МЫЙЛА ВӦЙИ ЫДЖЫД КЫДЗ ПУ

Быдмисны раскын кыдз пуяс. Эз ӧти дас во. Верстяммисны. Пӧрысьмыны нин кутісны. Нюжӧдчисны, гашкӧ, енэжӧдзыс. А ӧти на пиысь, коді быдмис рас бердас, вӧлі торйӧн нин кузь да кыз. Тырмылӧма тай небось сылы шондіыс да му выныс. Рас пытшкад ӧд, кытчӧ шондіыс озджык веськав да кӧні зэв тшыгӧм, сьӧкыдджык вывлань кыпӧдчынытӧ. Оз быдӧнлӧн тырмы выныс. А тайӧ со кутшӧм. Абача кодь. Пашкыртчӧма. Кудритчӧма. Быттьӧ мича ичмонь ошйысигмоз видзӧдӧ мукӧд пу вылас.

Ӧтчыд воисны раскын быдмысь кыдз пуясыд сёрниӧ:

— Мый нӧ миянкӧд водзӧ лоӧ? Сідзи и пӧрысьмам да пӧрам му вылас. Некутшӧм тӧлк ни пӧльза миянысь. Кӧть нин мед вӧр лэдзысьяс воласны да пӧрӧдасны миянӧс. Мыйта эськӧ бур пызан-улӧс артмис. Мыйта эськӧ нимкодьлун ми вайим йӧзыслы. И коли эськӧ миян йылысь паметьыс налӧн вежӧрын.

— Уна-ӧ нӧ тіянысь пызан-улӧс артмас?— нерыштіс сэки рас бокын быдмысь Ыджыд Кыдз Пу ассьыс ёртъяссӧ.— Ті со кутшӧм вӧсньыдикӧсь. Тӧлкыс тіянысь оз ло. А ме, аддзанныд, кутшӧм ён. Менӧ ӧтнамӧс кӧ пӧрӧдасны, меысь сы мында жӧ став бурторйыс артмас, мыйта ставсьыс тіянысь.

И сэки серӧктіс нимкодьысла аслас кывъяс вылӧ Ыджыд Кыдз Пу да кутіс шенасьны вожъяснас.

Нинӧм эз шуны Ыджыд Кыдз Пулы воча раскын быдмысь мукӧд пуяс. Да и мый найӧ лысьтісны эськӧ вочавидзны тайӧ пуыслы, кор сійӧ и збыльысь вӧлі ставсьыс ён да кыз. И збыльысь, сыысь артмис эськӧ сы мында буртор, мыйта эз вермыны сетны мукӧд пуыс.

Быттьӧ кыліс Енмыс кыдз пуа раслысь тайӧ гуся сёрнисӧ, гуся кӧсйӧмсӧ. Коркӧ-некоркӧ воисны кыддза раскӧ асланыс таргысь бензопилаясӧн вӧр лэдзысьяс да пӧрӧдісны став верстьӧ пусӧ. Сы лыдын и Ыджыд Кыдз Пуӧс.

Сэсся кыскалісны найӧс тракторӧн юлӧн крут кыр йылӧ да быгльӧдлісны ваӧ, мед кывтӧны вӧр пилитан заводӧдз, тадзи кӧ нин асьныс кӧсйисны.

Кывтӧ мукӧдъяскӧд тшӧтш паськыд ю кузя Ыджыд Кыдз Пу. Но пыр сьӧкыдджык и сьӧкыдджык сылы вӧтчыны аслас ёртъяс бӧрся, кодъяс вӧсньыдджыкӧсь да кокньыдджыкӧсь. Сідзи и найӧ ӧта-мӧд бӧрся дугдывтӧг орддьӧдӧны Ыджыд Кыдз Пуӧс да кокньыдика кывтӧны водзӧ.

Аддзис сэки Ыджыд Кыдз Пуыд, мый дзик ӧтнасӧн кольӧ сійӧ ва вылын, мый вӧйны вермас, да шыӧдчис аслас пыр ылыстчысь ёртъяс дінас:

— Энӧ кольӧй менӧ! Босьтӧй аскӧдныд! Прӧститӧй коркӧя шуасьӧмъяссьыд! Ог сэсся мӧд!

А мукӧд кыдз пуяс вочавидзӧны:

— Ми ӧд тэнсьыд шуасьӧмъястӧ вунӧдім нин. Омӧльтортӧ ми огӧ помнитӧй. Но босьтны тэнӧ аскӧд огӧ нин вермӧй. Кыдзи нӧ ми визув паныдыс косалам? Да и асьным нин ӧдва кутчысям ва вылас.

Сідзи и ылыстчисны мукӧд кыдз пуяс Ыджыд Кыдз Пуысь да сэсся вошисны ю чукыль сайӧ. Вӧлисти гажтӧмыс босьтіс Ыджыд Кыдз Пуӧс. Каитчыны кутіс аслас коркӧя ошйысьӧмсьыс. Ӧд буретш сыысь сійӧс и лои накажитӧма. Зільӧ на эськӧ водзӧ кывтны. Но пыр пыдӧджык вӧйӧ сылӧн діныс да пыр тшӧкыдджыка крукасьлӧ ва пыдӧсӧ. А сэсся коркӧ Ыджыд Кыдз Пу дзикӧдз надзмӧдіс ассьыс ӧдсӧ. Кыз діныс крукасис лыа пыдӧсӧ да тыри нюйтӧн. Сӧмын йылыс корсюрӧ петкӧдчывліс ва веркӧсӧ, мед аддзывны вӧльнӧй светсӧ да юӧртны, мый сійӧ ловъя на, мый сылы окота кывтны водзӧ да сетны ассьыс ловсӧ мукӧдлы пӧльза вылӧ. Но некод эз кыв Ыджыд Кыдз Пуӧс. Сӧмын пыжӧн кывтысь-катысьяс Ыджыд Кыдз Пулысь мыччасьысь йывсӧ аддзылӧм бӧрын ылісянь полӧмпырысь кытшовтлісны сійӧс, мед оз жӧ ас бӧрсяыс кыскы ва пыдӧсас.

А сэк кості мукӧд посниджык кыдзьяс воисны вӧр пилитан заводӧ. Найӧс пилитісны вомӧна пилаясӧн. Косьтісны. Вӧчисны зэв мича пызан-улӧс, кодъясӧс сэсся ньӧбалісны йӧз да ошкӧмпырысь кутісны казьтывлыны раскын коркӧ быдмысь кыдз пуясӧс.

А Ыджыд Кыдз Пу пыр на ва шӧрас повзьӧдчӧ, сэтчӧдз, кытчӧдз сійӧс дзикӧдз лыаӧн оз тырт визув юлӧн ваыс.