ЫЛӦДЧАН ЛУН

Ылӧдчан луныс вӧскресенньӧӧ веськаліс, да Чукышев, кӧть и водз садьмис, дыркодь на туплясис вольпасяс, мӧвпаліс, кодӧс да кыдзи талун пӧръявны: «Кольӧм во лӧсьыда артмыліс: мӧдӧдлі трактористӧс куим верст сайӧ гаражӧ, подӧн, мися, запчасьтъяс воӧмны, да бӧрйы, мый тэд колӧ. Мунӧм бӧрас пырим сэсся будкаӧ да пӧттӧдз ваксим. Кутшӧм нӧ запчасьтъяс миянлы?..»

Чеччис Чукышев да гӧтырсяньыс и заводитіс. Петаліс ывлаӧ, пырис да шуӧ:

— Баляясыдлы картупельсӧ эн-ӧ вывті гырыся сет — зэв нин лёк ногӧн каркъялӧны, гашкӧ, и виньдӧмаӧсь нин.

Гӧтырыс джодж вӧлі идралӧ да корӧсьнас и чепӧсйис гидйӧ. Баляяс, вӧлӧмкӧ, сёйӧмаӧсь нин важӧн да ӧні вугралӧны кос эжӧр вылын. Устя пырис, кватитіс укват да вожъяснас водзӧ чургӧдӧмӧн воськовтіс:

— Ныр-вомтӧ вот пазӧда ылӧдчӧмсьыд, сьӧд вужлялысь!

Чукышев шӧйӧвошис видзчысьтӧмысла, нюмсӧ быттьӧ мӧс ньылыштіс, синъясыс юрсиӧдзыс кайисны. Повзьӧмысла сакасис кыкнан кинас укватлӧн сьӧд вожъясӧ:

— Эн, эн, Устя, эн. Ылӧдчан лун талун, ылӧдчан лун, мися, первое апреля!

Устялӧн дырӧн сэсся небзьыштіс жӧ сьӧлӧмыс.

— Ылӧдчы, кужан кӧ, а тадзи ӧд тэ мортӧс верман джӧмдавтӧдз вайӧдны.

Чукышев мыськис сьӧдассьӧм кияссӧ, да чай юны гозъя пуксисны.

Кӧзяйка петаліс посводзӧ, пыртіс доз, коді эз нин вӧв дзик тыра.

— Сватыдлы татысь сетлі гоз-мӧд румка, пыраліс коркӧ да. На, сысъяв инӧ.

Чукышев ачыс и кисьтіс стӧканӧ да чӧвтіс ӧтпырйӧн ставсӧ, мый вӧлі кисьтӧма. Дась нин вӧлі чукыртчывны няньтор исыштіг, да кӧсйӧмыс эз артмы.

— Мый нӧ он закусит, тьӧвган ме вылӧ? — юаліс Устя.

Вочавидзӧм пыдди кӧзяиныс шыбитіс стӧкансӧ джоджлань:

— Со тэд ваӧн юктасьӧмсьыд! Со тэныд, — шыбитіс нӧшта мыйкӧ.

— Эн жуглы, сяммӧдчы. Ылӧдчан лунӧ позьӧ и ваӧн юктасьны.

— Один-один, сідзкӧ, — шуис Чукышев, чеччис пызан сайысь да заводитіс пасьтасьны.

— Кытчӧ нин мӧдӧдчин?

— Час, сват дорӧдз ветла.

Сватыс, Педул Виктор, кӧть и абу на пӧрысь, а тош видзӧ да кузь юрси быдтӧма. Пукалӧ пызан сайын. Юрси-тошсӧ сыналӧма да быттьӧ Микола-угодник.

— Пӧсь чолӧм сватлы! — посводзсяньыс на горӧдіс Чукышев. — Праздникӧн тэнӧ!

— Кутшӧм сэтшӧм праздникӧн? А-а, вӧскресенньӧ талун да? Но инӧ. Лок пуксьы, чай ю.

— Некор. Пывсянӧ тэрмася. Локті, мися, он-ӧ волы дась жарас костӧ пӧжыштны.

— Вола инӧ, бура кӧ ломтін пывсянтӧ.

— Но и бур, сідзкӧ. Ме муна да сасӧ из вывсьыс вӧтла, а тэ лок ньӧжйӧник.

Чукышев воис гортас да ӧшинь дорас пуксис. Видзӧдӧ, кыдзи сватыс кӧдзыд пывсянӧ локны пондас. А со и локтӧ нин. Тазйын белльӧ вайӧ, белльӧ вылас корӧсь пуктӧма. Ӧшиньсяньыс тыдалӧ — дзувкнитіс-пырис пывсянӧ, а петіс нӧшта на зільджыка, пуля моз. Ылісяньыд Чукышев эз гӧгӧрво, пиньяснас герчкӧ сватыс али нюмъялӧ. Вомыс тай пӧлӧс-а. Пырис. Нюмъялӧма, вӧлӧмкӧ.

— Тӧді ӧд ылӧдчан лунсӧ да, видзӧдлы жӧ, ылалі. Сяммин, сяммин, другӧ.

— Но пуксьы, куритчы. Пывсян бӧрад, гашкӧ... этійӧ, неуна? Гӧтыр меным кисьтыліс жӧ нин.

Педул Виктор юис да шуӧ:

— Но мед. Горшӧ ёна жӧ нин косьмӧ вӧлі-а. Ачым нин кӧсйи матыстчывны ва ведра дорас.

Сэсся сватъяс сёрни панісны, сиктса выльторъяс йылысь. Педул Виктор сёрнитігмозыс и висьталіс, сиктӧ пӧ милиция воӧма, Вась Сандырӧ сувтӧмаӧсь. Ружьёяс да сетьяс кутасны босьтавны, кутшӧмкӧ выль положение пӧ петӧма да.

— Ставсӧ ӧд керка-сараяд он дзеб, абу ем, — водзӧ сёрнитіс Педул Виктор. — Ме тай чукӧрті мыйсюрӧ коланаджыксӧ да нарт вылӧ сӧвті-а. Кӧсъя рытгорувнас кыскыны угӧддьӧ керкаам. Гашкӧ, и збыльысь шобны кутасны да... Но, пока!

Гортас нин Педул Виктор видзӧдліс ӧшиньӧдыс. Аддзис — ыбвывса чарӧм вывті Чукышев нарт кыскӧ, усьлӧ да мунӧ — тэрмасьӧ.

— Но дзеблав, дзеблав, — нюмъёвтіс дӧвӧльпырысь сватыс.