КЫМӦРЪЯС ВӦЙӦМАӦСЬ ВА ГУРАНӦ
Асывбыд ведраысь моз кисьтіс-зэрис. Коркӧ сэсся руд кымӧръяс вешйисны жӧ бокӧ. А на коласӧд бырснитіс яръюгыд шонді. Пыр жӧ долыдджык лои ывла вылын. Кыдзи нӧ татшӧм каднас верман гортын пукавны, кор улича вылын сэтшӧм ва гуранъяс кутісны дзирдавны-пӧртмасьны. А туй бокъясӧд шоръяс писькӧдчӧмаӧсь.
Быттьӧ тайӧс тӧдӧмӧн кильчӧ вылын кылісны кодлӧнкӧ гора кок шыяс. А сэсся керкаӧ пырис Ӧльӧлӧн Шурӧ медбур ёртыс да порог дорсяньыс нин гораа шуис:
— Ӧльӧ, тырмас гортад пукавны. Со кутшӧм гажа ывлаыс лои. Лок петалам да ворсыштам.
Пач вомдорсянь пыр жӧ шыасис Ӧльӧлӧн мамыс:
— Тӧда ме тіянлысь ворсӧмъястӧ. Сӧмын ва гуранъясӧд кужанныд келавны.
Сэсся неуна ланьтыштліс да стрӧга шуис Ӧльӧлы:
— Петав. Но кӧтӧдан кӧ гачтӧ да дӧрӧмтӧ, мӧдысь некытчӧ ог лэдз. Кутан гортын пукавны.
Ӧльӧлы кыкысь шуны оз ков. Быттьӧ эз и кывлы мамсӧ. Ӧдйӧджык сюйис кокас резина сапӧгсӧ да тӧвныр моз котӧртіс Шурӧ бӧрся ывлаӧ. А сэні и збыльысь вӧлі праздник. Гажаа дзольгисны ябыръяс. Забор вылын гораа китшкисны катшаяс. Детинкаясӧс аддзӧм бӧрын кутісны лявксьыны орчча керкаяс дорын понъяс.
Матыстчисны Ӧльӧ да Шурӧ медся ыджыд ва гуран дорас да кӧсйӧны нин вӧлі орддьӧдчӧмӧн котӧртны, коді медӧдйӧ вуджас сы вомӧн. Но друг Ӧльӧ сувтовкерис да чуймӧмӧн шуис ёртыслы:
— Шурӧ, видзӧд, видзӧд, со кымӧръясыс вӧйӧмаӧсь ва гуранас!
Шурӧ видзӧдліс да сідзжӧ чуймис. Збыльысь, лӧсталысь ва гуран веркӧсын пӧртмасисны еджыд кымӧрторъяс. Быттьӧ нарошнӧ лэччӧмаӧсь енэжысь да вӧйтчӧмаӧсь ваӧ. И ӧні ва гураныс кажитчис пыдӧстӧм енэжӧн жӧ. Пыран кӧ сэтчӧ, надейнӧ он подйы. Сідзи и верман вӧйны. Шурӧ весиг повзьӧмысла бӧрлань сетчыштіс.
Но друг ва гуран дорӧ пуксисны гора гӧлӧса воробейяс. Сэсся пырисны ваас да кутісны пуртікасьны. Сэтшӧм любӧ налы вӧлӧма ваыд. Но пыр жӧ лэбисны неылын сулалысь льӧм пу вылӧ, кор аддзисны, кыдзи ва гуран шӧрӧ пырис сиктын быдӧнлы тӧдса Катшыс пон да кутіс горша лакны васӧ. А сылӧн лапаяснас лэптӧм гыясыс серӧдісны ва веркӧссӧ да кымӧрторъясыд пыр жӧ кытчӧкӧ вошисны.
Гӧгӧрвоисны сэки Ӧльӧ да Шурӧ, мый ва гураныс абу нин сэтшӧм джуджыд. Гораа резсигмоз котӧртісны сы вомӧн.
А неылын вӧлі мӧд ва гуран. Сылӧн веркӧсын сідзжӧ кывтісны кытчанькӧ кымӧрторъяс. Тайӧ ва гураныс сідзжӧ кажитчис пыдӧстӧмӧн. Но Ӧльӧ да Шурӧ эз нин повзьыны сыысь да бара котӧртісны шӧрӧдыс гораа сералігмоз.
Тадзи налӧн туй вылын вӧлі на уна ва гуран. И быдын купайтчисны еджыд кымӧрторъяс. И быд гӧп кажитчыліс джуджыдсьыс джуджыдӧн. Но Ӧльӧӧс да Шурӧӧс нинӧм нин эз повзьӧд, кытчӧдз найӧ ва гуранъяс вомӧн котӧртігмоз да ӧта-мӧднысӧ резігмоз эз воны сиктсайса сёнӧдз, кыті визувтіс зэв збой шор. Зэртӧдзыс муртса кыліс сылӧн горыс, а ӧні збойсьыс-збой да скӧрсьыс-скӧр лоӧма. Сідзи и муткырасьӧ гудыр ваыс вабергачьясӧн.
Ӧльӧ да Шурӧ кутісны шыблавны шорас чагторъяс, кодъяс лоисны налы аслыссикас судноясӧн. Быдӧн на пиысь зілис, медым сылӧн судноыс ылӧджык кывтіс да эз ляскысь берегӧ. А горзӧмыс мыйта. Зонкаяс весиг эз казявны, мый налӧн дӧрӧм-гачьясыс важӧн нин кӧтасисны. Ичӧтик сапӧгъясаныс болскакыліс ва. Уна и судно найӧ колльӧдісны татшӧм ногӧн. Весиг удитісны вензьыштны, кодлӧн судноыс медылӧ кывтіс.
Медбӧрын мудзисны жӧ да мӧдӧдчисны гортланьыс. Орчча керкаясын ӧд вӧлі олӧны. Ӧні кыкнан зонкаӧс ӧти шог майшӧдліс, мед эськӧ гортаныс найӧс ёнасӧ эз пинявны. А мӧдысь кӧ сэсся оз лэдзны гуляйтны ывла вылӧ? Но век жӧ ни Ӧльӧ ни Шурӧ эз эскыны талы. Ӧд эз на вӧвлы сэтшӧмтор, медым зонкаясӧс кузь лунтыр видзлісны гортаныс. Налы пыр кутшӧмкӧ помка вылӧ ыстысьӧмӧн удайтчывліс уйкнитны ывла вылӧ.
Со и ӧні Ӧльӧ полӧмпырысь пырис гортас. Чӧла пӧрччис кӧтасьӧм дӧрӧм-гачсӧ да ӧшӧдіс паччӧр дорӧ. А ачыс тэрмасьӧмӧн кайис паччӧр вылӧ. Мамыс помалӧма нин вӧлі пусьыны-пӧжасьны да виччысис батьсӧ пажнайтны.
— Сідзи и тӧді, мый кос паськӧмӧн он лок, — шуыштіс мамыс. — Он ӧмӧй мудз ваас келалӧмсьыс. Бара аски несйӧдлыны кутан.
Но Ӧльӧ тайӧ пӧрйӧ казяліс, мый мамыс абу ёна дӧзмӧма сы вылӧ да гораа висьталіс:
— Мамук, а ми талун Шурӧкӧд аддзылім, кыдзи ва гуранъясас кымӧръяс купайтчӧны. И тайӧ гуранъясыс дзик пыдӧстӧмӧн кажитчӧны.
— Со и колӧ виччысьны васьыс. Мед пыдӧстӧм йирӧ он веськав, — сӧмын негораа вочавидзис мамыс.
А сэсся Ӧльӧ унмовсис да вӧтасис ва гуранын купайтчысь кымӧрторъясӧс. На вылын сійӧ пукалӧ Шурӧыскӧд да качай вылын моз качайтчӧ. И сэтшӧм долыд кыкнанныслы.
Кымын во нин колис сійӧ кадсяньыс, а ӧні верстьӧ нин Ӧльӧ некор оз вунӧд, кыдзи медводдзаысь аддзис ва гуранын купайтчысь кымӧръясӧс. И ӧнӧдз татшӧм гуранъясыс кажитчӧны сылы пыдӧстӧм йиръясӧн. Сӧмын колӧ смелмӧдчыны кевлыны. И сэки подйӧм бӧрын збыльысь нинӧмысь он кут повны.
