«ДРУЖБА»

Тарас бара на парскис Евлогӧс. Батьыс, Миш Педӧр, кыськӧ вайӧма «Дружба» пила. Сійӧ бронвидзис гӧбӧч вылас ыджыд дундук моз да югъяліс турунвиж краскаӧн. Евлог некыдз эз вермы вежӧртны, мый вылӧ татшӧм ыджыд пилаыс. Ӧд сійӧс зэв сьӧкыд лоӧ новлӧдлыны. Дерт, горт гӧгӧрад позьӧ на, но ковмас кӧ нуны кытчӧкӧ ылӧ вӧрӧ, сойясыд рудзаласны. Ӧтарӧ кыскы да мӧдарӧ вай, да нӧшта сылы бензин ыджыд канистра тыр колӧ босьтны, да ключьяс.

Керкаӧ пырисны мужик чукӧр, ставныс шензяна чужӧмаӧсь, на водзын генерал моз восьлаліс Миш Педӧр. Сійӧ шавксьӧдіс гӧбӧч выв дорӧ, кватитіс «Дружбасӧ» да сувтӧдіс пызан шӧрӧ, мед пырысьяс видзӧдласны прамӧйджыка.

— Вот тайӧ машинанас и кутам ӧні пилитчыны, оз нин ков сойястӧ песны. Ёна кокньӧдас миянлысь уджтӧ, — ошйысигмоз индіс кинас пила вылӧ Педӧр.

— Пызан вылад эськӧ тай мича да бур, а кыдзи уджалӧ? Колӧ видзӧдлыны делӧ вылас, — шыасис Педӧрлӧн вокыс, Миш Яков. — Вай петкӧдлам ывлаас да видлам ӧти кер пом пилитны, сэки вӧлисти позьӧ шуны, добра тайӧ али лӧп.

— Петалам и эм. Збыль ӧд шуа, пилаыс дзик кӧин кодь, син лапнитлігкості кертӧ орӧдӧ, — ӧзйис кӧзяин, да мужик чукӧр ызгигтырйи петісны керкаысь.

Тарас да Евлог вӧтчисны на бӧрся.

— То, бензин крансӧ восьтан, стартёрсӧ пуктан да сӧмын воропӧдыс кыскышт, — петкӧдлігмоз висьталіс Миш Педӧр, стракнитіс стартёр кӧвсӧ ӧтчыд, мӧдысь, коймӧдысь. «Дружба» чӧв оліс.

— Час, карбюраторас тшук бензиныс абу на, колӧ лэдзыштны.

Выльысь нетшыштіс. Тайӧ пӧрйӧ пила лёкысь эрӧстіс, чепыс кутіс сяргыны-бергавны, ичӧтик сьӧд трубаӧдыс пуркнитіс лӧз тшын. Педӧр матыстчис «Дружбанас» пес чипас бокын куйлысь керпомъяс дорӧ, инмӧдіс пиласӧ чепнас да личкыштіс газ вороп вылӧ. Пила збыль кӧин моз муртсаӧн и орӧдіс керсӧ. Мужикъяслӧн кокъяс улӧ тюрис орӧм пес чурка.

— Аддзылінныд? — пиласӧ кусӧдӧм мысти юаліс мужикъяслысь Миш Педӧр, а чужӧм вылас петкӧдчис сэтшӧм ыджыд шуд, быттьӧ ёна пӧкмелляӧн висигӧн сылы мыччӧмаӧсь вина стопка.

— Да, збыль тай тайӧ зэв колантор ас овмӧсад, — шызисны мужикъяс. — Тайӧс ӧтиӧс лӧсьӧдан да тэныд нэм чӧжыд тырмас. Он ӧд кут лясйӧдлыны сійӧс. Пилитчыштін да пуктін, мед олӧ, сёйны оз кор.

Найӧ видлалісны «Дружбасӧ», малалісны орӧдӧм чуркасӧ.

Сӧмын Кирӧ Вась сулаліс бокынджык, мыйкӧ мӧвпаліс дзор усъяссӧ летігтыр, а сэсся матыстчис Педӧр дорӧ да мыкталігтырйи юаліс:

— К-кывзы, вот к-куйлысь к-кертӧ тэ орӧдін, а ӧні висьтав меным, к-кыдзи тэ сулалысь пусӧ пӧрӧдан? Ӧд тэныд к-ковмас сійӧс водӧмӧн пилитны.

Мӧдыс видзӧдліс Кирӧ Вась вылӧ, быттьӧ эз гӧгӧрво первойсӧ, сэсся кельдӧдіс да шӧйӧвошӧмӧн видзӧдліс мужикъяс вылӧ.

— Да, ме вот кыдзкӧ эг и мӧвпыштлы та йылысь. А водтӧдӧмнад пила оз уджав, бензиныс оз кут воны цилиндрас, — кутшӧмкӧ не аслас гӧлӧсӧн, лӧня нурбыльтіс сійӧ.

Мужикъяс ызӧбтісны гажа серамӧн.

— Тайӧ тай абу жӧ вӧлӧма вывті нин буртор.

— Вӧрад ӧд мунан да, сэні некод тэнӧ оз виччысь водзвыв пӧрӧдӧм пуясӧн.

— Ковмас кык пӧлӧс пила кыскавны: лучковка да «Дружба».

— Сизимысь колӧ артыштлыны, ньӧбны татшӧм добратӧ али бурджык кольччыны кык киа пиланад. Сійӧ кокни, донтӧм, и бензин оз сёй.

Тараслӧн дзик батьыслӧн моз жӧ воши нюмыс, а син дорас ӧшйисны гырысь войтъяс. Евлоглы быдсӧн жаль лои ёртыс.

Дыр на тадзи сёрнитісны мужик чукӧр, но медбӧрын Кирӧ Семӧ пуктіс талы пом:

— Аски, мужикъяс, вайӧ чукӧртчыламӧй менсьым важ керкаӧс пилитны. И тэ, Миш Педӧр, тшӧтш волы аслад жбуткӧдчаннад, сэки видзӧдлам, мый вылӧ сійӧ шогмӧ.

* * *

Мӧд рытнас Евлоглӧн батьыс, Гурей Митрей, Кирӧ Семӧлысь важ керкасӧ пилитӧм бӧрын воис гортас гажакодь, дыр пукаліс пызан сайын да кулитіс «Дружба» пилатӧ.

— Но и пила! Пилитчыны заводиттӧдз Педӧр первой бензин корсис, сэсся мавтас. Муртса уджалыштіс да шынатӧ чегис. Муніс шына корсьны, кыськӧ эськӧ и аддзӧма, бӧр локтіс, а йӧзыд пажнайтны нин лӧсьӧдчӧны. Пажын бӧрын тай сэсся мыйкӧ пилитчыштіс жӧ-а. Ми Пеклакӧд унджык вӧчим. Кык киа пилаыд тай бурджык на вӧлӧма. Менам сійӧс бура кеслӧма, тӧлкӧн рӧзведитӧма, быттьӧ ачыс и няртӧ-пилитӧ. Мукӧдыс кытчӧкӧ тэрмасьӧны, нетшкӧны-нетшкӧны пиласӧ. Ми Пеклакӧд быттьӧ надзӧникӧн, вӧляысь и кыскалам, некытчӧ тэрмасьтӧг и уджалам, а чуркаыд наысь водзджык орӧ. Вот кӧні «дружбаыс»!

Колис кад, и Демаса мужикъяс велалісны уджавны бензопилаясӧн, эз нин чайтны, мый сувтса пу ковмас пӧрӧдны водӧмӧн. И Гурей Митрей лӧсьӧдіс жӧ аслыс выль бензопила, ӧні на ловъя, сӧмын пилитчӧ сійӧн Евлог пиыс нин.