ГӦГИНЬ ПӦЧ
Ичӧтдырйи друг висьми да мам нуӧдіс менӧ больничаӧ, коді вӧлі орчча сиктын. Сэні мамкӧд медводз сёрнитіс серамбана да мелі чужӧма, зэв варов да гора гӧлӧса еджыд халата ань. Сійӧ сюся кывзіс мамӧс, а ачыс дугдывтӧг видзӧдлывліс ме вылӧ, быттьӧ дыр аддзывлытӧм бӧрын вӧлі гажтӧмтчӧма меысь. Ме сідзжӧ гусьӧн кыйкнитлывлі тайӧ ань вылас, коді медводдзасяньыс воис меным сьӧлӧм вылӧ. Ог тӧд, мыйла. Но кыдзкӧ мӧдіс кыскыны ас дінас. Та бӧрын ме сыкӧд нӧшта на гоз-мӧдысь аддзысьлі, кор ветлӧдлывлі мамкӧд больничаӧ.
Мам висьталіс, мый сійӧс шуӧны Люся тьӧтӧн, уджалӧ тайӧ больничаас да менӧ ичӧтдырсяньыс тӧдӧ. Но ме бара жӧ, мыйлакӧ, сэки эг путьмы юавны мамлысь, а бӧрынджык сэсся и вунӧді, мыйла тайӧ варов да мелі чужӧма аньыс тӧдӧ менӧ ичӧтдырсянь. Ӧд больничаысь ӧтдор, ме сійӧс эг аддзывлы, а сійӧ со ме йылысь тӧдмалӧма. Дивӧ дай сӧмын.
И со кутшӧмкӧ праздник водзвылын мам шыӧдчис ме дінӧ:
— Помнитан, пиук, Люся тьӧттӧ, коді тай тэныд бурдны отсаліс?
— Дерт жӧ, эг на вунӧд, — вочавидзи ме.
— Виччысь, аски сійӧ гӧститны кӧсйӧ волыны миян ордӧ, — шуис мам.
— Збыль али мый!— горӧдсис менам. Сы вӧсна, мый меным сідзжӧ зэв окота вӧлі паныдасьлыны Люся тьӧткӧд, кодысь ёна бырис гажӧй.
— Збыль, збыль, — помаліс сёрнисӧ мам. А ачыс кутіс дасьтысьны аскиа лун кежлӧ, мед бурджыка чӧсмӧдлыны дыр виччысяна гӧстяӧс.
И со мӧд луннас ме бара аддзыси Люся тьӧткӧд. Сійӧ кутчысьліс мамкӧд. Ӧд мыйта кад нин колис больничаӧ коркӧя ветлӧмсянь. А сэсся кык ань пуксисны пызан сайӧ да кутісны помся сёрнитны олӧм-вылӧм йылысь.
Ас костаныс пӧттӧдз варовитӧм бӧрын Люся тьӧт да мам бергӧдчисны мелань. И мам Люся тьӧт вылӧ видзӧдлывлігмоз шуис меным:
— Кывзы, пиук, Люся тьӧтыд ӧд тэныд лоӧ гӧгинь пӧчӧн.
Ме весиг чуйми мамлысь кывъяссӧ кылӧм бӧрын. Менам ӧд вӧліны аслам пӧчьяс. Батьладорсянь Анись пӧч важӧн нин эз вӧв ловъя. А мамладорсянь Домна пӧч оліс орчча посёлокын. А ӧні нӧшта на ӧти пӧч тыдовтчис. Сы йылысь ме эг кывлы ни эг тӧдлы. Меысь быттьӧ гусьӧн сійӧс видзӧмаӧсь.
— Мамӧ, менам кык пӧч нин эм, — шензьӧмпырысь шуи ме.— Кытысь нӧ менам коймӧд пӧчыс друг лоис.
Мам сӧмын вакӧдіс менам кывъяс вылӧ:
— Люся тьӧтыд ӧд тэа-меаӧс бабитіс, кор ме тэнӧ чужтыны вӧлі кӧсъя. Тэ ӧд чужӧм бӧрад он вӧлӧм весиг лолав. Лӧзӧдны нин кутӧмыд. А ме сы ни садь куйла. Но Люся тьӧт тэнӧ быд ногыс зыралӧма да пӧлялӧма. Со и ловзьӧмыд. Ен сыкӧд, и ӧні со ловъя да мед кузь лоӧ тэнад нэмыд. А ме вӧтӧн моз помнита, кыдзи тэ Люся тьӧтлӧн мелі кияс улын ловзин да друг гораа бӧрддзин.
— Збыль, ставыс сё збыль, — торкис мамӧс Люся тьӧт.— Ог нин ӧд вӧлі надейтчы. Но кӧнкӧ Енмыс вӧлӧма на. Пыр кевми, мед оз жӧ сійӧ пузчужӧм кагаӧс ас дорас босьт. Мед сетас жӧ овны. А кор сэсся бӧрддзин, вӧлисти кокняліс сьӧлӧм вылын.
Та бӧрын Люся тьӧт да мам дыр на варовитісны ас костаныс, тшай юигмоз. А ме вом паськӧдӧмӧн кывзі налысь сёрнисӧ. Ӧд сы мында выльтор тӧдмалі ас йылысь. И ӧні лои вӧлисти гӧгӧрвоана, мый сійӧ гӧгинь пӧчыс. Мукӧд пӧчьясысь тай абу жӧ шыбитана. И мӧдджык синъясӧн нин куті видзӧдны Люся тьӧт вылӧ. Ӧд не кӧ сійӧ, ме эськӧ, гашкӧ, тайӧ свет вылас эг вӧв. Став олӧмыс эськӧ метӧг муніс. Меным та бӧрын кыдзкӧ весиг эз ло лӧсьыд. Кыдзи нӧ олӧмыс метӧг вермис мунны? Кӧнкӧ дзирдалӧ шонді, дзользьӧны лэбачьяс, ворсӧны челядь. А ме абу. Оз вермы лоны татшӧмыс. И весиг сьӧлӧмӧй кутіс чеччыны тайӧ шуштӧм мӧвп бӧрас. Со та вӧсна и окота вӧлі аттьӧавны ассьым гӧгинь пӧчӧс, мый эз сет кусны менам олӧмлы.
Но мыйла нӧ меным ӧнӧдз та йылысь некод эз висьтавлы? Весиг ачыс гӧгинь пӧчыс ме дорӧ эз волывлы. Гӧгӧрвоа, мый сылӧн кадыс оз тырмы. Висьысьыд уна. Но позьӧ жӧ вӧлі коркӧ кежавны да казьтыштны ас йывсьыс. А ӧні Люся тьӧт да мам мукӧдтор йылысь нин сёрнитӧны. Быттьӧ тадзи и колӧ. Быттьӧ менам олӧмын нинӧм сэтшӧм-татшӧмыс абу и вӧлӧма. Но ме тайӧ лунсяньыс, аслам чайтӧм серти, быттьӧ выльысь чужи свет вылас. Со ӧд кыдзи овлӧ.
А сэсся унаысь на та бӧрын паныдасьлі Люся тьӧткӧд, Людмила Васильевнакӧд, аслам гӧгинь пӧчкӧд. Кежавлывлі и сы ордӧ гортас. Кӧть сылӧн ыджыдкодь семьяыс вӧлі, век бура примитіс менӧ. Быд татшӧм паныдасигӧн сёрнитлывлім ӧта-мӧдлӧн олӧм-вылӧм йылысь. Сійӧ бӧрынджык висьӧдчӧ нин вӧлі да норасьлывліс та вылӧ. Ог жӧ пӧ нин ёна дырсӧ ов. А ме ас кежысь аттьӧавлі гӧгинь пӧчӧс, мый сетіс позянлун меным мусӧ талявны да кевмылі Енмӧс, мед и сылысь кузьдӧдас нэмсӧ.
Ӧні Люся тьӧт важӧн нин абу ловъя. Но менам синъяс водзӧ зэв тшӧкыда сувтлывлӧны сылӧн серамбана чужӧмыс, мелі синъясыс, гора гӧлӧсыс. И сэки кажитчӧ меным, мый сійӧ пыр на ловъя. Эз и мунлы тайӧ свет вывсьыс. Мекӧд орччӧн олӧ да менӧ быдсяма омӧльсьыс видзӧ. И быдысь сиктса шойна вылӧ волігӧн казьтывла мукӧд пӧчьяскӧд тшӧтш и ассьым гӧгинь пӧчӧс, коді таладор свет вылас югзьӧдіс олӧмӧс. Мед жӧ и мӧдар югыдас сылы лоӧ кокниджык.
