ, мед кольмӧм чери ӧдйӧджык матыстчис йӧрдан дінас.
Збыльысь, ӧти йӧрдан писькӧдӧм бӧрын сэтчӧ матыстчис быдса ёкыш кельӧб. Гашкӧ, морт дас, ми воча воккӧд тшӧтш, уськӧдчим сэтчӧ. Лэпталам сакъясӧн ӧта-мӧд вежмӧн. Гудралам васӧ. Медбӧрын ёкышъяс вешйисны.
Но и быдӧн миян пиысь удитіс бура унакодь кыйны. Дерт, верстьӧясыд сюсьджыкӧсь да вынаджыкӧсь. Налы унджык вичмис. Но и ми воча воккӧд вӧлім дӧвӧленӧсь.
Та бӧрын уна йӧрдан на писькӧдім. Нӧшта некымынысь веськавлім чериаинӧ. А ӧтчыд весиг удайтчис йӧрдансӧ мерайтны. Гудыр ваыс йи вылас кайӧма да оз тӧдчы дорыс. Эг и тӧдлы, кыдзи дзумгыси. Но вӧлӧма ляпкыд. Гашкӧ, метр кымын. Ёртъясӧй сӧмын серӧктыштлісны. Ӧдйӧджык пӧрччи ва паськӧмсӧ да бура пыдзралі. Сэк жӧ и шондіыс яра нин шонтіс. Эз вӧв некутшӧм тӧвру. Тӧкӧтьӧӧн ва паськӧмӧй косьмис.
Тӧдлытӧг колис тувсовъя мича луныд. Гортӧ кайӧм водзвылын шойччигмоз нин кытшовті писькӧдӧм йӧрданъяссӧ. Дивӧ босьтіс, мыйта пӧдӧм чериыс сэні вӧлӧма. Гашкӧ, сыв кузя сиръяс, гӧрба ёкышъяс, гырысь сынъяс куйлісны йӧрданъяс бокас. Сідзкӧ, эз ас кадӧ удитны найӧс писькӧдны.
Сӧвтім сумкаясӧ черисӧ да мӧдӧдчим гортлань. Бӧр туйыс ёна сьӧкыдджык. Унакодь грузыс ас выланым вӧлі. Сэсся и лымйыс ёна небзьӧма да весиг лямпаясным вӧйласисны. Кык дыра ковмис гортӧ кайны. Брӧд ва ньылӧдім. Ӧдва медбӧръя воськовъяссӧ вӧчим. Но кутшӧм нимкодь вӧлі аслыным. Ӧд удайтчас гортсаясӧс свежӧй чериӧн номсӧдлыштны. Сэсся ӧд и вадйӧ кольӧм черисӧ удайтчис спаситны дзикӧдз пӧдӧмысь.
Мам кисьтіс кыйӧм черисӧ тазйӧ да кутіс мыськавны нюйтсьыс. И сё дивӧ, чериясыс ловзисны. Кутісны пальскӧдчыны бӧжъяснаныс. Вӧлӧмкӧ, ыркыдінад найӧ дыр оз унмовсьны. Таз дінас вӧлі каньным исасьӧ. Повзис тайӧс аддзӧм бӧрын да зэв ӧдйӧ гӧбӧчӧ пырис. А ме мудзӧм бӧрын ӧдйӧ и унмовси. Аски ӧд школаӧ колӧ.
Мӧд лунас сиктсаяс вуджалӧмаӧсь на мӧдлапӧвса Кылӧгвадйӧ. Но весьшӧрӧ нин вӧлӧма. Чериыд удитӧма палявны.
