КӦНІ БУРДЖЫК ШОЙЧЧЫНЫ
Витюк терпитны позьтӧма виччысис, кор помассясны гожся каникуллӧн бӧръя лунъясыс да сійӧ бара аддзысяс школаын аслас ёртъясыскӧд. А помкаыс та вылӧ вӧлі. Гожӧмнас сійӧ шойччис Сьӧд саридз дорын. И окота вӧлі ошйысьыштны ёртъяс водзас ылі лунвылӧ ветлӧмнас. Мед инӧ завидьтыштасны. Гежӧд на коді налӧн ыджыд сиктысь волывліс сэтчӧ. А Витюклӧн бать-мамыс мукӧдсьыс озырджыкӧсь, ӧнія ногӧн кӧ коммерсантъяс. Судзӧдӧмаӧсь кыськӧ дона путёвка лунвывса лагерӧ да и шуӧмаӧсь вӧчны асланыс радейтана ӧтка пиыслы бур козин. Мед пӧ гожйӧдчыштас ылі лунвывса шонді улын, польскӧдчыштас шоныд саридзлӧн гыяс вылын. Сэк пӧ, гашкӧ, бурджыка пондас велӧдчыны. Кӧть эськӧ Витюк эз вӧв дышъяс лыдысь. Но мукӧддырйи ыръянитліс.
Витюклы и збыльысь ёна воис сьӧлӧм вылас лунвыв саридз дорас шойччӧмыс. Таӧдз сійӧ помтӧм-дортӧм васӧ некор на эз аддзыв. Со и эз ӧтчыдысь юавлы челядьлӧн лагерӧн веськӧдлысьяслысь, кӧнкӧ пӧ эм абу тайӧ лӧзалысь ваыслӧн помыс да мыйла сійӧс шуӧмаӧсь Сьӧд саридзӧн. Со тай нӧ водз асывсянь сёр рытӧдзыс пыр гыалӧ лӧз ва. Но сылы воча сӧмын серӧктывлісны, эз тӧдны, мый вочавидзны.
Ёна воисны Витюклы сьӧлӧм вылас и дельфинъяс, кодъяс ӧта-мӧдныскӧд венласьӧмӧн ваысь чеччалігмоз вӧтчисны челядь тыра теплоход бӧрся. А кутшӧм пемыдӧсь тані войясыс. Весиг орччӧн восьлалысьӧс сьӧкыд вӧлі аддзыны. Сӧмын неуна водзынджык тайӧ кадас збыльысь сьӧд саридзыс негораа ропкӧдчыштіс да быттьӧ кӧсйис вӧтлыны кытчӧкӧ пемыд войсӧ.
Но ньӧти эз воны сьӧлӧм вылас нильӧг медузаяс, кодъяс быттьӧ нарошнӧ дэльӧдісны Витюклысь яйсӧ. Да нӧшта мукӧддырйи кыськӧ воӧм тӧлыс кыпӧдліс саридз вылын ён гыяс. Сэки эз сӧмын челядь, весиг верстьӧяс эз лысьтны купайтчыны.
Ӧні Витюк казьтылӧ Сьӧд саридз дорын коллялӧм лунъяссӧ, аслас выль ёртъясыскӧд гажа ворсӧмъяссӧ, бипур дорын сьыланкывъяса рытъяссӧ да быттьӧ выльысь волӧ сійӧ кадас. Ак эськӧ нӧшта кӧ воласны тайӧ гажа лунъясыс. Мыйла нӧ сэтшӧм ӧдйӧ найӧ колисны. И ӧні сьӧдӧдз гожъялӧм чужӧма Витюклы окота вӧлі висьтыштны ас коддьӧмъясыслы лунвылын шойччӧм йылысь. Со и виччысис сентябр тӧлысьсӧ. А сійӧ дыр виччысьӧм бӧрад кыдзкӧ тӧдлытӧг и воис.
Восьлалӧ Витюк школалань да мӧвпалӧ, кыдзи чуймӧдас ёртъяссӧ аслас висьтъясӧн. Но найӧ тайӧ пӧрйӧ Витюккӧд чолӧмасьӧм бӧрын эз весиг нинӧм юасьны сылысь, пыр жӧ торйӧдчылісны да мый йылысь кӧ пондылісны гораа вензьыны ас костаныс. Витюк нинӧм эз гӧгӧрво да весиг шай-паймуніс, кытчӧдз сы дорӧ эз матыстчы медбур ёртыс, Матюшыс.
— Эк тэ, вошлӧм морт, — дивитӧмпырысь шуис сійӧ. — Мыйла нӧ миянлы висьтасьтӧг лунвылас ветлін. Ми ӧд тэнӧ асланым лагерӧ вӧлі кӧсъям корны. А мам-батьыд висьталісны, мый лунвыв саридз дорӧ пӧ нин мунӧмыд шойччыны.
Витюк гӧгӧрвотӧма видзӧдліс Матюш вылӧ да кӧсйис мыйкӧ вочавидзны. Но Матюш эз сет кыв шуны да водзӧ висьталіс:
— Ми ӧд каникул вылӧ петӧм бӧрад сёрнитчим асланым сиктса веськӧдлысьяскӧд, ӧтувтчим торъя лагерӧ, да босьтчим пелькӧдны-мичмӧдны уличаяс, краситны заборъяс. Мед мыйкӧ и бурӧс вӧчны, и нажӧвитчыштны. Дерт, эз нин сэтшӧм уна миянлы мынтыны, но меным выль спортивнӧй костюм вылӧ тырмис. Эгӧ сӧмын уджалӧй, но и шойччим. Купайтчим, ворсім футболӧн да волейболӧн.
Сэсся Матюш недыр кежлӧ ланьтыштліс да содтіс:
— Дерт, тэнад бать-мамыд озырджыкӧсь да тэныд оз ков ёна майшасьны выль кӧм-паськӧм вӧсна. Но ӧд ми эгӧ сӧмын нажӧвитчыштны кӧсйӧй. Зілим, мед мичаджык лоис сиктным.
Ӧні Витюк вӧлисти гӧгӧрвоис, мый йылысь вензисны сылӧн ёртъясыс. Вӧлӧмкӧ, найӧ сёрнитчӧмаӧсь нин ас костаныс локтан гожӧм бара уджалыштны сиктаныс да та кузя и вӧзйисны ёрта-ёртныслы ассьыныс мӧвпъяснысӧ.
А сэсся нывкаяс да зонкаяс сувтісны школалӧн ыджыд залӧ линейка вылӧ. Сиктса администрацияӧн веськӧдлысь Пётр Петрович аттьӧаліс Матюшӧс да сылысь ёртъяссӧ ыджыд бур вӧчӧмысь, сетіс козинъяс да медбӧрын шуис:
— Ме зэв ёна кӧсъя, медым ті лоинныд тайӧ арлыдсяньыс асланыд сиктаныд бур кӧзяинъясӧн. Велӧдчинныд лелькуйтны ассьыныд мунытӧ, тӧждысьны сы вӧсна. Оз быдӧн школа помалӧм бӧрын мун бокӧ. Кодъяскӧ велӧдчасны водзӧ да бӧр бергӧдчасны чужан сиктас, пӧль-пӧчьяслӧн му вылӧ. И колӧ ӧнісянь дасьтысьны та кежлӧ.
Уна аттьӧалана кыв шуис гожся лагерын уджалысьяслы и школаса директор Степан Степанович. А зонкаяс да нывкаяс сӧмын нимкодьпырысь видзӧдлывлісны ӧта-мӧд выланыс да быттьӧ мӧвпалісны нин локтан гожӧм йылысь. Урокъяс бӧрын гортлань восьлалігӧн Матюш висьталіс Витюклы, кыдзи ставыс артмис да медбӧрын шуис юалігмоз:
— Локтан гожӧмӧ, гашкӧ, и тэ миянкӧд ӧтувтчан?
Витюк воча нинӧм эз шу да сӧмын кутліс Матюшлысь кисӧ. Оз жӧ сійӧ кут ӧтдортчыны ёртъяссьыс.
А гортас нин шуис мамыслы:
— Тӧдан, мам, локтан гожӧмнад ме некытчӧ бокӧ ог мун. Ас ёртъяскӧд кута уджавны да шойччыны гортса лагерын.
Мамыс сӧмын нюмъёвтіс Витюклӧн кывъяс вылӧ да вочавидзис:
— Тэныд ӧд тыдаланаджык. Гашкӧ, тадзи и бурджык лоас.
