ВАЖ ФОТОКАРТОЧКАЯС
Кымынысь мекӧд со тадзи вӧлі. Пыра пукалыштны ас сиктса пӧль-пӧч ордӧ. Киася. Заводита сёрнитны сы йылысь, мый меным колӧ. Векджык ӧд кутшӧмкӧ могӧн волан. Но со лои сёрнитчӧма, воӧдчӧма ӧти кывйӧ. А мунны быттьӧ абу на лӧсьыд.
Тшӧкыда тайӧ здукас синмӧй тшукӧ стенын ӧшалысь стеклӧ улын мичаа тэчӧм фотокарточка чукӧр вылӧ. Тӧдчӧ, мый стеклӧ улас тайӧ фотокарточкаясыс оз ӧти дас во нин ӧшавны. Абу уна сэні выльыс. Унджыкыс вижӧдны нин удитӧмаӧсь. Видзӧда на вылӧ да пӧшти этшаӧс кодӧс тӧда снимайтӧм войтыр пӧвстсьыс. Сӧмын, гашкӧ, кутшӧмкӧ торъя серпасторъяс серти гӧгӧрвоа, мый со этайӧ фотокарточка вылас кӧзяиныс да кӧзяйкаыс том дырйиыс. Шыльыд да мича чужӧмаӧсь. Томӧсь. Шудаӧсь. Нюмсерыс петыштӧ банйыштӧм бан бокъяс вылас. Став олӧмыс на водзын налӧн. И том гозъя нимкодьпырысь видзӧдӧны фотоаппарат вылас, мед кольны ассьыныс сійӧ кадся мыгӧръяснысӧ, синъясас ыджыд эскӧмсӧ челядьныслӧн паметьӧ. Мед коркӧ казьтыштасны жӧ налӧн быдтасъясыс, со пӧ ӧд кутшӧм мичаӧсь да шаньӧсь миян бать-мамным вӧлӧмаӧсь.
Та бӧрын бергӧдча мекӧд орччӧн пукалысь кӧзяинлань да кӧзяйкалань чужӧмбанӧн. И кыдзкӧ весиг оз эскыссьы, мый со тайӧ чукырӧсь чужӧмъяса, вӧйӧм син гуранъяса, дзормӧм нин да гежӧдмӧм юрсиа пӧльыс да пӧчыс вӧлӧмаӧсь сэтшӧм томӧн. Но со тай кадыс сэтшӧма удитӧма пӧрысьтыны найӧс. Но ӧд и абу жӧ дивӧ. Кымын дас во колис сійӧ кадсяньыс. Кымын ныв-пиӧс чужтӧма да быдтӧма. А миян сиктын пӧшти унджык семьяас вит-ӧ-квайт челядь вӧлі. Видлы та ыджда араватӧ пӧттӧдз вердны, бура кӧмӧдны-пасьтӧдны. Со и лун-вой вийсисны-пессисны бать-мам и колхознӧй му-видз вылын, и ас град йӧрын, мед кыдзкӧ быдтыны да йӧзӧ петкӧдны ассьыныс ныв-пинысӧ. Но Енмыс тай вӧлӧма на. Ставӧн дзоньвидзаӧсь. Со тайӧ керкаас быдмисны да ӧні ас котыръясаӧсь нин. Пӧрысь пӧль-пӧчлы таысь любӧ, мый эз весьшӧрӧ ло налӧн быдтысьӧмыс.
Кӧзяин да кӧзяйка казялӧны, мый ме сюся видзӧда важ фотокарточкаяс вылас, да заводитӧны висьтавлыны, коді сэні. Унджыксӧ ӧд революция кадӧ да кызьӧд-комынӧд воясӧ на вӧчлӧмаӧсь. Мужичӧйяс векджык джуджыд гӧленя ку сапӧгаӧсь, шынеляӧсь, фуражкааӧсь. Сук парма пӧвстӧ вошӧм сиктад сэки эз вӧв фотоаппаратыд. Мужичӧйяс мунлісны векджык военнӧй служба вылӧ либӧ нажӧтка корсьны да сэтысянь ас йывсьыныс паметь пыдди ыстывлісны фотокарточкаяссӧ. Тшӧкыда овлывліс сідзи, мый ӧткымынлы сэсся эз нин удайтчывлы волыны ас чужанінас. На йылысь и казьтылӧны со тайӧ вижӧдӧм фотокарточкаясыс. Снимайтчан лун кежлас мича паськӧмаӧсь, ускаӧсь, аслыссикас стрӧг видзӧдласаӧсь, сулалӧны найӧ фотоаппарат водзын да быттьӧ кӧсйӧны ошйысигмоз шуны матыссаяслы, со пӧ ми кутшӧм молодечьяс. Татшӧмӧн найӧ и кольӧны матыссаяслӧн паметьын. Кӧть эськӧ пӧшти быдса нэм нин прӧйдитӧма сійӧ кадсяньыс.
Нывбабаяс фотокарточкаяс вылас векджык кузь мича сарапанаӧсь либӧ платтьӧаӧсь, чышъянаӧсь, тюпеляӧсь.
Найӧ гортын олісны да быдтысисны. Кымын узьтӧм вой вичмывліс тайӧ том мича аньясыслы, кор налӧн верӧсъясыс нэмъяс кежлӧ кольлісны куйлыны ылі муясӧ. Со и кадысь водз чукырӧссисны чужӧмъясыс зэв уналӧн.
Кывза ӧні кӧзяинлысь да кӧзяйкалысь фотокарточкаяс йылысь, сэні снимайтӧм войтыр йылысь висьтсӧ, да ме водзын воссьӧны ас сиктсаяслӧн олӧм-вылӧм йылысь тӧдтӧм лист бокъяс. Казяла ме, мый менам сиктӧй абу олӧма сӧмын ас кежысь, мирсьыс торйӧдчӧмӧн. Пӧрысь гозъялӧн висьтысь кыла ылі каръяслысь да муяслысь нимъяс, Россиялӧн уна пельӧс йылысь казьтылӧмъяс. И шензяна серпас воссьӧ син водзын. Тайӧ со фотокарточкаяс вылас снимайтчӧм войтырыс удитӧмаӧсь кутшӧмкӧ кадӧ волыны сэтчӧ и татчӧ, воюйтӧмаӧсь, стрӧитӧмаӧсь, отсалӧмаӧсь кодлыкӧ, но аслыныс тай абу жӧ удайтчӧма ловйӧн кольны. Оз кокниа, вӧлӧмкӧ, вӧчсьы миян историяным. Уна йӧзлысь олӧмсӧ удитӧ ньылыштны сійӧ, мед петны олӧмыслӧн выль, вылісаджык кытшӧ.
Видзӧда важ фотокарточкаяс вылӧ и гӧгӧрвоа, мый абу шыбитана войтырӧн вӧлӧмаӧсь менам сиктын водзтіджык олысьяс, абу зільӧмаӧсь ӧтдортчыны войтырлӧн олӧмысь, абу жалитлӧмаӧсь асьнысӧ, мед кутшӧмакӧ кокниджык лоис миянлы, талунъя олысьяслы. А ӧні со на йылысь паметьыс кольӧма тайӧ стенас ӧшалысь важ вижӧдӧм нин фотокарточкаясыс ныв-пилӧн, внукъяслӧн да правнукъяслӧн казьтылӧмъясын.
