МЫЙЛА ВЕНӦ ВОЛІСНЫ ЯБЫРЪЯС

Водз тулыснас Илля пӧль, вына-эбӧса на вӧлі да, вӧчис зэв мичаник кык скворечник. Дзик чача кодьӧсь. Сэсся ӧшӧдіс найӧс кузь зібъяс вылӧ керка лунвылын быдмысь льӧм пуяс пӧвстӧ. Мед пӧ овмӧдчӧны сэні ябыръяс да гажӧдӧны асланыс ноксьӧмнас да сьылӧмнас горт гӧгӧрнымӧс. И збыльысь, регыд мысти скворечникъясӧ локтісны кык ябыр гоз. Ӧти гозйыс ӧтиас овмӧдчис, мӧдыс мӧдас пырис.

И сэсянь гажасьыс-гажа лои Илля пӧльлӧн керка гӧгӧрын. Водз асывсянь ябыръяс ноксьӧны асланыс позъясын. Пелькӧдӧны найӧс, медым шоныдджык да лӧсьыдджык вӧлі быдтасъяслы. Сэсся пиянасьӧм бӧрын дугдывтӧг лэбалӧны сёянла, вердӧны ябырпиянӧс. А мудзыштасны, пуксясны скворечникъяс вылӧ да кыдзи тай горӧдасны сьывны. Мукӧддырйи колипкайысь на мичаджыка артмӧ. И ладмӧны ӧд кык ябыр семьяыд ӧта-мӧдныскӧд. Оз тышкасьны, оз пинясьны йӧз моз. Пыр меліӧсь. Пыр сьӧлӧм вӧрзьӧдана шыясӧн сёрнитӧны ёрта-ёртныскӧд. А Илля пӧль пукалӧ кильчӧ вылас каллянсӧ куритігмоз, нимкодьпырысь кывзӧ ябыръяслысь сьылӧмсӧ да шуалӧ кильчӧ дорын ноксьысь внукъясыслы:

— Со, велӧдчӧй ябыръяслысь. Кутшӧм ӧтсӧгласӧн олӧны. Оз-ӧ небось пинясьлыны-тышкасьлыны? Пыр тӧлкӧн-ладӧн ставсӧ вӧчӧны. А ті дугдывтӧг мыйкӧ юканныд ас костаныд, чачаясӧн мырддясянныд. Ӧти киӧ кӧ веськалас, мӧдлы завидь нин. Бӧрдӧмсорӧн норасянныд ёрта-ёртныд вылӧ. А ӧні кӧ нин онӧ ладмӧй, кыдзи кутанныд верстьӧнас овны. Ок ті, гачтӧм протеяс! Кывзӧй колӧкӧ менӧ, пӧрысь мортӧс. Дугдӧй пинясьӧмнад да тышкасьӧмнад овны. А мӧд ног шудыд тіян оз ло!..

Внукъясыс кывзӧны пӧльсӧ вомъяснысӧ паськӧдӧмӧн. Сідзи и эм. Оз быдысь найӧ ладмыны ӧта-мӧдныскӧд. Пӧльыс прав. Збыльысь ябыръяс моз колӧ велӧдчыны овнытӧ.

А ябыръяс тӧдлытӧг и быдтысисны да сэсся быдтасъясныскӧд ӧтлаын нин лэблывлісны сёян корсьны. Мыйӧн кутіс матыстчыны ар, медбӧръяысь сьылыштісны кильчӧ вылас пукалысь Илля пӧльлы: эн пӧ маитчы, мӧд во пӧ воам тэнад киясӧн вӧчӧм патераясӧ да лэбисны ылі лунвылӧ.

И тадзи уна во вӧлі. Сійӧ ябыръяслӧн пи-нывъясыс нин олісны Илля пӧльлӧн скворечникъясын. А аслас пӧльыслӧн внукъясыс быдмыны жӧ нин удитісны да сюркнялісны пель саяныс пӧрысь мортлысь шуӧмторъяссӧ. Ябыръяс моз жӧ зэв лада велӧдчисны ёрта-ёртныскӧд овны.

А сэк кості сёр арын ыджыд тӧвныр чегис ӧти зібсӧ да скворечникыс уси му вылӧ. Аддзис тайӧс ёна нин пӧрысьмӧм Илля пӧль, шогсьыштіс, мый оз сэсся вермы выль скворечник вӧчны, идраліс усьӧм скворечниксӧ кильчӧ улӧ. Тулыснас, кыдзи и век, бара гажа лои Илля пӧльлӧн керка гӧгӧр. Медводз воисны пӧрӧм скворечникын кольӧм во олысь ябыр гозйыд. Аддзисны, мый абу налӧн оланіныд. Шогсьыштісны. И нем думайттӧг шуисны овмӧдчыны орчча скворечникӧ. Кӧть эськӧ тӧдісны, мый воасны жӧ сэтчӧ важ кӧзяин гозъяыс, кодъяс таво мыйлакӧ сёрмӧдчыштісны. Ябыръяс таӧдз некор на эз овмӧдчывлыны йӧз патераясӧ. Пыр аслыныс мыйкӧ зілисны лӧсьӧдлыны. Но вочасӧн кадыс вежсис. Дугдісны пуктыны грек туйӧ сійӧ, мый водзті вӧлі грекӧн. Выль ногӧн босьтчисны овны. Код тӧдас, йӧзлысь-ӧ, нӧшта кодъяслысь-ӧ тадзисӧ велӧдчисны. Но кор сёрмыштӧм мысти воисны асланыс патераӧ важ кӧзяин гозъя, аддзисны, мый сэні эмӧсь нин олысьяс.

Мый сэсся вӧчан? Тышкасьны кутан — серам вылӧ асьтӧ лэптан. Шогсьыштісны ябыр гозъя. Дивитыштісны наян суседъясӧс. Миян бать-мам на пӧ шулісны, мед пыр ладмӧдчылім ӧта-мӧдкӧд. Со пӧ весиг Илля пӧль таысь ябыръясӧс ошкыліс да ассьыс внук-внучкасӧ миян вылӧ видзӧдӧмӧн бура жӧ велӧдіс овны. А ті тӧлка-лада олӧмсӧ торкны кӧсъянныд.

А скворечниксянь мыччасьысь наян ябыр гозъя пыр и вочавидзисны: ӧні пӧ вежсис олӧмыс, коді пӧ ёнджык да наянджык, сійӧ и кӧзяин.

Мый татчӧ шуан? Помнитланныд на пӧ миянлысь кывъяснымӧс да сёр сэки лоӧ. Чипӧстісны сэки ас гортсьыныс вӧтлӧм ябыр гозъя да лэбисны сикт сайса пипу раскӧ. Кӧть эськӧ жаль жӧ вӧлі налы эновтны Илля пӧльлысь гажасьыс-гажа керка бердсӧ.

А наян ябыр гозъяӧс тайӧ гожӧмнас и збыльысь ыджыд грек суис. Абу весьшӧрӧ вӧлӧма шуӧмыд. Кань гыж улӧ веськалісны ябыр пияныс, кор вӧлі видлалӧны ассьыныс бордъяснысӧ да нем виччысьтӧг му вылӧ пуксисны. Быдтасъястӧг и ковмис коллявны гожӧм помсӧ ябыр гозъялы. Сэки вӧлисти налы уси юрас скворечникса важ кӧзяинлӧн шуӧмыс, мый оз позь ыштыны йӧз эмбур вылӧ. Яндзим лои ябыр гозъялы та бӧрын. Лэбисны найӧ пипу раскӧ прӧща корны асланыс коркӧя суседъяслысь. Сэсянь ябыръяс бара ӧтсӧгласӧн кутісны овны. Гӧгӧрвоисны, мый зык-шумыд да ӧта-мӧд вылӧ вежӧгтӧмыд бурӧдз оз вайӧд. И бара гажа лои Илля пӧльлӧн керка дорын.