НО И ВАСЯ ВАСИН

Вася Васин ёна радейтӧ больгыны. Тӧдтӧм морттӧ сідз бӧбйӧдлас, дыр кутасны дивуйтчыны. Лыддяс кутшӧмкӧ книга, да пыр и юрас чужасны гырысь думъяс. Любитӧ сійӧ баквалитчыны да ошйысьны и другъяс водзас. Висьталас мыйкӧ да быттьӧ сідзи и колӧ.

Кыдзкӧ ӧтчыд Васин лыддис «Пионерскӧй правда» газетысь интереснӧй гижӧд. Сибырса ӧти школаысь велӧдчысьяс гижӧны сэні, кыдзи найӧ вӧчисны асланыс вынъясӧн планер. Вӧлӧма ордйысьӧмъяс, да челядь киясӧн вӧчӧм ичӧтик планер лэбалӧма медся дыр. Газетын весиг рисуйтӧмаӧсь да стӧча висьталӧмаӧсь, кыдзи позьӧ вӧчны татшӧм планерсӧ быд школаын.

Вася Васинлы тшӧтш окота лои видлыны ассьыс вынъяссӧ. Сюйис газетсӧ зептас да мӧдӧдчис корсьны другъяссӧ, кодъяс урокъяс помасьӧм бӧрын пырджык чукӧртчывлісны ворсны сикт помӧ, паськыд луд вылӧ. Регыд и аддзис зонпосниясӧс.

— Аскисянь ме планер кута вӧчны. Со татшӧмӧс, кутшӧмӧс рисуйтӧмаӧсь газетас, — ошйысис Васин.

— Тэ тай куим лун сайын на кӧсйысьлін бумагаысь ыджыд змей вӧчны. Лун и вой пӧ кутас лэбавны школа весьтын. Артельӧн кӧ вӧчим змейсӧ, важӧн артмис, — элясисны детинкаяс Вася вылӧ. — Кӧні нӧ эськӧ змейыд?

— Вӧча! Вӧча! Чайтад, оз артмы? Аддзад да завидьтыны кутад. Шуркнита-лэдза змейтӧ медся кузь шӧрт йылысь.

Вася Васин выльысь паськӧдіс газетсӧ да кутіс гӧлчитны.

— А планертӧ наысь на лӧсьыдджыка вӧча. Вот аддзанныд. Волӧй аски рытъявылыс, дась нин лоас.

— Вӧчан! Вӧчан! — горӧдіс медся ыджыд тушаа Толя.

Челядь ставӧн серӧктісны. Васин весиг дузъявны кутіс, бӧр идраліс газетсӧ зептас.

— Васька, гашкӧ, ӧтвылысь планертӧ вӧчамӧй? Чукӧртчамӧй аски тіян дорӧ водзджык и быдӧн кутам отсасьны, — шыасис сыкӧд ӧти классын велӧдчысь Коля.

— Но да... Ёна тай колад, ме и ачым мастер, мешайтчыны сӧмын кутад, — пинь пырыс сӧдзӧдіс вылын юра тшап Васин.

— Вӧчас! Вӧчас! — кыліс Толялӧн гӧлӧс. — Васькаыд ӧд быдтор кужӧ, сылӧн быдтор артмӧ.

Другъясыс Васинӧс дзикӧдз дӧзмӧдісны, ку пиас эз кут тӧрны. Сэсся скӧра ӧвтыштіс кинас да мӧдӧдчис гортас.

— Он кӧ эскӧй — и веськодь.

— А ми аски футболӧн ворсанін кутам лӧсьӧдны. Гашкӧ, тшӧтш волан уджавны, Васька? — горӧдіс сылы детинкаяс пиысь ӧти.

Васинлы быттьӧ вомас юмов кампет сюйисны, пыр и бергӧдчис другъясыслань, гӧгрӧс чужӧмыс лои ещӧ на паськыдджык.

— Ой, кутшӧма ме радейта ворсны футболнад. Вола, збыльысь вола. И зыр босьта.

— Сӧмын эн пӧръяв, а то ог кутӧй сибӧдны ворсныд.

— Потшӧс-майӧгсӧ верма окыштны, он кӧ эскӧй, — морӧсас таркнитіс Васин да мунігмозыс нин горӧдіс: — Вӧчам стадионтӧ, вӧчам!

Рытнас Васин дыр тотшкӧдчис гортас. Ёгсӧ быдса чукӧр вӧчис, аслыс киас весиг мӧлӧтӧн сизьдыштіс, доймӧмысла муртса эз бӧрддзы. Гашкӧ, дас пӧрйӧ лыддис планер вӧчӧм йылысь газетысь индӧдъяссӧ. Пӧсяліс, мудзис, а немтор эз артмы. Дӧзмис Васин, шыбитіс вӧчанторсӧ пачӧ, пуксис телевизор дорӧ да сідз пукаліс матӧ вой шӧрӧдз.

Войнас весиг вӧтасис планер йывсьыс. Став велӧдчысьясыс быттьӧ волісны видзӧдлыны вӧчӧмторйыс вылӧ. А кор Васин кыпӧдіс планерсӧ муртса тыдавмӧн вылӧдз, быдӧн кутісны клопайтны сылы да ошкыны: «Ай да миян Вася! Васинлы ура-а-а! Ӧні миян эм асланым конструктор!»

Васин ун йывсьыс мыйкӧ горӧдіс да пыр и садьмис. Планер пыдди дінас куйліс Мурка каньыс да нюліс Васинлысь сувтса пельяссӧ. Шогӧдіс Васинӧс, водзвыв эз ков ошйысьны другъясыслы, планерыд ӧд эз артмы. Ӧні бара серавны сы вылын кутасны. Сідзи нин унаӧн нимтӧны сійӧс. «Вӧча, вӧча!» ним сетісны.

«Ог кут шогсьыны, планерыд кӧ эз артмы, мыйкӧ вӧча сэтшӧмтор, мый челядьлӧн синъясыс паськаласны. Сӧмын мый вӧчны? Вот эськӧ тӧв кежлас кӧ дадь вылӧ сувтӧдны парус! Пуксян мед даддяс, и ачыс сикт кузя тӧвзьӧдас-нуас школаӧдз. Чуланын брезент тор туплясьӧ, сэтысь и позьӧ паруссӧ вӧчны», — аскӧдыс варовитіс Васин.

Кор ӧшиньясын мыччысис нин югыд рӧм, детина юр вылӧдзыс кыскис эшкынсӧ да кунис синъяссӧ. «Бур, мый талун оз велӧдны, узьны позьӧ мыйта колӧ».

Унаысь восьтыліс синъяссӧ Вася Васин. Нюжмасис, окота вӧлі на куйлыштны, да кынӧмыс кутіс няргыны, сёйны корны. Ковмис чеччыны. Мамыс абу гортас, тӧдӧмысь, пӧттӧдзыс нин удитіс уджавны. Пызан вывсьыс аддзис мамыслӧн киӧн гижӧм бумага: «Васюк, ветлы магазинӧ да ньӧб нянь. Горт гӧгӧр уджъяс вӧч: ва да пес пырт. Воа сёрӧн. Сёяныд гӧбӧчын».

Лыддис Вася гижӧдсӧ да ачыс эз тӧдлы горӧдіс, быттьӧ мамыс сыкӧд вӧлі орччӧн:

— Вӧча, вӧча! Ставсӧ вӧча, мый тшӧктӧмыд. И няньла ветла, и пес да ва пырта. Луныс ӧд кузь.

Пуксис телевизор дорӧ, мыссьыны да сёйны весиг вунӧдіс. Синъяс доймытӧдзыс куткырвидзис сэні. Сёйыштіс да бара видзӧдіс кинокартина. Кор кутісны петкӧдлыны футболӧн ворсӧм, друг шай-паймунліс, синъяссӧ паськӧдіс, ӧшинь дорас котӧртіс.

«Ой, ме жӧ футболӧн ворсанін вӧчны кӧсйи ветлыны! Вунӧдчи тай дзикӧдз. Ӧні нӧ кытчӧ нин мунны, пемдас регыд. Часлы, петала посводзӧ, брезент пырта и даддьӧ тӧв кежлас парус заводита вӧчны. Гашкӧ, водз на вӧчнысӧ, тӧлӧдзыд ӧд ылын на».

Дзикӧдз ылалі Васин телевизор дорад. Эз ветлы ни магазинӧ, ни пес да ва эз пырт. Пемдіс ывлаыс. Мамыс мед оз вид, висьӧм улӧ лэччысис.

Аскинас муртса на пырис школа йӧрӧ, другъясыс кутісны эльӧдны Васинӧс:

— «Вӧча, вӧча» локтӧ, медся пӧръясьысьыс. Видзӧдлӧй сы вылӧ, бара кутас ылӧдчыны да кӧсйысьны.

Вася лэдзис юрсӧ увлань да муртса кывмӧн нурбыльтіс:

— Эг эшты волыны отсасьнытӧ. Лунтыр даддьӧ парус вӧчи. Тӧвнас тіянӧс тшӧтш кута ислӧдлыны. Кыв сета.

— А кор нӧ планёртӧ эштӧдан? Тэ ӧд тӧрыт нин кӧсйин вӧчны, — юасис Толя.

— Вӧча, вӧча! — сӧмын и артмис Васинлӧн.

Татшӧм сьӧлӧмсьыс челядь важӧн нин эз серавлыны.

Вася пырис школаас, а велӧдчысьяслӧн ызгӧм-сералӧмыс пыр на чуналіс пеляс.

...Унатор на мӧвпыштліс вӧчны Васин. Матыстчӧ нин тӧв, мусӧ еджыд лым вевттис, а пӧръясьысь Васьлӧн планёрыс сідзи и эз кыпӧдчыв сынӧдас. Кык вежон чӧж ноксис сійӧ и парус вӧчӧм вылын, бара немтор эз артмы. Эновтчис и сыысь. «Мый меным паруссьыс, бурджык ветлыны школаӧ подӧн».

Орчча керкаын олысь нывка неважӧн Васинлы сетіс кычипи. Быдты пӧ понсӧ, колӧкӧ, а то миян пӧ кык пон нин эм. Детина лоис сэтшӧм рад, омӧля и янсӧдчылӧ аслас быдтаскӧд. Став сикт пасьтаыс ошйысьны кутіс:

— Полканӧс ме йӧктыны и служитны велӧда, водз кокъяс вылас кутас ветлӧдлыны, быд дзебӧмторсӧ корсьны.

— Гашкӧ, понйыд и книга тшӧтш кутас лыддьыны, — шмонитісны сиктса войтыр Васин вылын. Но и Вася Васин! Уна жӧ тэ быдторсӧ кӧсйысьлан керны-вӧчны, а помӧдз ӧти удж он вайӧд. Он кӧ тэ морттӧ ылӧдлы, войыд, кӧнкӧ, оз узьсьы.

«Вӧча, вӧча» немтор эз вермы та вылӧ вочавидзны.

Быдмас сійӧ да вермас татшӧмӧн и кольны. А пӧръясьысьястӧ да лишнӧй больгысь-ызгысьястӧ миян некӧн оз радейтны.